Suudi Arabistan son yıllarda dış ve güvenlik politikasını dengeledi. Bu, Riyad’ın manevra kabiliyetini genişletti. Geçtiğimiz yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nin müttefiki olarak hareket eden Riyad, yakın ve uzak ülkelerle faydalı işbirliklerine öncelik vermeye başladı. Birkaç yıl önce Suudi Arabistan, Katar devletine bir ültimatom vererek Doha’nın dış ve güvenlik politikasını düzeltmesini talep etti. Suudi Arabistan, ortaklarıyla birlikte Katar’a karşı abluka politikası uygulamaya başladı. Ancak Katar baskılara rağmen politikasını değiştirmedi. Suudi Arabistan bu politikasını düzelterek dostane komşuluk ilişkilerine öncelik verdi.
Suudi Arabistan da İran’la ilişkileri normalleştirmeyi tercih etti. Bu iki ülke arasındaki ilişkiler uzun yıllardır gergindi. Suudi Arabistan, ABD’nin İran’a karşı kuvvet politikasını destekledi. Ancak bir süre sonra Suudi Arabistan İran’ın politikasını da düzeltmeye karar verdi. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler yeniden tesis edildi. Riyad artık ABD veya İsrail’in İran’a yönelik askeri baskısını desteklemiyor. Suudi Arabistan ve İran savunma bakanlarının bu hafta Tahran’da yaptığı görüşme bir yakınlaşma unsuru olarak görülebilir. Suudi Arabistan, Orta Doğu’da barışın yeniden tesis edilmesine ve bölge devletleri arasında iş birliğine öncelik veriyor.
Suudi Arabistan’ın Çin ve Hindistan’la da iyi ilişkileri var. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan Al Saud’un 12 Kasım’da başlayan iki günlük Hindistan ziyareti de bunu gösteriyor. Hintli mevkidaşı Subrahmanyam Jaishankar ile birlikte Delhi’de Hindistan-Suudi Arabistan Stratejik Ortaklık Konseyi Siyasi, Güvenlik, Sosyal ve Kültürel Komitesi’nin 2. toplantısına eş başkanlık yaptı. Bu komite, Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin Ekim 2019’da Suudi Arabistan’a yaptığı ziyaretin ardından kuruldu. Komitenin amacı iki ülke arasındaki ilişkilerin her alanda geliştirilmesini sağlamaktır. Hindistan ve Suudi Arabistan son yıllarda gıda, ilaç, enerji, küçük ve orta ölçekli işletmeler, dijitalleşme ve elektronik imalat gibi sektörleri kapsayan çok sayıda ikili anlaşma imzaladı. Riyad ve Delhi yeni teknolojiler, enerji verimliliği, temiz hidrojen, tekstil ve madencilik alanlarında işbirliği fırsatlarını araştırıyor.
Suudi Arabistan’ın Güney Kafkasya ve Orta Asya’ya ilgisi de arttı. Suudi Arabistan şirketleri Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan’da alternatif enerji üretimine yatırım yaptı. 13 Kasım’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan ve Özbekistan Cumhurbaşkanlarıyla birlikte yeşil enerjinin geliştirilmesi ve iletimi alanında stratejik ortaklık anlaşması imzaladı. Bakü’deki etkinliğe Suudi Arabistan Enerji Bakanı da katıldı. İlham Aliyev konuşmasında özellikle Suudi Arabistan’ın “ACWA Power” şirketinin faaliyetlerine değindi. Bu şirket her 3 ülkede de alternatif enerji üretimi yapmaktadır. Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan önümüzdeki yıllarda alternatif enerjiyi Avrupa’ya aktarmayı planlıyor. Bölge ülkelerine yeni gelir fırsatları getirecek olan bu proje, Hazar ve Karadeniz havzalarını Orta Koridor ile birbirine bağlayacak ana projelerden biri olacak.
Elhan Şahinoğlu
