Azerbaycan’ın kendi topraklarını işgalden kurtarmak amacıyla 27 Eylül-8 Kasım 2020 tarihleri arasında yürüttüğü operasyonun üzerinden neredeyse 4 yıl geçmesine rağmen, iki ülke arasında Barış Anlaşması’nın imzalanmaması, birçok soru işaretinin gündemde kalmasına neden oluyor.
Barış Anlaşması’nın imzalanması için ABD ve AB’nin girişimleri bulunurken, Rusya kontrolü asla elinden çıkarmak istemiyor.
Son durumlarla ilgili olarak, askeri çatışmalar ve barış görüşmeleri uzmanı Elhan Mehdiyev, Independent Türkçe’ye değerlendirmelerde bulundu.
“Rusya, anlaşmanın kendi çerçevesinde imzalanmasını istiyor ve garantörlük elde etmeye çalışıyor”
“Barış Anlaşması” konusunda bir belirsizlik olduğuna işaret eden Elhan Mehdiyev, bunun sebebinin ise, Rusya’nın, bu anlaşmanın kendi önderliğinde ve kendi çizdiği çerçevede imzalanmasını ve garantörlük hakkı elde etmeyi hedeflemesinden kaynaklandığını söyledi.
“Garantörlük hakkı her zaman söz hakkı anlamına gelir” diyen Elhan Mehdiyev, “Ermenistan’ın bunu istediğini düşünmüyorum. Rusya ile ilişkilerinin en iyi durumda olduğu bu dönemde Azerbaycan da Rusya’nın pozisyonuna karşı çıkmayı düşünmüyor. Belki bunun zamana ihtiyacı olduğu düşünülebilir” şeklinde konuştu.
Ayrıca Elhan Mehdiyev’e göre, Ermenistan’ın kendi anayasasında değişiklik yapmasına ilişkin Azerbaycan’ın seslendirdiği talebin tam meşru ve adil değil;
Çünkü o anayasa, Bağımsızlık Bildirgesi’ne atıfta bulunuyor ve orada Karabağ’ın Ermenistan arazisi olarak lanse edildiğini görüyoruz. Yani bu ifadeler mevcut. Bunun dışında, Ermenistan’ın ulusal güvenlik konseptine ve askeri doktrinine baktığımızda, Dağlık Karabağ bölgesinin garantörünün Ermenistan olduğuna ve o bölgenin hiçbir zaman Azerbaycan’a ait olmayacağına dair ibareler görüyoruz. Bu nedenle, Azerbaycan’ın anayasanın değiştirilmesi talebini haklı buluyorum.
“Çözüm için askeri müdahalelere ihtiyaç yok, barışçıl ortamda çözülebilir”
Elhan Mehdiyev, “‘Barış Anlaşması’nın anlamı, yeni bir dönemin başlaması demektir. Nazi Almanyası’nın İkinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgisinden sonra yeni Almanya’nın anayasası ve yasaları da Batılı devletlerce yazıldı. Japonya da aynı şekilde. Ermenistan işgali sonucunda bölgelerimiz adeta imha edilerek yeryüzünden silinmiştir, ben hala evime dönemiyorum. Bu nedenle, Ermenistan anayasasında ve yasalarında bu gibi maddeler kalıyorsa, şimdiki dönemde Azerbaycan için kabul edilemez bir durum oluşturuyor” ifadelerini kullandı.
“Ermenistan’da her daim Paşinyan iktidarda olmayacağı için yarın milliyetçi bir hükümet işbaşına gelerek bu anayasaya istinat ederek adımlar atacaktır” diye vurgulayan Elhan Mehdiyev, “Hatta yarın Rusya’da bile Azerbaycan’a karşı yaklaşımın değişme ihtimali olabilir. Batılı ülkeler, nasıl ki Yunanistan’a en modern silahları vererek Türkiye ile denge kurmaya çalışıyorsa, aynı şekilde yarın Ermenistan’a modern silahlar vererek Azerbaycan ile denge kurabilirler. İç politikadan dolayı Nikol Paşinyan bugün bu adımı atamamasına rağmen konu tartışmaya açıldı. Ancak Paşinyan iktidarı da daimi değil, bu nedenle bu konunun çözüme kavuşturulması gerekir. Tüm bunları çözüme kavuşturmak için askeri müdahalelere ihtiyaç yok; barışçıl ortamda çözülebilir” dedi.
“Barış Anlaşması’nın imzalanmasının uzaması Moskova’nın çıkarlarına hizmet ediyor”
Elhan Mehdiyev’e göre, Ukrayna ile süren savaş sebebiyle Rusya, mevcut durumda Ermenistan yeterli baskıyı uygulamıyorsa bile Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Barış Anlaşması’nın imzalanmasının uzamasının Moskova’nın çıkarlarına hizmet ediyor.
Mehdiyev, “Paşinyan’ın kararlı adımlar atarak talepleri yerine getirmesi durumunda Azerbaycan’ın da Barış Anlaşması imzalayacağına inanıyorum” yorumunda bulundu.
“Azerbaycan’ın gerçekleştirdiği operasyonlara Rusya gözünü yumdu”
Vladimir Putin’in, defalarca Yukarı Karabağ dışındaki 5 ili Azerbaycan’a vermeye hazır olduklarını, Laçin ve Kelbecer de dahil olmak üzere diğer bölgelerde bağımsız devlet kurulmasına yeşil ışık yaktıklarını yüksek sesle ifade ettiğini hatırlatan Elhan Mehdiyev, “Ancak Türkiye’nin desteğini alan Azerbaycan, buna fırsat tanımadı. Burada Azerbaycan’ın iradesi belirleyici oldu. Azerbaycan’ın kendi topraklarının tamamı üzerinde kontrolü sağlaması, bir nevi Rusya ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin kötü durumda olmasının sonucuydu. Azerbaycan’ın gerçekleştirdiği operasyonlara Rusya gözünü yumdu. Muhtemelen farklı dönemler olsaydı, Rusya da farklı şekilde davranırdı” ifadeleriyle sözlerini tamamladı.
Mayis Alizade
https://www.indyturk.com/node/745268/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/elhan-mehdiyev-azerbaycan-rusyan%C4%B1n-pozisyonuna-kar%C5%9F%C4%B1-%C3%A7%C4%B1kmay%C4%B1