Dario Cristiani: İtalya’nın Gürcistan’a Yaklaşımı Tartışma Yaratıyor

Gürcistan’ın Milano’daki yeni konsolosluğunun 10 Haziran’da açılışı, İtalya’nın iktidardaki Gürcü Rüyası partisine karşı giderek daha hoşgörülü tutumu hakkındaki tartışmaları yeniden alevlendirdi ( 1tv.ge , 10 Haziran). Bu hareket, Roma’nın Tiflis’in demokratik gerilemesi konusundaki AB fikir birliğinden saptığının altını çiziyor (bkz. EDM, 17 Ekim 2024 , 7 Mayıs , 4 Haziran ). Şu anda Tiflis belediye başkanı ve Gürcü Rüyası genel sekreteri olan Kakhaber “Kakha” Kaladze, törene Gürcistan Başbakanı Irakli Kobakhidze ve Dışişleri Bakanı Maka Botchorishvili ile birlikte katıldı. Kaladze, AC Milan ve Gürcistan milli futbol takımı için bir futbolcu olarak popülerlik kazandı ve İtalya ile yakın bağlarını sürdürüyor.

Kaladze, Milano’da Belediye Başkanı Giuseppe “Beppe” Sala ve Lombardiya Valisi Attilio Fontana ile bir araya geldi ( Interpressnews , 9 Haziran). Fontana, mevcut Başbakan Yardımcısı ve Altyapı ve Ulaştırma Bakanı Matteo Salvini’nin liderliğini yaptığı parti olan Lig’in ( Lega ) üyesidir . Sala ise 2016’dan beri İtalya’nın “ekonomik başkentinin” belediye başkanıdır. Her iki siyasi partinin (örneğin Demokrat Parti) ve çeşitli yerel belediye listelerinin ( liste civiche ) desteğiyle merkez sol bağımsız olarak seçilmiştir. Milano’yu Expo 2015’in mirası boyunca yönlendiren eski bir iş insanı ve politikacı olan Sala, öncelikle sürdürülebilir kentsel gelişim, kültürel etkinlikler, insan hakları ve kapsayıcılığa odaklanmaktadır. Görüşmeleri sırasında Kaladze, Milano’yu hala “memleketi” olarak gördüğünü ve İtalya-Gürcü ilişkilerini güçlendirmek için “mevcut tüm kaynakları kullanmaya” söz verdiğini söyledi.  

Kaladze’nin yorumları ve toplantının kendisi tartışma yarattı. İtalya’da yaşayan Gürcü bir akademisyen ve Istituto Affari Internazionali’de kıdemli üye olan Nona Mikhelidze , Sala’nın Kaladze ile görüşmesini eleştirdi. Diğer gözlemciler de Sala’nın iddia ettiği insan haklarını ihlal etmekle suçlanan bir hükümetle ilişki kurmasındaki bariz çelişkiyi vurguladılar ( Milano Today , 12 Haziran; La Valigia Blu , 17 Haziran). Sala, kurumsal rolüne rağmen Roma’nın mevcut hükümetiyle aynı çizgide değerlendirilmemelidir. Sala bağımsız olarak seçilse bile, şu anda İtalyan Parlamentosu’nda muhalefette olan partilerden oluşan merkez sol koalisyonu temsil ediyor. Ancak yaklaşımı, İtalya’nın son aylarda Gürcistan’a karşı benimsediği daha geniş tutumla tutarlıdır.

Konsolosluğun açılmasından birkaç hafta önce, başka bir İtalyan-Gürcü diplomatik değişimi benzer endişeleri gündeme getirdi. 28 Mayıs’ta, İtalyan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakan Yardımcısı Edmondo Cirielli, Gürcü mevkidaşı George Zurabashvili ile bir araya geldi ve Gürcistan, Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) arasında “açık ve yapıcı bir diyaloğa” ihtiyaç olduğunu vurguladı ( İtalyan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı , 28 Mayıs).

Bu toplantı da İtalya ve Avrupa genelinde eleştirilere maruz kaldı. Avrupa Parlamentosu’nda Avrupa Halk Partisi’nin Litvanyalı üyesi Rasa Juknevičienė, bu angajmanı “kötü” olarak nitelendirdi ve “bazı AB ülkelerinin Gürcistan’a farklı bir yaklaşım sergilemesinin bir hata” olduğunu söyledi ( Ansa , 4 Haziran). Juknevičienė, Avrupa Komisyonu’nun Gürcistan hakkındaki 2023 ve 2024 raporlarını derledi ve bu raporlar daha sonra ülkenin Avrupa Birliği’ne katılımını askıya alma önerilerini desteklemek için kullanıldı ( Avrupa Parlamentosu , 12 Haziran). 

İtalya, Gürcistan Rüyası hükümetinin nasıl ele alınacağı konusunda AB’nin daha geniş mutabakatından bir süredir uzaklaşıyor. Ocak ayında, İtalya’nın Gürcistan büyükelçisi Massimiliano D’Antuono, Dışişleri Bakanı Botchorishvili ile Gürcistan-AB ilişkilerini ve gelecekteki olası iş birliği alanlarını görüşmek üzere bir araya geldi ( Gürcistan Dışişleri Bakanlığı , 31 Ocak). Toplantıya bir hükümet bakanı değil, bir büyükelçi katılmış olsa da, İtalyan halkının bir kısmı, Gürcistan’daki mevcut durumu Rus müdahalesinin ve Kremlin emperyalizminin bir ürünü olarak gördükleri için toplantıyı eleştirdi. İtalya, Tiflis ile diyaloğu sürdüren tek ülke değil. Avusturya, Macaristan ve Slovakya da benzer pozisyonlar aldı (bkz. EDM , 16 Haziran). Bununla birlikte, Roma’nın duruşu Fransa, Almanya ve Polonya gibi büyük AB güçlerinin duruşundan önemli ölçüde farklılaşıyor.

İtalya’nın yaklaşımı, mevcut hükümetin dünya görüşü ve siyasi ilişkileri de dahil olmak üzere hem yapısal hem de durumsal faktörlerden etkilenmiş gibi görünüyor. Yapısal olarak, İtalya uzun zamandır Orta ve Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya’daki Rusya ve Rus yanlısı aktörlerle dostça ilişkiler sürdürüyor. Bu duruş, Kremlin’in tam ölçekli işgalinden önce Roma’nın Ukrayna’ya yaklaşımını bile şekillendirdi (bkz. EDM, 16 Mart , 11 Mayıs 2015, 6 Şubat 2020 , 30 Haziran 2021 , 6 Aralık 2022 ). 

Rusya’nın işgalinin Roma’nın politikasında köklü ve kesin bir değişime neden olması bekleniyordu. Ancak bunun başlangıçta varsayıldığı kadar önemli olmadığı ortaya çıktı. İtalya hala Ukrayna’nın direnişini resmen destekliyor. Yine de bazı çatlaklar ortaya çıktı. Örneğin, bu yılın başlarında, İtalya Çevre ve Enerji Güvenliği Bakanı Gilberto Pichetto Fratin, Ukrayna’da barış sağlandığında İtalya’nın Rus gazı satın almaya devam edeceğini duyurdu ( Il Fatto Quotidiano , 22 Şubat). Bu yaklaşım yalnızca iktidar koalisyonuyla sınırlı değil. 23 Haziran’da, şu anda muhalefet partisi Beş Yıldız Hareketi’nin ( Movimento 5 Stelle ) lideri olan eski Başbakan Giuseppe Conte, “gaz konusunda Rusya ile olası bir işbirliğinin dışlanmaması” yönünde bir parlamento önergesi sundu ( HuffPost Italy , 23 Haziran).

Dışişleri Bakan Yardımcısı Cirielli, İtalya’nın Kafkasya ve Orta Asya’ya yönelik politikasının temel mimarlarından biridir. Ancak bakış açısı, Roma’nın dış politika yaklaşımıyla biraz uyumsuz görünüyor. 14 Mayıs’ta, Dışişleri Bakanlığı’nın, çok kutupluluk ve Avrasyacılık fikirlerini teşvik eden ve Avrasya’nın kalbindeki “Anglo-Sakson varlığına” karşı çıkan bir İtalyan düşünce kuruluşu olan Vision and Global Trends ile işbirliği içinde düzenlediği “İtalya ve Orta Asya” seminerini düzenledi. Merkez, NATO’yu eleştirmesiyle ve Rus, Kremlin yanlısı ideolog Aleksander Dugin ile bağlarıyla bilinen jeopolitik analist Tiberio Graziani tarafından yönetiliyor ( La Repubblica , 21 Ağustos 2022; İtalyan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı , 14 Mayıs; Vision and Global Trends , 15 Mayıs). Vision and Global Trends, Cirielli’nin bu etkinlikte işbirliği yaptığı tek gruptur ve bu da kuruluşun görüşlerini paylaştığını göstermektedir. Bu bağlamda, Gürcü Rüyası hükümetiyle samimi ilişkiler, Orta Asya, Kafkaslar ve diğer yerlerdeki Rus vekillerine yönelik bu biraz farklı yaklaşımın bir parçasıdır.

Diğer bölgesel aktörler de burada rol oynuyor. Georgian Dream hükümeti Azerbaycan ile bağlarını gözle görülür şekilde güçlendirdi ( Anadolu Ajansı , 21 Ocak). 2020’de Bakü ile stratejik bir ortaklık imzalayan İtalya için bu ikili ilişki, Kafkasya’daki angajmanının merkezinde yer alıyor. Roma’nın bölgedeki daha geniş angajmanına baktığı birincil mercek haline geldi (bkz. EDM , 3 Mart 2020).

İtalyan hükümeti ayrıca uluslararası ortaklarının iç siyasetine sınırlı bir vurgu yapıyor. Ulusal egemenliğin önceliğiyle şekillenen bu duruş, iç işlerine müdahaleyi reddediyor; İtalya’nın da karşılık vermesini istediği bir beklenti. Böylesine pragmatik, gerçekçi bir yaklaşım, Roma’nın çok sayıda ülkeyle diplomasisini şekillendirmiştir ve Gürcistan’a yönelik resmi politikayı analiz ederken dikkate alınmalıdır.

Son olarak, kişisel bağlar önemlidir. Kaladze yıllarca İtalya’da yaşadı ve burada özellikle merhum Silvio Berlusconi’nin yakın bir arkadaşı olarak siyasi olarak bağlantı kurdu ( L’Ultimo Uomo , 5 Kasım 2024). Hatta Berlusconi’ye Rusya’nın Gürcistan’a karşı 2008 savaşını “sonlandırmaya” (aslında “dondurmaya”) yardımcı olduğu için teşekkür etti ( RTI , 1 Eylül 2008). Kaladze’nin İtalyan siyasetiyle -ve özellikle şu anda Dışişleri Bakanı Antonio Tajani tarafından yönetilen Forza Italia ile- yakın ilişkisi, İtalya’nın Georgia Dream hükümetine daha hoşgörülü yaklaşımına muhtemelen katkıda bulunmuştur.