Türkiye ile Çin 2019’da yaklaşık 21 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşırken, Türkiye’nin Çin’den yaptığı ithalat 2019’da 18.4 milyar dolar, Türkiye’nin Çin’den ihracatı ise aynı yıl 2.6 milyar dolar oldu.
Son yıllarda hızla artan Türkiye-Çin ticaret ilişkileri; korona virüsten sonra nasıl bir hal alacak, merak konusu. Ancak Çin, virüsten önce ihraç ettiği birçok ürünü şu an ihraç edememekte. Türkiye, piyasaya giremeyen bu ürünleri kendisi ihraç etmenin peşinde. Yani tam bir krizi fırsata çevirme operasyonu diyebiliriz. Türkiye’nin mevcut durumda ihraç edebileceği kalemlerin başında hazır giyim, çelik ve kimya geliyor. Hazır giyimde özellikle dokuma kumaşlara dayalı üretim yapan ve büyük kapasitesi bulunan Türk şirketlerinin Çin’deki üretimin durmasının getirdiği boşluğu doldurmada etkili bir rol oynayacağı belirtiliyor. Avrupalı büyük alıcıların özellikle hızlı sipariş ürünleri için Türk firmalarına dönüş yaptıkları, sektördeki boş kapasitenin bu siparişler nedeniyle dolacağı konuşuluyor. Ege Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, sipariş kaymalarının olumlu etkilerinin olmasına rağmen bunun rakamlar üzerinde etkisinin sınırlı kalacağını savunuyor. “İhracat rakamlarında bir coşma beklemiyoruz.” diyen Sertbaş, şunları kaydetti: “Bir iki global firmanın sipariş artışlarını izliyoruz. Biz de beklemedeyiz aslında. Bu salgının boyutu nereye varacak, göreceğiz. Avrupa’da tüketici gözünde bir süre ‘Made in China’ etiketine olumsuz bir bakış olabilir. Ama Türk hazır giyim sektörünün zaten fazla boş kapasitesi yok. Mevcut boş kapasite bu süreçte devreye girebilir. Ama ileriki süreçte bunun kalıcı olması önemli.”
Çin’in duraksamasının somut etkilerinin görüldüğü sektörlerden biri de demir çelik sektörü oldu. Dünyanın en büyük çelik üreticisi olan bu ülkedeki fabrikaların üretimlerini azaltmasıyla son 15 günde Türk çelik ihracatçıları Asya ve Afrika pazarlarına çelik sevkiyatlarını hızlandırdı. Afrika ülkelerine çelik mamulü satışlarındaki artış yüzde 15’lere ulaşırken Türk ihracatçılarının bir süredir girmekte zorlandığı Singapur, Hong Kong, Filipinler, Malezya ve Bangladeş’ten de yeni sipariş haberleri gelmeye başladı. Ege Demir Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Yalçın Ertan, bu seyrin devam etmesi halinde 2019 yılına göre sektörün ihracatına 1 milyon tonluk ilave yapılabileceğini öngördüklerini ifade etti.
Pozitif bir etki beklenmesine karşın negatif bir etkinin de olacağı alanlar söz konusu. Örneğin, Çin’e yıllık yaklaşık 700 milyon dolar ihracatı bulunan doğal taş sektörü, virüsün piyasaya etkisini dikkatle takip ediyor. Mermer ve travertende Türkiye’nin açık ara en büyük müşterisi konumundaki Çin’de limanlarda yükleme boşaltmanın aksaması ve inşaat projelerinin duraksaması bu ülkeye yapılan sevkiyatlara yansıyor.
Öte yandan, Çin’den gelen talebin düşmesi nedeniyle Brent petrolün varil fiyatı da 70 dolardan 55 dolara kadar geriledi. Petrol fiyatlarındaki düşüş, tüketici durumundaki ülkeler için olumlu ancak üretici ülkeler için tam bir şok anlamına geliyor. Bu durum, ülkemizde akaryakıta gelen indirimin temel nedeni olarak gösterilebilir.
Türkiye adına en çarpıcı haber ise Financial Times’dan geldi. Çin’in ekonomik büyümesi yavaşlar ise, analiz edilen 24 ülkeden sadece Türkiye’nin milli gelirinin artacağını öngördü. Bu da yazdıklarımızı kanıtlar nitelikte.
İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü 4.sınıf Öğrencisi ve Kafkassam Stajyeri
Mücahit Pıçak
