1921 de chen duxiu ve li dazhao tarafından uluslararası komünist hareketi olarak kurulan ve günümüzde dünyanın en büyük partisi olarak nitelendirilen Çin komünist partisi bu yayıma aktarıldığı saatlerde 19 ‘uncu kongresini yapmakta. Aslında ne yaptığı ne ettiği konusunda bir çok önemli yazı bulunmakta. Bunların özeti konusunda sayın Nesibe hocamızı takip etmeyi tavsiye ederim(1).Aslında bu kongreye neredeyse 2 yıl önceden başladı. Bizim ülkemizdeki gibidir parti başkanından ziyade parti genel sekreteri adı altında başkanı bulunan bir parti Polit büro daimi komitesi gibi çeşitli alt yapılanması, öğrenci organizasyonu, kadın örgütü, sendika örgütü, gençlik örgütü ve hatta parti gazetesi olan bir yapı. Partinin marşı günümüzde ulusal marş niteliğinde. İlginci marş Fransız komünizminden devşirme (2)(3).
Çin son yıllarda silah ithalat ve ihracatı konusunda önemli konuma sahip. Gerek teknoloji gerekse yatırımlarını hız kesmeden devam ediyor. Öğleki Rusya ve ABD ‘den sonra üçüncü sıraya yer almakta(4)Çinin en büyük gücü ise Çin halk ordusu aslıda partinin ordusu olarak nitelendirmekte fayda var. Ordu geçmişiyle bağını koparmadan geleceği inşa etme mottosuyla kendini yenileyen bri yapıya sahip. Dada önceki asimetrik savaş yazımda temel felsefi noktalarına değinmiştim. Bu sebeple de bu konuya değinmek istemiyorum. Ülke Asya pasifiğin neredeyse yüzde 60’nı kapsayan bir ülke bu sebeplerle de bölgedeki en büyük güç ve bölgede varlığını ve gücünü sürdürebilmek için sürekli çaba göstermekte. 2012 yılındaki parti kongresinden sonra askeri alanda önemli kararlar alındı ve bunlara yürüklüğe konuldu. Bunlar arasında 2015 yılında müşterek komuta kontrol merkezi, ortak eğitim ve tatbikat merkezi gibi birimlerin kurulmasıydı(5)dünya orduları profesyonelleşmeye ve küçülmeye gitmekte. Bundan Çin halk kurtuluş ordusu da nasibini aldı.2016 önemli bir karar alınarak 300 bin kişilik bir küçülmeye gidileceği hedeflendi(6).Tabi bunun yapmayı öncelikli olarak emeklisi gelmiş personelin emekliye ayırılması, köhneleşmiş ve işlemez durumdaki birimlerin kapatılması, milislerin azaltılması, polis teşkilatında revizyona gidilmesi izlemekte..(7).bu çalışmalarımalar için öncelikli olarak kongre sürecinde üst düzey yöneticiler içindeki bozulmalar ve üst düzey askeri personelin emekliye sevk edilmesi hususları önem taşıyor. Lakin ordu ve parti içerisinde önemli noktalara gelmiş bu kişilerin emekli edilmesi bu kişilerin siyasi güçlerini yitireceği manasına gelmemekte ve iç karışıklık ve huzursuzluk yaratacağı konusu bulunmakta.2016 yılında ordu beş bölgeye ayrıldı ve bu bölgelerdeki unsurlar tek komutanlık emrine verildi. Bunu yanından siber, elektromanyetik savaş, uzay operasyon ,stratejik destek gibi komutanlıklar kuruldu(8).Bir çok teknoloji konusunda atılımlar yapıldı. Gerek savaş uçağı gerek nakliye uçağı konusunda Rusya ile önemli ortalıklar devam etmekte. Ülkemizin de bir dönem satın almayı düşündüğü hava savunma füze sistemleri konusunda sürekli çalışmalar yapıyor ve geliştiriyor(9).Bu yıl ikinci uçak gemisini denize indiren Çin 3 ve 4cü nesil uçak gemisi için çalışmalarını sürdürürken yeni nesil gemilerin nükleer tabanlı olacağı yazılanlar arasında yer almakta. Çinin en büyük sıkıntılarından biri enerji konusu.2017 yılında Rusya’nın petrol satışının neredeyse yüzde 44’ünü Çine yapılmış durumda. Bu da Rusya’nın 2011 den beri en büyük büyüme rakamlarına ulaşması manasına geliyor. Sırf bu ticaret sebebiyle Rusya ile Çin arasında Petro dolar kullanımı yerine yuan -ruble ödeme mekanizması kuruldu.(10)(11).Çin kongresinde ele alınacak konulardan biride kolay kolay basına yansımayan göçmen sorunu. İsrailli sosyologların araştırmalarına göre Çin son on yılda Afrika’dan aşırı derecede göç almaya başlamış. Ülkeye gelen yabancıların neredeyse yüzde 30’unn Afrika kökenli olması guanzu bölgesini çikolata rekli şehir olarak anılmaya başlandığı raporlara yansımakta.2012 yılında bir ayaklanma çıkarmaya çalıştıkları emniyet raporları arasında yer almakta. Ülkeye gelen göçmenler arasında Vietnam, Kamboçya, taili’ler bulunmakta. Hindistan ve Bangladeş uyruklu olanların genelde tarımda çalışmak için geldikleri ve Çince öğrenmeye hevesli oldukları ,Arap yarımadası, mısır, Libya, Suriye ve Mezopotamya kökenlilerin uyuşturucu, fuhuş’a bulaştıkları, Arabistan ve bölgeden gelenlerin dinci faaliyetlerde bulundukları ve bu grupların çeşit li istihbarat örgütü mensupları oldukları vakıf ve kuruluşlar bünyesinde ayrılıkçı fikirler yaydıkları, örgütlenme faaliyetlerinde bulundukları tüccar ve öğrenci kisvesi altında faaliyetlerini sürdükleri istihbarat raporları arasında yer almakta. Bu sebeple de çinin artık periyodik olarak kontrollere başlandığı, öncelikli olarak de port ve sonraki dönemlerde önleyici çalışmalar yapacağı edinilen bilgiler arasında(12)Bir diğer konu ekonomi. Cin ekonomisi inşaat sektörü batağına sürüklenmekte. Özellikle ölü yatırımlar büyük kredi bataklarına yol açmış durumda. Gobi çölünün ortasında 1 milyon kişilik ölü şehir olarak duran bir geçek sürekli hatırlatılıtılıyor.80’lerde gini katsayısı0.3 ilken bugünlerde 0.5 lere(13) yaklaşmış durumda. Tarım nüfusu azalırken hizmet sektörü artmakta ve buda nüfusun ihtiyacı olan gıda ihtiyacının ithalat yoluyla karşılanması gerekliliğini doğuruyor(14). Dış borç seviyesi yüzde 260 düzeylerinde. Gettolaşma artık had safhada ve mülteci akını ile bu gettolaşmalar artmaya devam ediyor.
Bankacılık sektöründeki kredi açıkları, çölleşme, yatırım kredi notları, yabancı yatırımcıların özel sektör payının çoğaltılması baskısı, ekonomi, nüfus ,planlama ,askeri planlama ,gıda planlaması, tibet bölgesi, Hindistan sınırı ,genç nüfusu içindeki sıkıntılar bugün kongreyi zorlayacak gibi.
1. http://www.21yyte.org/tr/arastirma/asya-pasifik-arastirmalari-merkezi/2017/10/10/8721/cin-komunist-parti-19-kongresi-yaklasirken
2. https://www.youtube.com/watch?v=ognMPZByOiE
3. http://www.oneday.com.tw/革命與戰歌-2/
4. Sipri arm transfers database (20 şubat 2017)
5. Phillip C. Saunders and Joel Wuthnow, China’s Goldwater-Nichols? Assessing PLA Organizational Reforms,Strategic Forum,National Defence University,SF No 294
6. http://www.scmp.com/news/china/policies-politics/article/1884839/chinas-pla-reforms-will-see-many-political-posts-go
7. Anthony H. Cordesman , Joseph Kendall ,China Military Organization and Reform, CSIS,Working Draft: Aug 1, 2016
8. http://economictimes.indiatimes.com/news/defence/chinas-military-reforms-to-tighten-xi-jinpings-grip-on-the-army-expert/articleshow/58739294.cms
9. https://sputniknews.com/asia/201702131050622615-china-aircraft-carriers/
10. http://ria56.ru/posts/6584569946569459596.htm
11. http://x-true.info/61539-apperkot-kitay-zapuskaet-novyy-platezhnyy-mehanizm-yuan-rubl.html
12. https://topwar.ru/98112-kitay-prityagivaet-migrantov-kto-otkuda-i-zachem-edet-v-podnebesnuyu.html
13. http://www.businessinsider.com/china-could-add-more-than-5-trillion-in-gdp-by-2030-2016-6
14. http://time.com/4455462/china-agriculture-food-security/
http://www.globalsecurity.org/wmd/world/china/df-41.htm)
Ömer Gök kafkassam
