Batılı güçlerin Çin pazarına erişimini kolaylaştırmak için giriştikleri 7 Ekim 1856 yılında I. Afyon Savaşı Çin açısından tam bir hezimet olarak sonuçlandı. Savaş sonucunda bir İngiliz gemisinde imzalanan 29 Agustos 1842 yılında Nanking Anlaşması ile Hong Kong olarak tabir edilen bölge Birleşik Krallık’a bırakıldı. Uzun yıllar Britanya sömürgesi olan Hong Kong 1997 yılında sömürgelikten kurtularak Çin’e bağlı olan özerk bölgelerden biri haline geldi. Çin ile imzalanan anlaşmalar sonucunda Hong Kong 2047 yılına kadar Çin’e dış politika, savunma gibi alanlarda bağlı kalacağını taahhüt etmiş aynı zamanda “Tek ülke, iki sistem” politikasıyla idari yapısını ve bağımsızlığını korumu hakkı elde etmiş oldu.
Hong Kong’un halkını, Çinli yetkililer halka tanınan ayrıcalıkların onların doğal hakkı olmadığını ve hükümetin halka tanıdığı ayrıcalıklardan kaynaklandığı konusunda bir tartışma başlattı. Bu Hong Kong halkının Çin hükümetine karşı güvenini kaybettirdi. Daha sonra Çinli yetkililer, Hong Kong’da hüküm giyen veya haklarında suç isnadı olan kişilerin Çin’e, Makao Özel İdare Bölgesi’ne ve Tayvan’a iadesini kolaylaştıran yasa tasarısını, 3 Nisan’da parlamentoya sundular.
Hong Kong vatandaşlarının büyük bölümü kendilerinin Çin’in yargı sistemi altında keyfi gözaltılar, adil olmayan yargı süreçleri ve işkenceye maruz kalma kaygısı taşımaktaydılar. Bu kaygıları taşıyan halk gösteriler düzenlemeye başladı. Çin hükümeti ise olanları görmezden gelip geri adım atmamakta ısrarcı davrandı. Çin hükümeti protestolara izin vermemekle beraber gösterilere göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi ile müdahale etti. ABD’nin olaylara müdahil olma çabalarına karşılık Çin Dışişleri Bakanlığı “ABD’ye Hong Kong’a uzattığı kara elini çekmesini tavsiye ediyoruz.” açıklamasını yaptı. Çin hükümeti dış güçlerin olaylara müdahil olmamasında kararlı bir duruş sergilemekte. Bu durum Çin basınına ise hükümet yanlısı olarak geçti.
İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 4.sınıf öğrencisi ve Kafkasssam Stajyeri
Şerife Barazi