KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Çin ABD’nin merkez üssü Hindistan’a neden saldırdı?

Çin ABD’nin merkez üssü Hindistan’a neden saldırdı?

Ömür Çelikdönmez Ömür Çelikdönmez - - 13 dk okuma süresi
356 0

Dün ne oldu? Türkiye’den Katar’a 2 fırtına obüsü ve 171 askeri personel sevk edildi. Personel, Katar ile ortak tatbikatta yer alacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan Katar Emiri’yle akşam saatlerinde bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. (1) İngiltere’de Ana muhalefet İşçi Partili milletvekili Paul Flynn, halkı hükümetin uyuşturucunun tıbbi nedenlerle kullanımına dönük politikasını protesto için parlamentoda Hint keneviri içmeye çağırdı.(2) Flynn’ın Hint keneviri açıklamasını yaptığı saatlerde Çin ordusunun Hindistan’ın Sikkim eyaletine düzenlendiği roket saldırısı sonucu 158 Hint askeri öldürüldü ve birçok Hint askeri yaralandı. Saldırıda Çin askerleri roketatar, makineli tüfek ve havan kullandı. Öte yandan, Çinli yetkililer Pakistan’ın talebi doğrultusunda Pakistan ve Hindistan arasındaki Keşmir Sorununun çözülmesine yardımcı olabileceklerini belirtti. (3) İran’ın; dünyanın en büyük doğalgaz kaynağına sahip Güney Pars sahasının geliştirilmesi ve doğalgazı çıkarmak için Fransa ve Çin’le anlaşması ABD’li enerji devlerinin tepkisini çekti. (4)

ABD Çin’i bu sektörde karşısında rakip görmek istemiyor. Çin’in saldırısı öncesinde Rusya ve Çin, ‘Ortak Deniz 2017’ donanma tatbikatını Baltık Denizi açıklarında gerçekleştirmeyi programlamıştı. Bu çerçevede Çin donanması, tatbikat için en gelişmiş füze destroyerlerinden birini Baltık Denizi’ne gönderdi. Çin ve Rusya arasında her yıl düzenli yapılan ‘Ortak Deniz’ tatbikatlarının ilki 2012 yılında, Çin’in doğusundaki liman kenti Çingdao açıklarında gerçekleştirilmişti.(5) Ancak hedefleri Çin’in kulağını çekmek olan başka tatbikat yapanlarda vardı ve Hint Okyanusu’nda ABD, Japonya ve Hindistan hava ve deniz kuvvetlerine bağlı birliklerin katılımıyla ‘Malabar 2017 deniz tatbikatı’ gerçekleştirilmişti. Bu tatbikat Çin’e yönelik gözdağıydı bunu bizzat ABD Donanma Komutanı Tuğamiral William Byrne “Malabar 2017” tatbikatının Çin’e verilen stratejik bir mesaj olduğunu belirtti. Çünkü Kuzey Kore’yle en yakın ilişkilere sahip ülke konumundaki Çin’in nüfuzunu arttırması ve bilhassa doğu ve güney Çin denizlerindeki bölgesel büyüme stratejisi nedeniyle, ABD ve bölgedeki müttefikleri yeni politikalar geliştiriyor. Bu sürecin ekonomik ayağını, Trump yönetiminin ilk günden rafa kaldırdığı Trans-Pasifik İşbirliği Anlaşması (TPPA) ile Obama yönetimi atmıştı. ABD’de Trump yönetiminin TPPA konusunda ‘basiretsizlik’ olarak nitelendirilen bu kararı sonrasında gözler büyük ölçüde güvenlik politikalarına çevrildi. Trump yönetiminin, Japonya ve Güney Kore’yle askeri işbirliklerinde ABD aleyhine gelişen mali sorumluluktan şikâyet etmesi, Amerikan varlığı Asya-Pasifik bölgesinden geri mi çekiliyor sorularını gündeme getirdi. (6)

Çin Hindistan’ı vurmakla aslında asıl hedefinin ABD olduğunu alenileştirdi. Neden mi böyle düşünüyorum? Çin ile Hindistan ve Hindistan ile Pakistan arasındaki anlaşmazlığın onlarca yıllık bir geçmişi bulunuyor ve bu savaş potansiyeli taşıyan krizi, ABD sürekli kendi lehine kızıştırıyor. ABD emperyalizmi, kendi ekonomik gerilemesinin sonuçlarından kurtulmaya ve Avrasya üzerinde saldırganlık ve savaş yoluyla yeniden egemenlik kurmaya yönelirken, Güney Asya’daki jeopolitik gerilimlerin artmasını körüklüyor. 11 Eylül sonrasında ABD Ortadoğu’da rejim değişikliği gerçekleştirmek ve Afganistan’da stratejik bir köprübaşı kurmak için sözde “terörle mücadele”yi bahane etmişti. Zaten Pentagon ve CIA, uzun yıllardır Hindistan’ı, ABD çıkarlarının gerçekleştirilmesi için satranç tahtasında hamle yaptıracağı bir joker gibi görüyordu ve Hindistan yönetiminin ABD’nin kendilerine biçtiği bu bölgesel rolden haberleri vardı. Her iki tarafta Hindistan’ın, büyük ordusu, artan ekonomik ağırlığı ve dünyanın en önemli ticari suyolu olan Hint Okyanusu’na hâkim bir gözetleme noktası işlevi görme potansiyeli nedeniyle, ABD’nin Asya’daki ve Afrika’daki gücünü destekleyecek benzersiz bir konuma sahip olduğunu biliyordu. (7)

Çin Hindistan kapışması basit bir sınır hadisesinden öteye pazar rekabeti gibi görülebilir. Hatta şimdiye kadar Hindistan’ın en büyük düşmanının Müslüman Pakistan olduğu sanılırdı. Oysa Hindistan’ın kuzey komşusu Çin ile ilişkileri daha kaygı verici. Her iki ülke de tartışmalı sınırları boyunca askeri güçlerini ve altyapılarını takviye ediyor. Yeni Delhi ve Pekin yönetimleri; Güney ve Güney Doğu Asya, Afrika ve Ortadoğu genelinde kaynaklar, pazarlar ve jeopolitik etki uğruna giderek sertleşen stratejik bir rekabet içindeler. Çin diplomasisi Müslüman Pakistan’ı, Hindistan’a karşı teknolojik ve siyasi açıdan güçlendirmenin kendi menfaatlerine ters düşmediğini çoktan keşfetti. Bu nedenle Hindistan’ın egemen seçkinleri, baş düşmanları Pakistan’a verdiği askeri ve ekonomik destekten dolayı Pekin’e öfkeliler. Pekin’in Hindistan’ın bu tepkisini göze alması, ABD emperyalizminin Çin’in yükselişini sınırlama ve gerekirse askeri olarak engelleme çabaları için Hindistan’ı kullanma niyetinin farkında olmasından kaynaklanıyor.

Dünyanın en kalabalık iki ülkesi Çin ve Hindistan’ın, dünyanın en yüksek dağları olan Himalaya sınır dağlarının yamacındaki yüksek bir platoda, sınır ve toprak uyuşmazlıkları yarım yüzyılı aşkın süredir devam ediyor. Bu sorunun Birleşik Krallık yani Doğu Hindistan Şirketi (East India Company) veya İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin mirası olduğu söylenebilir. Çin’in Tibet, Butan ve Hindistan’ın Sikkim eyaletinin kesiştiği üçgende bulunan Doklam platosunda yol inşaatına girişmesi nedeniyle iki ülkenin sınırlarının doğu yakasında Haziran ayında yaşamaya başladığı gerilim, bir diğer önemli uzlaşmazlık noktası olan Keşmir’e de her an sıçrayabilir. Çin resmi kaynakları; Hindistan’ın Çin’in otoyol inşası nedeniyle iki ülke askerinin karşı karşıya geldiği Sikkim bölgesindeki Doklam platosundan askerlerini çekmemesi halinde, Çin askerinin, Pakistan’ın talebi ile Pakistan üzerinden Hindistan’ın kontrolündeki Jammu Keşmir’e girebileceğini belirtiyor. Butan yönetimi Çin’i; Butan toprağında yol inşa ederek egemenliğini ihlal ile suçladı. 800 bin nüfuslu Butan’ın tarihsel olarak garantörü olan Hindistan’ın, askerlerini bölgeye sokarak, Çin’in, sınırları belirsiz tartışmalı alanda yol inşaatını engellemesi ile gerilim tırmandı. Çin, Butan’daki resmi adıyla Doklam’ın (Çin’in adlandırmasıyla Donglang veya Hindistan’ın adlandırmasıyla Doka La) Tibet’in doğal ve tarihsel uzantısı görüyor ve antik çağlardan beri Çin’e bağlı olduğunu savunuyor. Hindistan ise buna itiraz ediyor ve Doka La dediği platoyu, Sikkim eyaletinin doğal ve tarihsel uzantısı olarak görüyor. Çin’in, Hindistan’a Doklam’daki askerlerini geri çekmesini aksi takdirde savaş dahil bütün seçeneklerin masada olacağı uyarısına Hindistan bölgeye 10 bin yeni asker göndererek cevap verdi.

Bölgeyi tanıyan uzmanlar Sikkim bölgesinde bir çatışmanın mevcut şartlarda Hindistan’dan çok Çin’in aleyhine olacağı yorumunda bulunuyor. Bu durumu fark eden Çin’in Hindistan’ın canını acıtabileceği bir başka sınır noktasını, Keşmir’i gündeme getirdiğini belirtiyorlar. Keşmir desteği; Çin’in Pakistan’a uzattığı havuç. Keşmir bölgesi, Hindistan, Çin ve Pakistan arasında üçe bölünmüş durumda. Doğal ve tarihi olarak Keşmir’in parçası olan İsviçre büyüklüğündeki ‘Aksai Chin’ platosu, 1950’den bu güne Çin’in fiili denetiminde. Çin buraya, iki sorunlu bölgesi Tibet ve Xinjiang (Şincan) arasında bir yol inşa etmişti. Pakistan ‘Azat Keşmir’i ve Hindistan ise Jammu Keşmir’i kontrol ediyor. Çin’in son yıllarda, Pakistan’ın kontrolündeki Azad Keşmir bölgesine, Çin-Pakistan Ekonomi Koridoru adı altında otoyollar ve altyapı inşa etmesi, ‘Keşmir’i en hassas kırmızı çizgisi olarak gören Hindistan’da büyük rahatsızlık yaratıyordu. Çin’in bu hamlesine Hindistan; Tibet’in sürgündeki hükümetinin, Dalai Lama’nın 82’nci yaş günü nedeniyle Ladak’ın iki ülke tartışmalı sınır alanlarından birini oluşturan Pangong Gölü sahilinde ayin yapmasına izin verdi ve Çin’in en hassas kırmızı çizgisi olan Tibet kartını masaya sürdü. (8)

Çin’i tekelinde tutan Çin Komünist Partisi’nin, sonbaharda gerçekleştireceği ve Çin’in önümüzdeki 10 yılına şekil verecek 19’ncu kurultayı, Çin devlet başkanı Xi Jinping’ın geleceğini de yakından ilgilendiriyor. Bu nedenle Çin’in Hindistan’ın Sikkim eyaletinde Hint askeri birliklerini vurması birazda içeride tribünlere yönelik değerlendirilebilir. Çin’i yöneten Komünist Partisinin yönetim çekirdeğinin merkezinde parti genel sekreteri yer alıyor. Beş yıldır bu görevi aynı zamanda 5 yıldır Çin devlet başkanı olan Xi Jinping yürütüyor. Daha sonra ise, komünist parti genel sekreterinin başında olduğu ve halen 7 kişiden oluşan Politbüro Daimi Komitesi geliyor. Çin’in merkezi karar alma organı bu 7 kişilik grup. Bu daimi komitenin aldığı kararlar kanun gibi hüküm doğuruyor. Sonbaharda yapılacak olan 19’ncu kurultaya gidilirken yaşanan bazı gelişmeler; bu kurultayın başka çok önemli sonuçlar doğurabileceğin gösteriyor. Çin’in harcii ve dahili ve aynı zamanda 19’ncu Komünist Partisi kurultayını öncekilerden daha da yüksek tansiyonlu hale getiren politik atmosferin nedeni de bu. Neden mi? Çünkü Çin’in ve partinin en üst organı olan Daimi Komitenin çoğunluğunun emekliye ayrılması bekleniyor. Bu durum hiç şüphesiz Xi Jinping’e partiyi istediği yönde şekillendirmekte çok önemli bir avantaj sağlayacak. 2002 Kurultayından beri uygulanan kurala göre Politbüro üyeleri 68 yaşına geldiklerinde zorunlu emekli ediliyorlar. Mevcut 7 üyeli Daimi Komitenin 5 üyesi bu kurala takılıyor. Xi Jinping’in parti içindeki en önemli rakibi görülen Chongqing vilayet parti başkanı Sun Zhengcai, son günlerde hakkında açılan bir soruşturma ile güçten düşürülmüştü. (9)

Meraklısına not: İlgi duyanlar 1 Şubat 2017’de yayınladığım “Fetullah Gülen’in Tibetli yüzü Dalay Lama!” başlıklı makaleme müracaat edebilir.

Bakınız:
1- http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/turkiyeden-katara-3-askeri-sevkiyat-1937604/
2- http://www.cnnturk.com/dunya/ingiliterede-milletvekilinden-ilginc-cagri
3- http://www.avazturk.com/haber-cin-hindistan-a-saldirdi-yuzlerce-asker-oldu-32705.html
4- http://enerjienstitusu.com/2017/07/17/iran-guney-pars-sahasindaki-dogalgazi-cikarmak-icin-fransa-cinle-anlasti/
5- https://tr.sputniknews.com/savunma/201707181029333702-cin-rusya-ile-yapacagi-ortak-deniz-2017-tatbikati-icin-Baltik-Denizine-fuze-destroyeri-gonderdi
6- http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/-malabar-tatbikati-ve-asya-pasifikte-yeni-guvenlik-perspektifi/864009
7- Keith Jones Güney Asya’da savaş bulutları 30 Mayıs 2017 http://www.wsws.org/tr/articles/2017/05/30/pers-m30.html
8- http://amerikabulteni.com/2017/07/12/yeni-baslayanlar-icin-cin-hindistan-sinir-savasi-klavuzu/
9- http://amerikabulteni.com/2017/07/18/komunist-partisinin-19ncu-kurultayi-yaklasirken-cinde-taht-oyunlari/

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir