İbn Haldun’a gö­re, “Dev­let ancak asabiyetle kurulur ve yaşayabilir. Asabiyet sahi­bi olanlar o devletin sınırların­da bulunarak o devleti koruyan ve onu aralarında paylaşan kim­selerdir. Kendisini koruyan boy­ların sayısı çok olan devlet kud­retli bir devlet olup, onun mem­leketi o nispetle büyük olur.” Belki çok alışılmış bir söz olacak ama gerçekten İngilizler bir çok Ortadoğu devletinin sınırını çetvel ile çizerek belirmemiştir. Bu sebepten de Suriye, Irak, Afganistan gibi devletler kurulsada ortada ne Afgan milleti, ne Irak Milleti ne de bir Suriye milleti vardır. Olması da mümkün değildir… Vatandaşlık bağı ancak zengin devletler için bir anlam ifade edebilir ama Ortadoğu veya Asya’da bu bağın kişilerde ortak yaşama arzusunu oluşturmadığı gözükmekte. Milletleşmede en önemli bağ hala soy bağı olarak görülmekte. Din bağı bunu destekleyen bir unsur ancak mezhep farklılıkları yeri geldiğinde soy bağının bile önüne çıkabilmekte. Gerek Suriye’de gerek Irak’ta gerekse Afganistan’da önümüzdeki günlerde huzurun gelmeyeceği ortada… Bu ülkelerde soy ve din olarak bağımız olan insanları yalnız bırakmamız doğru değil… Eğer bu ülkelerde olacaksak bağımız olan insanlar için olmalıyız. TSK’nın Afganistan’dan çekilmesi son deirece doğru bir hareket… Taliban’ı İslami bir yapı olarak görenler yanılır… Çin, Rusya ve İran ile koyun koyuna olan bir yapının Afganistan’da bir devlet kurması mümkün değil. Önümüzdeki günlerde mezhep savaşları, uyuşturucu savaşları Afganistan’da yaşanması muhtemel. Afganistan’ın Güney Türkistan olarak nitelendirilen kısmında soydaşlarımız olan Hazara ve Özbek Türklerini sıkıntılı günler bekliyor. Türkiye bu soydaşlarımız için ne yapabilir…. önümüzdeki günlerde göreceğiz ama şu an çok umutsuz duruyor….
Beyazıt Cebeci