1991 yılında Yugoslavya’dan bağımsızlığını aldıktan sonra ilan edilen Makedonya devleti Atina ile Üsküp arasında geçen haziran ayında ülkenin isminin Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak değiştirilmesi konusunda mutabakata varıldı. Makedonya parlamentosu 11 Ocak’ta anayasa değişikliğini oylayarak ülkenin isminin değişmesini kabul etmiş, iki hafta sonra da Yunanistan parlamentosu varılan anlaşmayı onayladı. Yunanistan bu süreçte Makedonya’nın AB üyeliği ve NATO üyeliğini sürekli bloke etmekte idi. Sürekli bu blokesine İsim meselesini öne sürmekte idi .Yunanistan2nın Makedonya’yı bloke etmesinin temelinde gerçekten isim meselesi mi vardır.1992’de Selanik’te düzenlenen Makedonya protestoları,1994 yılında Selanik limanının Makedonya’ya ekonomik ambargo uygulaması,2011’de Üsküp’e dikilen Büyük İskender heykeli yüzünden çıkan bu karışıklıklar gerçekte ne sebep çıkmış olabilir.
Kuzey Makedonya’nın önemini tarih kitaplarında yeteri kadar yazmaktadır. Bu sebeple tarih konusunda değinmek yerine Makedonya’nın Yunanistan için stratejik konumuna değinmek gerekmektedir.
Kuzey Makedonya, İkinci Dünya savaşında İtalya ile Yunanistan arasındaki savaşın Yunanistan açasından en önemli noktası konumundadır. Makedonya özellikle Yunanistan’ının Almaya, İtalya ve Bulgar işgalinden sonra karşı direnişe geçmesi açısından Elaia-Kalamas ve Pindus dağları savunmasından sonra 14 kasımda başlatılan ve Yunan birliklerinin Arnavutluk’a kadar ilerlemesi ve ocak ayında Arnavutluk’un dörtte birini işgal etmesi ile sonuçlanan bir savunma hattının tam merkezidir. Daha sonra Nazi Alman ordularının Beles dagı ve Nestos nehri bölgesinden başlayıp vardar boyunca devam eden ve Selanik limanına kadar süren bir işgal sürecinin başlaması Kral ve hükümetin Girit’e gitmesiyle sonuçlanmıştır.Bu sebeple Makedonya bulunduğu stratejik konum açısından önemlidir. Yunanistan’ının saldırıya uğradığı ve savaştığı dönemde en büyük dostu Türkiye olmuştur. Bu dönemde Türkiye ,Yunanistan’ın girdiği bu savaş ve ekonomik sıkıntılar sebebiyle kıtlık ve yokluk noktasına düşen ülkeye 50 bin ton gıda, ilaç yardımı göndermiştir.Kurutuluş vapuru ile gönderilen yardımalar Pire limanında Yunan yetkililere teslim edilmiş ve organizasyon Türk Kızılay’ı tarafından yapılmıştır. 800 ton bakliyat, 240 ton soğan, 45 ton yumurta ve balık ezmesinin dışında, buğday, patates, Balık, bezelye, yaban domuz eti, sağlık malzemesi ve giyim eşyası bulunmaktaydı.
Tüm bu olaylara dikkate alındığından Makedonya’nın Yunanistan’ın güvenli açısından ne kadar önemli olduğu dikkate alınmalıdır. Bir tabirle Balkanların yolu Yunanistan’dan Yunanistan’ın yolu Makedonya’dan geçer denilebilmektedir.
Ömer Gök Kafkassam
https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2018/08/02/after-27-years-greece-and-macedonia-have-resolved-the-contentious-naming-dispute-heres-how/
Field report of the Army Section of Eastern Macedonia by Lt. General Konstantinos Bakopoulos, from 2/8/1941 to 4/10/1941. Archives of the Hellenic Army General Staff/Army History Directorate. Period of WW II, F.629/A/1.
Owen Pearson, Albania in the Twentieth Century, A History: Volume II: Albania in Occupation and War, 1939-45, 2006, p. 142.
Feridun Cemal Erkin, Dışişlerinde 34 Yıl, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1980, s. 129.
Hüseyin KALEMLİ * Ufuk ERDEM, Turkey’s Humanitarian Aid, Sent via Kurtuluş and Dumlupınar Steamers, to Greece During World War II, A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 46, ERZURUM, 2011, 205-236
Vatan, 12 Eylül 1941 – 14 Eylül 1941; Cumhuriyet 12 Eylül 1941 – 14 Eylül 1941.
