Azerbaycan ordusunu Rusya silahlandırdı!
Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ’da patlak veren çatışmanın seyrine bakıldığında yaptığım analizlerin nesnel bir bakış açısını yansıttığı rahatlıkla görülebilir. Daha çatışmanın dumanı tüterken, “Dağlık Karabağ’da patlak veren Azerbaycan-Ermenistan çatışmasında yaşanabilecek gelişmelere bakılırsa Kafkasya her an karışabilir. Kafkaslarda başlayan yangın Türkiye’yi de sarabilir. Ancak durum böyle değil. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’un, Dağlık Karabağ’da yaşanan gerilimle ilgili olarak Moskova’nın Ankara’yı suçlamadığını söylemesi, ‘Tek millet –iki ülke’ sloganıyla hareket eden Türkiye ve Azerbaycan’ın Rusya nezdinde sorumlu tutulmadığı anlamına geldiği gibi, Rusya’nın Dağlık Karabağ meselesinde Ermenistan’ı yalnız bırakabileceğine dair bence önemli bir gelişme” tespitinde bulunmuştum. Bkz Ömür Çelikdönmez/kafkassam.com/07 Nisan 2016/Dağlık Karabağ’a Karşı Güney Osetya mı
Doğal olarak kamuoyuna pompalanan kanaatlerin aksine bu söylediklerim kimilerince eleştirildi ve ayakları yeterince yere basmayan tespit ve tahliller olarak nitelendirildi. Sorunu sadece enerji jeopolitiği ile açıklamanın da yeterli olacağını düşünmediğimi çünkü Rusya’nın en büyük probleminin; enerji jeopolitiği kapsamında istihsal ettiği petrol ve doğalgazı pazarlamakta güçlük çekmesi olduğunu, genel kanının aksine, petrol fiyatlarının düşmesinin değil, artmasının Rusya ekonomisi için tehdit yaratabileceğini, işte bu tamda bu nedenle Ermenistan’ın ortalığı karıştırmasının Rusya’nın enerji pazarını kaybetme korkusunu pekiştirmekten başka bir işe yaramayacağı şeklindeki yorumlarıma yönelik, petrol fiyatlarının yükselmesinin Rusya’nın lehine olmadığı vs. gibi genel iddialarla ters düşen tezlerimin neredeyse tamamını dayanaksız ve zayıf bulduğunu belirten okuyucularda oldu.
Yetinmedim; “Kafkasya’da başlayan çatışmanın bütün tarafları endişelendirdiği bir gerçek. Buna rağmen bir anda savaşın eşiğine gelindiği veya 20 yıllık ateşkesin kronik Karabağ sorunu tehdit etmediği gibi değerlendirmeleri doğru bulmuyorum. Sorunu sadece enerji jeopolitiği ile açıklamanın da yeterli olacağını düşünmüyorum. Rusya ve ipini elinde tuttuğu Ermenistan Türkiye ile aynı çizgiye gelmiştir denilebilir. İşin özü Rusya’nın Ermenistan’ı sanılanın aksine işgal ettiği Dağlık Karabağ’ı tahliye etmeye uğraştığı söylenebilir” demiştim. Bkz Ömür Çelikdönmez/kafkassam.com/08 Nisan 2016/Rusya Ermenistan’ın Karabağ’dan çekilmesini istiyor!
Tezlerimde tüm eleştirilere rağmen diretiyorum. Ermenistan ve Rusya tarafından yapılan açıklamalar analizlerimin doğruluğunu teyit ediyor. Ermeni Haber Ajansı; 7 Nisan’da Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev’in başkanlığındaki heyetin resmi ziyaret için Ermenistan’ın başkenti Yerevan’a geldiğini, Karabağ sorununun barışçıl yolla çözülmesi gerekliliğini vurgulayan Medvedev’in, ”İhtilaf bölgesinde ateşkesin korunması ve sorunun siyasi yolla çözülmesi çok önemli. Karabağ sorununu askerler değil, diplomatlar çözmeli. Ölümler olmamalı. Rusya, bu soruna siyasi bir çözüm bulmak için AGİT Minsk grubu çerçevesinde elinden geleni yapmaya hazır. Gerginliğin tırmandırılmasına izin verilmemeli. Sorunun çözülmesi için var olan formata alternatif yok. Minsk Grubu’nun yetkileri BM güvenlik konseyi tarafından belirlenmiş.” dediğini kaydetmişti.
Aslında Medvedev’in Erivan ziyareti, Rusya’nın Azerbaycan’a yaptığı silah satışlarından Ermenistan’ın duyduğu rahatsızlığı gidermeye yönelik olduğu gibi, Ermenistan ordusunun Rusya’nın arzu etmediği bir askeri harekâta kalkışmasının da önünü kesmeye yönelik olduğu anlaşıldı. Nitekim EHA’nın servis etmediği ama başka bağımsız haber kaynaklarına göre; Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev, Rusya’nın Ermenistan ve Azerbaycan’a silah satmayı durdurması halinde bunun başka birisi tarafından yapılacağından emin olduğunu söyleyerek Rusya’nın silah ticaretinin devam edeceğini ifade etti.
Rusya’nın silah satışını durdurmasının mantıksız olacağını açıklayan Medvedev, “Çok iyi anlıyoruz, bu yer boş kalmayacak. Başka ülkelerden silah satın alırlar.” dedi. Ayrıca Azerbaycan ve Ermenistan’ın başka ülkelerden silah satın almaya başlarsa ülkeler arasındaki durumunun kötüleşeceğini söyleyen Medvedev, “Bence silah sadece kullanılmak için satın alınmıyor, caydırıcı faktörün olması için de satın alınıyor.” şeklinde konuştu. Azerbaycan, Rusya’nın en büyük silah alıcılarından oldu. 2010-2014 tarihleri arasında Moskova ve Bakü helikopterler, uçaksavar füze sistemleri, zırhlı teçhizat ve topçu silahları temini için dört milyar dolarlık sözleşmeler imzaladılar. Ermenistan ise Rusya’dan 2013 yılında 16 milyon dolarlık ağır silahlar da dahil olmak üzere pek çok silah satın aldı.
Ermeniler Medvedev’in açıklamalarından ne kadar tatmin oldu veya ne derece inandırıcı buldu derseniz bu sorunun cevabını almak için Ermenistan Başbakanı Hovik Abrahamyan’a müracaat etmek gerekecek. Ermenistan Başbakanı Hovik Abrahamyan, Rusya’ya Azarbaycan’a silah satmama çağrısında bulundu. Bununla birlikte Abrahamyan, bu konunun Rusya’nın iç işleri kapsamında olduğunu da belirtti. 9 Nisan Cumartesi günü Ermenistan’ın Gümrü şehrinde gazetecilere konuşan Hovik Abrahamyan, “Rusya silah satmasa iyi olurdu, ama bu onların işi kararı onlar verecek. Rusya’ya silah satmamaları için çağrıda bulunmaya devam ediyoruz” dedi.
Rusya’daki TASS haber ajansının paylaştığı bilgiye göre Ermenistan Başbakanı Hovik Abrahamyan, “Rusya’nın Ermenistan’ın stratejik müttefiki olduğunu ama Ermeni halkının Rusya’nın Azerbaycan’a silah satmasını büyük bir acı ile karşıladığını” dile getirdi. Daha önce Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev, Rusya’nın Ermenistan ve Azerbaycan’a silah satmayı durdurması halinde bunun başka birileri tarafından yapılacağından emin olduğunu, bu nedenle Rusya’nın silah ticaretine devam edeceğini söylemişti.
Rusların Ermenileri ikna etmek kullandıkları sus payının ne olduğu da ortaya çıktı. Hatırlayacak olursanız; Ermenistan’da Haziran 2015’te yaşanan en büyük enerji krizi sırasında Ermenistan kamu hizmetleri servisi Ermenistan para birimi dramda yaşanan dalgalanma nedeni ile elektrik fiyatlarının 1 Ağustos’tan itibaren 1 kilowatt saat için 41 dramdan 58 drama, geceleri de 31,8 dramdan 48 drama çıkarılmasını kararlaştırmıştı. Bu kararın açıklanmasının ardından, Ermenistan’ın başkenti Erivan’da konut hizmetleri ve artan elektrik fiyatlarını protesto etmek isteyen binlerce kişi Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı kuşatmıştı.
İşte Ruslar Ermenilerin bu enerji açığını kapatmak ve Ermeni halkın enerji ihtiyacını daha ucuza karşılamasını sağlamak için doğalgaz fiyatlarında dampinge gitti. Abrahamyan-Medvedev buluşmasında Rusya’nın Ermenistan’a sattığı gaz fiyatının indirilmesine dair bir anlaşma imzalandı. Abrahamyan ”Doğalgaz fiyatının indirlmesi konusunda Sayın Medvedev ile anlaşmaya vardık. Rusya’dan Ermenistan’a satılan doğalgaz’ın 1 metreküp fiyatı 165 dolardan 150 dolara indirmeye anlaştık” dedi.
Sus payı vermelerinden ayrıca Rusların, Ermenilere yönelik aba altından sopa gösterdikleri anlaşılıyor. Ermenistan’ın başkenti Erivan’da yapılması planlanan Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) toplantısının Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın itirazına rağmen Moskova’ya taşınması kararlaştırıldı. Karabağ’da Azeri ve Ermeni güçler arasında yaşanan son 22 yılın en şiddetli çatışmalarına son veren ateşkes anlaşmasının Moskova’da sağlandığı ortaya çıktı. Rus basınında açıklamalarına yer verilen Ermenistan Savunma Bakanı Seyran Ohanyan, hükümet toplantısında yaptığı açıklamada, “Her iki ülkenin ( Ermenistan ve Azerbaycan) genelkurmay başkanları 5 Nisan’da Moskova’da bir araya gelip bir ateşkes anlaşmasına vardı” dedi.
Rusya ekonomisindeki doğalgaz satışlarının düşmesinden kaynaklanan açığı silah satışları kapatmaya çalışan Rusya yönetiminin Azerbaycan ile Ermenistan’a rağmen daha sıkı ilişkiler kurduğu bizzat Rusya Başbakanı Medvedev tarafından itiraf ediliyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, kabul töreninde konuşan Rusya Federasyonu Başbakanı Medvedev; Rusya’nın AGİT Minsk Grubu eşbaşkanı olarak Karabağ sorununun çözümünde önemli rol üstlendiğini bildirdi. Medvedev, ayrıca Karabağ sorununun çözümünde kendi katkısını da vurgulayarak, “Ben kendim de bir zamanlar çok çaba harcadım ve bunların boşa gitmemesini isterdim. Rusya’nın bu konuda üzerine düşen her şeyi yapacağından şüpheniz olmasın” dedi. Medvedev, Azerbaycan ve Rusya arasında çok sayıda ortak proje olduğunu belirtti.
Azerbaycan ordusunu Rusya silahlandırdı! Bunu ben söylemiyorum, Türkiye söylemiyor, Azerbaycan yetkilileri söylemiyor. Rusya Başbakanı Medvedev söylüyor, Ermenistan Başbakanı Hovik Abrahamyan söylüyor! Yanisi şu ki; Rusya Ermensitan’ın Dağlık Karabağ krizinde ayak diremesini istemiyor.
Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com
