Savaş bitmedi, ateş durdu, savaş masada devam ediyor.
Kırkdört günlük bir savaş, beklenmeden başlatılan bir operasyon ve sonuçta Azerbaycan 26 yılı aşkın bir sürede aşamalı şekilde kaybettiği topraklarının büyük bir bölümünü geri aldı. Bu savaş sevabıyla, günahıyla, başarısıyla, kayıplarıyla Azerbaycan tarihinde yerini aldı. Daha çok-çok yıllar bu konu araştımacılar, tarihçiler, siyasetçiler ve birçok başka alanların uzmanları tarafından sayısız akademik makalelerin, araştırmaların konusu olacak. Daha konu çok sıcak ve süreç hala devam ediyor. Savaş bitmedi, ateş durdu, savaş masada devam ediyor. Çünkü Ermenilerin sakin duramayacağı bellidir. İlaveten, yaptıkları savaş ve insanlık suçları sebebiyle, 30 yıldır Azerbaycan torpakları istismar edildiği için Azerbaycan hükumeti Ermenistan’a karşı hukuki süreçleri başlatacaktır.
Ama bugün herkes kısa da olsa bu savaşla ilgili detay duymak istiyor. Bu sebeple, 44 günlük savaşın kazanımlarını 11 maddede okurlarım için yazdım.
*Enerji hatlarının güvenliğini garantilendi. Türkiye ve Azerbaycan’ın arasında gerçekleştirilen, her iki ülkeye büyük bir ekonomik güç kazandıran enerji projelerinin Ermeniler tarafından hedef olma ve vurulma tehlikesi sıfırlandı.
*Bir sivil bile vurulmadı, tam tersi Ermenistan’ın sahip çıkmadığı askerlerinin naaşlarını Azerbaycan tarafı son derece saygı ve özenle toplayarak karşı tarafa verdi. Bu adım 90’lı yıllarda Azerbaycanlı askerlerin naaşlarını taciz eden Ermeni yönetimine iyi bir ders niteliğinde oldu.
*Ermenistan saçma iddialarının dünyada karşılığı olmadığını anladı, dünya da Ermenistan’a gizlice destek veren Fransa gibi ülkeler bölgede söz sahibinin kim olduğunu anlamış oldular.
*İHA, SİHA gibi son dönem teknoloji harikalarının dünya harp akışını bundan sonra ciddi şekilde değiştireceğini sahada göstermiş oldu. Batı tahlilcileri, bu savaşı dünya savaş tarihinde yeni dönemin başlangıcı olaraka nitelendirdi. Artık ağır topların, tankların dünyası olmadığı, net mesaj olarak verildi.
*Kafkas İslam Ordusu 1918’de Azerbaycan’ı Ermeni belasından kurtarmak için bölgeye gittiğinden beri, tarih boyu Azerbaycan Türkiye’den ilk defa bu kadar büyük kapsamda destek gördü. Ülkenin her yerinde, işgalden kurtarılmış yerler dahil Azerbaycan-Türkiye bayrakları yan yana dalgalandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın resimleri Bakü’de “Azerbaycan sizinle gurur duyuyor” sloganlarıyla asıldı.
*Uzun yıllar ülkede oluşmuş Rusya korkusu az da olsa dağılmış oldu. Azerbaycan halkı Rusya’ya, Ermenistan’a ve bütün dünyaya 30 yıl önceki ülke olmadığını gösterdi. Artık Azerbaycan ister savaşmak, ister donanım, ister ruh haliyle kat kat daha güçlü bir ülkedir.
*Azerbaycan kendi cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i yeniden keşfetmiş oldu. Tüm yönetimi döneminde (17 yıl) vermediği kadar röportaj verdi, ulusa sesleniş yaptı. Konuşmalarını, birkaç yabancı dilde mükemmel bir şekilde gerçekleştirdi. Ülke içinde güven tazeledi. Artık babasının oğlu olduğu için değil, hakkı olduğu için o koltukta oturacak.
*Türkiye ahalisi dahil birçok yabancı ülke Azerbaycan’ın, “Bakü, Gence ve Nahçıvan’dan” oluşmadığını, hatta Karabağ’ın illerini, köylerini isim isim öğrenmiş oldu. Özellikle Azerbaycan, Türkiye içinde ne kadar sevildiğini açıkça görmüş oldu. İster medyada günlerce yapılan oturumlar, ister ülkedeki iktidar-muhalefet dahil tüm partilerin açıklamaları, isterse de Azerbaycan’ın resmi temsilcilikleri karşısında sıraya girip, savaşa gitmek için liste yapılmasını talep eden Türk vatandaşlar sevgi, güven, gurur hislerimizi doruğa çıkardı.
*Karabağ ile ilgili yıllardır süren müzakerelerde Türkiye’nin taraf olamaması Azerbaycan’ı hep üzmüştür. İlk defa bu savaşta ve sonraki süreçte Türkiye masadadır. Türkiye artık hem masada, hem sahada söz sahibi oldu. Bu da Azerbaycan’ın düşman karşısında elini güçlendirdi. Türkiye-Azerbaycan ortak tatbikatlarından sonra Bakü’de kalan Türk Silahlı Kuvvetleri zaten halkımız için büyük moral olmuştu. Şimdi Karabağ’da Türk Ordusu’nun gözlem noktalarının olması Ermeni-Rus güçlerine karşı sahada yalnız kalmamamıza, geri adım atılmayacağına bir garantör rolünü üstlenmiş oldu.
*Nahçıvan’la ve bu vesileyle de Türkiye’yle, Ermenistan üzerinden kara yolu açılacak. Tabi bunun ne kadar güvenli olacağı, Rus güvenlik güçlerince korunacağı birçoğumuzu rahatsız ediyor. Ama önemli olan, uzun yıllardır hayallerimizi süsleyen bu projenin resmi bir belgede yer alması, ilk adımın atılmasıdır. Bölge için, Türk Dünyası için önemlidir, mühimdir. Devamı da mutlaka gelecek.
* Ve nihayet en güzeli Karabağ. BM kararlarının gerçekleştirilmesini kendi ordusuyla yapan Azerbaycan, ülke içinde Bakü’den bile çok sevilen Karabağ’a, Şuşa’ya ve diger illere, kentlere, köylere, yüksekliklere kavuştu.
Her yerin ismini ayrı ayrı yazmak, size de duyurmak isterdim. Çünkü, her metrekare için kaç tane yiğit şehit oldu, gazi oldu. Kahramanlarımın ruhu karşısında baş eğmek azdır, diz çöküyorum. Emanetleri emanetimizdir, haklarını helal etsinler. Bundan sonra Azerbaycan tarihinde yaşanacak tüm zaferlerde de şimdiden o kahramanların büyük emeği var, ruhlarını bize verdiler, nefesleri nefesimiz, güçleri gücümüz, akan kanları emniyetimiz oldu. Azerbaycan ve Türkiye topraklarımız uğrunda kanını, canını feda edenlerin sayesinde ayaktadır, daha da güçlü, daha da iri, daha da diri olacağız!
Aynur İmran