Sadece dünyada ikinci olan kardeş ülke Azerbaycanın işgalden kurtarılan Ağdam şehrinde bulunan büyük mimari “Ekmek müzesi”.
Ağdam Azerbaycanın Karabağ bölgesine ait şanıyla vasf edilen şehirdir. Penahali hanın bile kıbtayla konuşduğu ekmek müzesi mimari görünüşüyle Ağdamda yerleşiyordu.
XIX yüzyılın sonlarına doğru 25 kasım 1983 yılında Ağdam’ın bilinen ailelerinden olan Mehemmed Qarayev tarafından inşa edilmişdir. Müze, yerel bir kültür anıtı olarak Azerbaycan SSC devleti tarafından koruma altına alınmışdı. Sovyet döneminde, “Değirmen sahası” olarak adlandırılan bölgede bulunan kervansaray, yaşamaya uyarlanmış ve yerli sakinlerin kulanışına verilmiştir. Üç ana bölümden oluşan müze, müzenin bitişiğinde tandır bulunan “Sunbul” kafesi ziyaretçilere hizmet ediyordu. Müzenin girişi doğrudan yazlık salona açılıyordu ve salonun ortasında bir kısmı kapalı küçük bir çeşme vardı. Buradan “Sunbul” kafesine, mutfağa ve iki küçük yemek salonuna gitmek mümkündü.
Değirmenin sağ tarafında bulunan ahşap bir merdivenle ikinci kata çıkmak mümkündü Burada, Gence, Nahçıvan, Karabağ, Gürcistan, Ermenistan, Dağıstan, Semerkant’ta pişmiş ekmekler dahil olmak üzere ondan ürünler sergileniyordu. Müzenin duvarlarında yer alan “Ekmek daha pahalı olduğunda ölüm daha ucuzdur” ve “Kılıcı kesmeyen ekmeği keser” atasözleri de ziyaretçilere ekmeğin kutsallığını, gücünü hatırlatıyordu. 1980’lerde Ağdam’da düzenlenen Natavan kızlar bayramı ve Xarı Bülbül uluslararası festivali müzede düzenleniyordu. Karabağ savaşı sırasında Ermeni Silahlı Kuvvetleri müzeye iki kez saldırdı, ilk mermi üçüncü katdakı sergi salonuna çarptı, ancak patlamadı. 12 Ağustos 1992’de Askeran ilçesine bağlı Xanabad ve Nahçivanik köylerinden ikinci mermi ateşlendi. Müzeye düştüğünde müzeyi tamamen yerle bir etti.
Mimari sanatıyla dünyada ikinci müzeydi Ağdam çörək müzesi. Bir diğeri ise Almaniyada Ulm ilçesinde yerleşiyordu. Aslında Ağdam’da Ekmek Müzesi kurma fikri, Almanya’nın Ulm kentindeki Ekmek Müzesi ile ilgili 1983’te İzvestia gazetesinde yayınlanan ilginç bir makalenin ardından ilçe parti komitesinin birinci sekreteri olarak görev yapan Sadig Murtuzayev’e ait. Göz okşayan Mozayka, Ağdamlı sanatçı-tasarımcı Zakir Rustamov tarafından yapılmış ve panel özel renkli taşlarla monte edilmiştir.
Arzu Bayramova
https://youtu.be/RiQyjFlGdpw
