Dünya diplomasisinde özel yeri olan İngiliz diplomat, Büyük Britanya’nın MI6 Teşkilatının Başkanı Richard Moore Ermenistan’ı ziyaret etti ve Paşinyan’la biraraya geldi.
Doğrusu, bu görüşme şimdiye kadar bölgedeki tüm olayların önüne geçti.
Nedeni ile ilgili kısa bilgi verelim be bu ziyarete dair tahminlerimizi ve beklentilerimi sizinle bölüşeceğim.
MI6 İngiltere’nin dış istihbarat servisidir. Büyük Britanya dışındaku ülkelerden bilgiler toplamaktan sorumludur. Britanya’nın dış siyasetinde ana yön onların faaliyeti ile belirlenir.
Dünyanın en güçlü istihbarat kurumlarından biridir. Kurumun başındaki kişi bizim için cazip birisidir. Richard Moore bir dönem Britanya Krallığının Türkiye Büyükelçiliğini yaptı.
Türkiye’de 1990 yılında çalışmaya başlayan Moore çeşitli yıllarda ülkesinin Ankara Büyükelçiliğinde, İstanbul Başkonsolosluğunda görevlerde bulundu, sonra Ankara Büyükelçisi oldu.
Türkçe çok iyi konuşan diplomat Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı 2016 yılında yapılan darbe girişimi zamanı ülkesinin Erdoğan’a desteğini ivedilikle sergiledi, her zaman Erdoğan ve Türkiye’yi savundu. Richard Moore’un bu çabaları, Britanya’nın Türkiye’nin seçimle gelen hükümetine desteği iki ülke arasında ilişkileri daha da yaklaştırdı, Brexit’ten sonra serbest ticareti hayli ileriye götürdü.
Richard Moore’un son dönemlerde dikkatçeken faaliyeti Rusya-Ukrayna savaşında görüldü. “Savaş Putin için faciaya dönüştü” diyerek tüm açıklamalarında Rusya’nın yenilgisinin kaçınılmaz olduğunu belirtti. Elbette dünyada bir sıra akıllı siyaset adamları Rusya’nın akibetinin nasıl olacağını baştan doğru analiz ediyorlardı, ama bunu MI6 şefinin söylemesi tamamen farklı bir olaydır.
Azerbaycan’a her zaman olumlu tavır sergileyen Moore’un Erivan ziyareti tek bir konuya işarettir: Barış daha fazla geciktirilemez.
Batı tüm ümitlere rağmen bir yılda hiç bir sonuç vermeyen ve sönmeye başlayan Brüksel Platformunu yeniden canlandırmak istemektedir.
Paşinyan’a Rusya’nın arabulucuğu olmadan barış anlaşmasına imza atmaya ciddi tehlike olmadığına dair söz vermek gerekliydi. Bu sözü sadece MI6 şefi verebilirdi.
Paşinyan Putin’in Güney Kafkasya’yı kaybetmemek için Karabağ çatışmasının bitmesini arzu etmediğini, hatta buna mecbur kalacağı durumda bile barış konusunu hiçbir ülke ile paylaşmak istemediğini iyi bilmektedir. Ama şunu da iyi biliyor ki, Türkiye Karabağ’da sahadadır. Hem Şuşa antlaşması, hem ortak askeri gözetim merkezi ile. Yani bölgede sadece Ruslar söz sahibi değildir.
Bu bakımdan da bugün yarın barış müzakerelerinde Türkiye’nin masada yer alacağı kaçınılmazdır. Sahada olan masada da olur.
Hatırlarsanız, bir süre önce Avrupa Birliği’nin Güney Kafkasya ve Gürcistan krizinden sorumlu yetkilisi Toivo Klaar bu savaşın çözümü için Türkiye’nin ismini söyleyerek Batı’nın olumlu sonuçları başaracağına ümit ettiğini belirtti. Gerçi Paşinyan’ın vazgeçeceği belliydi, “Türkiye bu çatışmada tarafdır” diye kabullenmeyecekti.
Bu noktada Britanya diplomatının ve istihbarat şefinin Erivan ziyareti bence, zorlukları aşmakta yardımcı olabilir.
Biz barış için, Kafkasya’nın gelecek huzuru ve asayişi uğuruna Russuz, kansız, dostça yaşayan, barış ve demokrasinin sembolü olan yeni bir Kafkasya’nın inşasını Kafkasya’nın yeni dostlarının desteği ile başaracağız.
Büyük Britanyanın, İsrail, Pakistan, Ukrayna, Avrupa’nın dostu olan Kafkasya savaştan ömürlük kurtulacak.
Önemli not: Türkiye kardeş olduğundan dostlar listesine yazılmaz.
Anar Esedli
