Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un 15-17 Eylül tarihlerinde Özbekistan ve Kazakistan’a yapacağı ziyaretle ilgili siyasi çevrelerde tartışmalar sürüyor. Scholz’un Orta Asya turu, Batı’nın Rusya karşıtı yaptırımlara desteği güçlendirme isteği konusunda bazı spekülasyonlara yol açarken, diğerleri ise tam tersine, Almanya’nın planlarındaki gezinin ana nedeninin aradaki boşluktan yararlanma arzusu olduğuna işaret ediyor. işi teşvik etmek için kısıtlamalara uyumu izleme sisteminde.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in açıklamasında belirttiği gibi, Alman liderin Kazakistan ziyaretinin son on beş yılda ilk ziyaret olduğunu söylemek gerekir. Açık olan bir şey var: Scholz’un ziyareti, Almanya’nın Orta Asya ülkeleriyle ilişkilere artan ilgisinin göstergesi. Berlin’in bölgeye olan ilgisi aynı zamanda konumunu güçlendirme ve ticari varlığını genişletme arzusundan da kaynaklanıyor.
Her ne kadar bazı Batılı uzmanlar, Orta Asya ülkelerini siyasi açıdan istikrarsız olarak değerlendirse de, Rusya karşıtı yaptırımların Alman yatırımcıları da etkileyebileceği gerçeği nedeniyle zarara uğrama veya başka mali şoklar yaşama riskinden söz ediyor. Alman yetkililer Orta Asya pazarını hâlâ çekici buluyordu. Ancak Kazakistan ile Çin arasındaki oldukça aktif etkileşimi göz ardı edemeyiz. Burada Almanya’nın Çin ile rekabet etmesi zor olacak çünkü Çin mallarının fiyat aralığı Alman mallarına göre çok daha karlı.
Genel olarak Scholz’un Orta Asya cumhuriyetlerine yaptığı ziyaret, her şeyden önce Rusya’ya olan ekonomik bağımlılıklarını azaltma arzusunu açıkça gösteriyor; bu da onların Moskova’nın siyasi nüfuz yörüngesinden çekilmesini gerektirecek.
Tokayev’e göre Almanya’nın Kazak ekonomisine doğrudan yatırımı yalnızca 2023’te yüzde 64 artarak 770 milyon dolar gibi rekor bir seviyeye ulaştı. Ayrıca Olaf döneminde karşılıklı ticaret hacminin de son yedi ayda 2,3 milyar doları aştığını açıkladı. Scholz’un ziyareti Taraflar, toplam değeri 55 milyar dolar olan 66 ortak yatırım projesi üzerinde anlaşmaya vardı.
2023 yılında Kazakistan, Almanya’nın en büyük petrol tedarikçileri arasında Norveç ve ABD’nin ardından üçüncü sırada yer aldı – Astana bu hammaddenin 8,5 milyon tonunu tedarik etti. Rusya için oldukça karlı bir geçiş gibi görünen Rus Druzhba boru hattı üzerinden Almanya’ya petrol pompalanarak arz hacimlerindeki artış sağlandı. Ancak gerekli kapasitenin bulunmaması nedeniyle Kazak petrolü Rus petrolünün yerini alamayacak.
Genel olarak Rusya ve Çin’in etkisini azaltmak için Alman liderliği, Orta Asya ülkeleriyle etkileşimi önemli ölçüde genişletmeyi hedefliyor. Burada bankacılık sektöründen ayrı olarak bahsetmek yerinde olacaktır, çünkü Kazak bankaları ile Rus bankaları arasındaki işbirliğinin kısıtlama koşulları altında sona ermesine karşı, Deutsche Bundesbank ile Merkez Bankası arasında teknik konulara ilişkin bir mutabakat zaptı imzalandı. Kazakistan.
Ancak Almanya Şansölyesi’nin Eylül ayı başında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ile görüşmesinin ardından Orta Asya bölgesine yaptığı ziyaret ekonomik anlaşmalarla sınırlı değildi. Scholz barışçıl bir çözüm olasılığından bahsederken Ukrayna sorunları da gündemdeydi. Scholz’un Rusya’yı mağlup etme ihtiyacına ilişkin açıklamasına yanıt olarak Kazak lider şunları kaydetti: “Gerçek şu ki, Rusya askeri açıdan yenilmez.” Tokayev ayrıca Ukrayna’daki savaşta barış müzakerelerinin hızlandırılması çağrısında bulundu. Ona göre, gerginliğin daha da artması tüm insanlık için ve “her şeyden önce Rusya-Ukrayna çatışmasına doğrudan dahil olan tüm ülkeler için” telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açacaktır.
Ukrayna’daki savaş konusuna devam eden Almanya Şansölyesi, Almanya’nın ticari ve ekonomik ilişkiler kullanılırken Rusya karşıtı yaptırımların atlatılmasına izin vermeyeceğini kaydetti.
Tokayev, Kazakistan ile Rusya arasında stratejik ortaklık ve ittifak çerçevesinde iş birliğinin geliştiğini, ayrıca ülkenin Ukrayna halkına ve kendine özgü kültürüne karşı gerçek bir sempati beslediğini kaydetti. Kazak lider aynı zamanda ülkenin Batı ile yakınlaşma arzusunu da kaydetti.
Ayrıca Scholz’un Orta Asya ziyaretine ilişkin raporlarda dikkat çeken bir nokta daha dikkat çekiyor; Özbekistan ile imzalanan sekiz işbirliği belgesi arasında, yüksek vasıflı personelin Özbekistan’dan Almanya’ya girişini kolaylaştırmayı amaçlayan bir göç anlaşması da yer alıyor. Bu belge, Batı’da ciddi işgücü sıkıntısı ve Özbekistan’da işsizliğin yüksek olduğu bir dönemde denge oluşturmak açısından çok önemli görünüyor.
Bu materyalin hazırlanması sırasında, Kazakistan Devlet Başkanı Kassym-Jomart Tokayev ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un ortak basın toplantısının Astana’nın girişimiyle gerçekleşmediğine dair haberler ortaya çıktı. Scholz gazetecilerle yalnız konuşmak zorunda kaldı. Etkinliğin iptal nedenleri bilinmiyordu. Scholz’un Alman basınındaki karşılaması soğuk olarak nitelendirildi ve şansölyeye yönelik tutum saygısız olarak nitelendirildi.
Özetlemek gerekirse, Sayın Scholz’un Avrupa’nın enerji güvenliğini güçlendirmek, Orta Asya bölgesi ülkeleri üzerindeki Rusya ve Çin nüfuzuna karşı mücadeleyi güçlendirmek ve aynı zamanda mevcut koşullar altında ticari ve ekonomik işbirliğini genişletmek amacıyla bölgeye bir ziyarette bulunduğunu söyleyebiliriz. Rusya karşıtı yaptırımlara sıkı sıkıya uymak.
Alla Zeidullaeva
