Azerbaycan’ın Ermenistan’ın 1992’de Batılı devletlerin maddi ve manevi desteği ile ele geçirdiği Dağlık Karabağ topraklarını 44 günlük bir savaştan sonra geri alması, geçen günlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın Onur konuğu olarak katıldığı törenlerle Bakü’de kutlandı. Azerbaycan haklı davasında istediği sonuca ulaştı. Bundan sonraki süreç diplomasi ile çözülmeye ve yürütülmeye çalışılacak. Diplomaside ise Sayın Cumhurbaşkanının yaptığı açıklamada belirttiği bölge ülkelerini -Rusya, Türkiye, Azerbaycan, İran, Gürcistan ve Ermenistan- içeren 6’lı platform önümüzdeki günlerde önemli bir yere sahip olacaktır. Bu zafer kısa vadede Türkiye ve Azerbaycan için muhteşem bir husustur. Ancak, Ermeni diasporası, Fransa ve Amerika uzun vadede bu bölgedeki emperyal politikalarını yeniden dizayn etmeye çalışacaklardır. Bu ülkelerin dışında Almanya gibi diğer Batılı devletler de bu bölgede tarihte olduğu gibi yine aktif bir faaliyette olacaktır. Peter Hopkirk “İstanbul’un Doğusu’nda Bitmeyen Oyun” isimli eserinde Kafkaslarda sahnelenen büyük oyunu ayrıntılarıyla ele almıştır. Kafkaslarda Alman İmparatorluğu adına misyonerlik yapanlar arasında en önemli isim ise Alman-Ermeni Cemiyeti ve Alman Doğu Misyonu yöneticisi olan Dr. Johannes Lepsius’tur. 1858 yılında Berlin’de dünyaya gelen Lepsius, 1926’da Merano’da ölmüştür. Ejiptotoloji biliminin kurucusu, Prusya Devlet Kütüphanesi Müdürü olan bilim adamı Karl Richard Lepsius’un oğludur. Johannes Lipsius Doğu ile ilgisini Ermeniler üzerinde yoğunlaştırmış, Ermenilere yapılan sosyal yardım çalışmalarını koordine etmiştir. Lepsius’un amacı Ermeniler’in refahı ya da gelişmesi olmayıp, Ermeniler arasında etkin durumda olan Fransa ve Amerika gibi Batılı ve Rusya gibi devletlerin nüfuzunu kırmak, Kafkaslardaki pastadan Almanya’ya da pay koparmaktır. Çünkü, Mezopotamya Almanya’nın çıkar alanı olup, Mezopotamya’da etkili alabilmek, buranın kaynaklarına ulaşabilmek için Erzurum’dan başlayan bu platonun Almanya’nın kontrol altında tutulması gerekiyordu.Kafkaslarda ve Türk dünyasında gelecek dönemlerde de Lepsius’lar bitmeyecektir. Daha da çoğalacak ve bölgede faaliyetlerine devam edecektir. Bununla birlikte Fransa ve Amerika’nın da Türk Ordusunun 102 yıl sonra Kafkaslarda olmasını içine sindireceğini hiç beklemiyorum. Amerika’nın yaptırım kararı, Fransa, Yunanistan gibi ülkelerin Avrupa Birliği’nden Türkiye’ye yaptırım kararı aldırma girişimleri bunun ilk adımlarıdır. Bu adımların devamında Türkiye Azerbaycan kardeşliğinin çözülmesi de hedeflenebilir.Türkiye ve Azerbaycan bu süreci aklı selimle yürüterek, savaş alanında kazanılan zaferi diplomaside de elde edecektir.  Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe