Onlarca Birleşmiş Milletler (BM) yetkilisi ve insan hakları uzmanlarının, İran rejiminin 1988’de muhaliflerine karşı gerçekleştirdiği toplu katliamlarla ilgili BM’ye soruşturma çağrısında bulunmasının ardından BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Şarku’l Avsat’a, üye ülkeler tarafından alınan bir kararla uluslararası bir soruşturma komitesinin olacağını açıkladı. Açıklamada, aynı zamanda İran’da meydana gelen ‘ciddi ihlaller için hesap verilebilirlik’ ihtiyacının vurgulandığı kaydedildi. Aralarında eski OHCHR Komiseri Mary Robinson, eski BM Genel Sekreter Yardımcısı Mark Mallock Brown, eski Kanada Başbakan Yardımcısı Kim Campbell ve eski ABD Temsilciler Meclisi Üyesi Patrick Joseph Kennedey gibi uluslararası hukuk ve insan hakları alanında 150’yi aşkın uzman İran rejiminin kurucu lideri Ayetullah Humeyni’nin emriyle büyük kısmı Halkın Mücahitleri Örgütü üyesi olan çok sayıda kişinin idam edilmesine ilişkin uluslararası bir soruşturma başlatması için çağrıda bulunuldu.

Konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Marta Hurtado, mektubun taraflarına ulaştığını belirterek, OHCHR’nin iletişim kurduğu imza sahiplerinden birine ulaştığını doğruladı. Hurtado açıklamasında, mektubun bir kısmını halka açık olduğunu dile getirdi.

İmzacılar OHCHR’ye gönderdiği mektupta, ortada yargısız infaz emri verenlerin yararlandığı sistematik bir cezasızlığın olduğunu, yargı ve savcılık gibi kilit role sahip devlet kurumları dahil olmak üzere bir çok yetkilinin hali hazırda görev yapmaya devam ettiğini bildirdi. Mektupta sayıları binleri bulan cinayetlerle ilgili isimler arasında İran’ın şu anki Adalet Bakanı Seyyid Ali Rıza Avai de yer alıyor. Mektupta, “BM İnsan Hakları Konseyi’ne, 1988’deki toplu yargısız infazlar ve zorla kaçırmalarla ilgili bir soruşturma komisyonu kurarak, İran’da var olan cezasızlık kültürünü sona erdirmesi çağrısında bulunuyoruz” ifadeleri bulunuyor.

Hurtado, uluslararası soruşturma komitesinin kurulmasının üye devletler tarafından alınan bir karar olduğunu belirterek, BM İnsan Hakları Konseyi İran Özel Raportörü’ne İran’daki ağır insan hakları ihlallerine yönelik cezasızlığın devam ettiğini bildirdiklerini ve OHCHR’nin hesap verebilirlik çağrısının defalarca yineledikleri bir talep olduğunu vurguladı.

Son dönemlerde İranlı yetkililer söz konusu muhalifleri ‘teröristler’ olarak nitelendirerek infazları savundu.

Kanada hükümeti 2013 yılında İran’ın 1988’de işlediği cinayetleri “insanlığa karşı suç” olarak nitelendirdi.
Ali Berda şarkulavsat