ABD ve İngiltere, İran’ı Umman açıklarında bir ticaret gemisine “bir veya daha fazla insansız hava aracı kullanarak” saldırmakla ve biri İngiliz diğeri Rumen iki mürettebatın öldürülmesine yol açan “kasıtlı ve planlı” bir saldırının arkasında olmakla suçladı. İsrail, Tahran’ın pazar günü İsrail tankeri “Mercer Street”e yönelik ölümcül saldırıya karıştığına dair ellerinde “kanıt” olduğunu vurguladı. İki bölgesel düşman arasındaki gerilim artarken İsrail, suçlamaları reddeden Tahran’ı gerekli karşılığı vermekle tehdit etti.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, ABD’nin bu saldırgan davranışa yakında vereceği yanıtı değerlendirmek için diğer ülkelerle birlikte çalıştığını söyledi.

İsrail Başbakanı Naftali Bennett dün, saldırıdan İran’ın sorumlu olduğuna dair ellerinde kanıt olduğunu açıkladı. Hükümetin haftalık toplantısında yaptığı açıklamada, “istihbarat kanıtları ortada. Uluslararası toplumun, İran rejimine ciddi bir hata yaptığını açıkça belirtmesini bekliyoruz” dedi. Bennett , uluslararası güçlerin Tahran’a karşı harekete geçmemesi halinde İsrail’in eli kolu bağlı durmayacağı konusunda uyardı. Ofisinden yapılan açıklamaya göre Bennett, “Her halükârda İran’a kendi yöntemimizle nasıl mesaj göndereceğimizi biliyoruz” dedi.

Blinken yaptığı açıklamada, “Ortaklarımızın ve müttefiklerimizin, uluslararası sularda kuzey Arap Denizi’nden güvenli bir şekilde geçen Mercer Street ticari tankerine yapılan saldırıyı şiddetle kınamalarına katılıyoruz. Elimizdeki bilgileri inceledik ve iki masum insanın ölümüne neden olan bu saldırıyı İran’ın patlayıcı taşıyan ‘tek yönlü’ insansız hava araçları kullanarak gerçekleştirdiğinden eminiz. İnsansız hava araçları, bölge genelinde giderek artan bir şekilde kullanılmaya başlanan ölümcül bir güç. Düşmanlık ve saldırganlık ifadesi olan bu saldırı için hiçbir gerekçe yoktu. Bu eylemler, bu hayati suyolu, deniz taşımacılığı ve uluslararası ticaret yoluyla seyir özgürlüğünü ve ilgili gemidekilerde bulunan hayatları tehdit ediyor. Bir sonraki adımlarımızı değerlendirmek için ortaklarımızla birlikte çalışıyoruz. Yakında vereceğimiz yanıt konusunda bölge içindeki ve dışındaki hükümetlerle istişare ediyoruz” dedi.

ABD’nin tutumundaki bu değişiklik, Blinken ve İsrailli mevkidaşı Meir Lapid’in, petrol tankerini hedef alan saldırının koşullarını ortaya çıkarmak için ABD, İsrail, İngiltere, Romanya ve diğer taraflar arasında iş birliği yapılmasını hususunda anlaşmaya varmaları sonucu meydana geldi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, Blinken’in İsrailli mevkidaşı Yair Lapid ile görüştüğünü ve Mercer Street saldırısını tartıştığını belirtti. İki Bakan, “gerçekleri ortaya çıkarmak, destek sağlamak ve atılacak adımları değerlendirmek için Birleşik Krallık, Romanya ve diğer uluslararası ortaklarla birlikte çalışma” konusunda anlaştılar.

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, yaptığı sert açıklamada, “Birleşik Krallık, Umman kıyılarında bir ticaret gemisine yapılan ve bir İngiliz bir Rumen mürettebatın ölümüne yol açan yasadışı ve vahşi saldırıyı kınıyor. Bu saldırının kasıtlı ve planlı olduğuna ve İran’ın uluslararası hukuku açıkça ihlal ettiğine inanıyoruz” dedi.

Raab, yaptıkları değerlendirmeler sonucunda “büyük olasılıkla” İran’ın bir veya daha fazla insansız hava aracı kullanarak tankere saldırdığı sonucuna vardıklarını kaydetti. “İngiltere, bu kabul edilemez saldırıya koordineli bir yanıt vermek için uluslararası ortaklarımızla birlikte çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Lapid, Twitter’da yaptığı paylaşımda, İngiltere’nin saldırıyla ilgili İran’ı suçlayacak kadar ileri gitmediğini bildiği için İngiliz mevkidaşı Dominic Raab ile saldırıya “daha güçlü yanıt verilmesi ihtiyacı” hakkında konuştuklarını belirtti. “İran sadece bir İsrail sorunu değil, aynı zamanda tüm dünyayı etkileyen bir terör, yıkım ve istikrarsızlık kaynağıdır. Seyir özgürlüğüne de zarar veren İran terörü karşısında asla sessiz kalamayız” değerlendirmesine bulundu.

Diğer yandan Bennett ve Savunma Bakanı Benny Gantz, ABD, İngiltere ve diğer ülkeleri gemiye yapılan saldırıdan İran’ı sorumlu tutan açıklamalar yapmaya zorlamayı amaçlayan diplomatik faaliyetlere odaklandılar. Görüşmelerde, gemiye saldırı sorumluluğunun belirlenmesi, uluslararası bir soruşturma açılabilmesi için Güvenlik Konseyi toplantısı yapılmasına yönelik müzakerelerde bulundular.

İsrail ordusu, Twitter hesabından Genelkurmay Başkanı General Aviv Kohavi ‘nin İngiliz mevkidaşı Nick Carter ile saldırının yansımaları ve iki ülkeye yönelik ortak tehditleri tartıştığını duyurdu.

İran suçlamaları reddetti

Fransız Haber Ajansı AFP’nin aktardığına göre Tahran cephesinden İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, bu konuda ülkesine yönelik suçlamaları reddetti. Hatibzade düzenlediği basın toplantısında şu açıklamalarda bulundu: “Siyonist rejim bu tür temelsiz suçlamalara son vermelidir. Bu, bize yönelttikleri ilk doğrudan suçlama değil. Bu hususta sabıkalılar. Tahran’ın yüksek çıkarlarını ve ulusal güvenliğini savunmak için bir an bile tereddüt etmeyeceğiz. İsrail’in başkalarını suçlaması sorunları çözmeyecektir. Bu Siyonist rejim nereye girerse beraberinde güvensizlik, terör ve şiddeti de beraberinde getiriyor. Ancak rüzgâr eken fırtına biçer.”

İran’ın Arapça yayın yapan Al-Alam TV kanalı, kimliğini açıklamadığı kaynaklara göre gemiye yapılan saldırının, İsrail’in, Suriye’deki Dabaa havaalanına düzenlediği saldırıya yanıt olarak düzenlendiğini belirtti. Reuters cuma günü, İran’ın saldırıdaki ana şüpheli olduğuna dair istihbarat raporlarına vakıf olan Avrupalı ​​ve Amerikalı kaynaklardan alıntı yaptı.

Saldırı’nın Perşembe günü, Greenwich saatiyle saat 18:00’de düzenlendiği bildirildi. Londra merkezli İsrailli milyarder Eyal Ofer’e ait olan ve gemiyi işleten Zodiac Maritime şirketine göre olay, bir İngiliz ve bir Romalı mürettebatın ölümüne yol açtı.

İşletmeci şirkete göre saldırı esnasında gemi herhangi bir yük yoktu ve Tanzanya’daki Darüsselam’dan Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki Fujairah’a gitmek üzere Kuzey Hint Okyanusu’nda bulunuyordu. Umman Haber Ajansı ise kazanın Umman karasuları dışında gerçekleştiğini ve Umman güçlerinin tankerin çağrısına yanıt verdiğini bildirdi.

Bu açıklama, Orta Doğu’da konuşlanan ABD Donanması Beşinci Filosunun, uçak gemisi USS Ronald Reagan ve güdümlü füze destroyeri USS Mitcher’ın tankere güvenli bir limana giderken eşlik ettiğini bildirmesinden sonra geldi. Beşinci Filo, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, ABD Donanması’nın patlayıcı uzmanlarının gemiye çıktığını ve ilk göstergelerin açıkça bir insansız hava aracı saldırısına işaret ettiğini söyledi. Patlayıcı uzmanları da “saldırıya ilişkin açıkça görülebilen kanıtlar” bulduklarını aktardılar.

İsminin açıklanmasını istemeyen bir ABD’li yetkili, insansız hava aracı saldırısının, petrol tankerinin, kaptan ve mürettebatının gemiyi komuta ettikleri yer olan köprü kısmının tepesinde bir delik açtığını aktardı. Saldırıyla ilgili soruşturmanın devam ettiğini belirtti.

İsrail daha önce İran’ı özellikle Umman Körfezi ve Arap Denizi’nde geçtiğimiz aylarda kendisiyle bağlantılı gemilere yapılan saldırıların arkasında olmakla suçlamıştı.

İran ise İsrail’i, Mart ayında Akdeniz’de “İran Şehrekürd” adlı kargo gemisine düzenlenen “sabotaj” saldırısının arkasında olmakla suçladı ve tüm delillerin kendilerini, operasyonun arkasında İbrani devletinin olduğuna inanmaya sevk ettiğini belirtti.

Nisan ayında Tahran, Kızıldeniz’de İran gemisi “Saviz”i hedef alan bir patlama sonucu geminin hasar gördüğünü duyurdu.

İran herhangi bir tarafı suçlamazken, New York Times, İsrail’in bunu “İran’ın İsrail gemilerine yönelik önceki saldırılarına” yanıt olarak gerçekleştirdiğini belirtti. Geçen Mart ayında Amerikan Wall Street Journal, İsrail’in 2019’un sonlarından bu yana çoğu İran petrolü taşıyan ve Suriye’ye gitmekte olan en az 10 gemiyi hedef aldığını yazdı.
Ali Barada Şarkulavsat