Akşin Kerimov: İran’ın Güney Kafkasya politikası

1. İran’ın Orta Doğu’da yaşadığı zorluklar nedeniyle Güney Kafkasya’daki pozisyonunun sarsılması ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle İran:

– Güney Kafkasya’da şok yaşamayan Azerbaycan ile ilişkilerini sıcak tutmaya, mevcut jeopolitik koşulları ve geleceğinden yararlanmaya çalışıyor.

– Azerbaycan, İran, Rusya ve Türkiye dörtgen formatta teyit edilmiş başarılara imza atmaya çalışıyor.

2. Tahran sert söylemlerini sürdürürse, bölgesel ve küresel koşullarda Azerbaycan’ın çıkarlarının ilerlemesi nedeniyle Bakü güçlü bir el olarak İran’a karşı caydırıcılık politikasını sıkılaştırabilir. Bu kavramsal olarak 2 koşulla ilgilidir:

– Azerbaycan’ın stratejik müttefiki Türkiye’nin yanı sıra Rusya ve İsrail ile olan mükemmel ilişkiler, İran’ın desteklediği istihbarat operasyonlarını zayıflatıyor.

– Azerbaycan’ın ABD öncülüğünde NATO ile güvenlik işbirliğinin derinliği, İran’ın bölgede Bakü’ye karşı kazanım sağlama potansiyelini sınırlıyor.

3. Ancak İran, Batı ile nükleer müzakereler zemininde Güney Kafkasya politikasında tavizler elde etmeye çalışabilir. Aslında İran, nükleer müzakerelerin yeniden canlandırılmasından sonraki adımlarını kolaylaştırmak için yararlanmaya çalışıyor ancak buna paralel olarak Ortadoğu’daki vekil ordularını feda edecek adımlar da atabilir.

Ancak:

– İran, dış politikasında radikalizmi yükselten direniş ekseninin tamamen yenilgiye uğratılmasıyla ilgilenmiyor, aksine mağdurların yararına da olsa yeniden örgütlenme çabasında olacak.
– Fırsat bulur bulmaz Güney Kafkasya’da bu sinyali eskisinden çok daha yüksek bir seviyede yeniden çalmaya başlayacak.

ÇÖZÜM:

Genel olarak süreçlerin gidişatı, İran’ı Güney Kafkasya’da daha tavizci bir politika uygulamaya zorluyor ve teşvik ediyor.

Çünkü İran’ın varlığı ve nüfuzu şu anda en büyük varoluşsal sorunlarıyla karşı karşıyadır ve bu ancak uzlaşma politikasıyla telafi edilebilir.

Akşin Kerimov