ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı sert tarifelerden Rusya etkilenmedi çünkü Moskova ile Washington arasında şu anda herhangi bir ticaret ilişkisi bulunmuyor. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rus medyasına yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Rusya, açık nedenlerden ötürü bu listeye dahil edilmedi, çünkü ABD ile somut bir ticaretimiz yok. “Esasında, şu anda hiçbir ticaret veya ekonomik ilişki yok,” dedi Peskov.
Trump’ın gümrük vergileri getirmesinin sonuçlarından Rusya’nın faydalanamayacağını, zira küresel ölçekte yaşanan mali çalkantılardan Rusya’nın da etkileneceğini savundu. “Küresel ekonominin bu kararlara çok duygusal tepki verdiğini görüyoruz; uluslararası piyasalarda yüksek seviyede bir türbülans görüyoruz. Dünya ekonomisi şu anda çalkantılı. Çok olumsuz tahminler duyuyoruz. “Böyle bir saldırı karşısında, ekonomimiz için olumsuz sonuçları en aza indirmek için çok dikkatli olmalıyız,” diye ekledi Peskov.
Bu arada Rus ekonomisinin bir başka sektörü de kendini uçurumun kenarında buldu: BDT’deki en büyük tarım makineleri üreticilerinden biri olan Rostselmash, satışlarında felaket düzeyinde bir düşüş kaydediyor ve işçilerini dört günlük bir haftaya geçirmek zorunda kalıyor. Rusya’da tahıl hasat ekipmanları pazarının yarısından fazlasını karşılayan tesis, artık ürünlerini satamıyor. Rus medyası, satılmayan biçerdöver ve traktörlerin depolarda altı aylık biriktiğini bildiriyor.
Tesisin ortaklarından Konstantin Babkin’e göre 2024 yılı son 10 yılın en kötü yılı olurken, içinde bulunduğumuz 2025 yılı daha da kötü başladı; satışlar üçte bir oranında düştü. Aynı zamanda üretim miktarları bir önceki yıla göre 3 kat daha düşük. Tesis artık AB ve ABD’ye ekipman satamıyor ve ihracatı savaşın başlangıcından bu yana yüzde 12’den yüzde 8’e düştü. İki yıldır Avrupa’ya tek bir biçerdöver veya traktör satılmadı.
Dört günlük çalışma haftası, kriz ve umutsuzluk : Şirket, nisan ayından itibaren dört günlük çalışma haftasını hayata geçirecek. Sebebi ise talebin az olması ve satılamayan ürünlerin stoklarda birikmesidir. Yönetim, üretimde bir azalmanın kaçınılmaz hale geldiğini, aksi takdirde toplu işten çıkarmalara başvurmak zorunda kalacaklarını açıkça dile getiriyor. Babkin, çöküşün nedenleri arasında; tahıla uygulanan ihracat vergileri, fahiş oranda yüksek kâr oranı, üretim maliyetlerindeki keskin artış, devlet desteğinin eksikliği ve savaşın başlamasıyla ihracat zincirlerinin çökmesini sayıyor.
Bu, modern Rusya’nın tipik bir krizidir. Hükümetin attığı her yeni “kriz karşıtı” adım, sanayinin durumunu daha da kötüleştiriyor. Sırada büyük işten çıkarmalar ve bütçe açıkları var. Rostselmash fabrikası Rostov bölgesinin en büyük vergi mükelleflerinden biridir. Onun düşüşü, bütçedeki açıkların acilen kapatılmasını gerektirecek bölge ekonomisine bir darbe olacaktır. Benzer sorunlar diğer işletmelerde de yaşanıyor: Gloria Jeans, Şahtı ve Novoşakhtinsk’teki fabrikalarını kapatıyor, Volzhsky Aşındırıcı Fabrikası ise ABD yaptırımlarının ardından 250 çalışanını işten çıkarıyor.
Rus yetkililer “ekonominin sürdürülebilirliğinden” bahsetmeye devam ederken, her gün bir sektörün daha çöküşüne dair haberler geliyor. Bir zamanlar Rusya bölgelerinin gururu olan tarım makineleri üretimi, savaşın baskısına, yaptırımlara ve yönetimdeki kaosa dayanamayarak gözlerimizin önünde dağılıyor. Evet, Ukrayna’ya karşı üç yıl süren savaşın sonucunda Rusya, en tatsız ekonomik krizlerden biri olan stagflasyona ulaştı. Ünlü Rus iktisatçı Igor Lipsits bu konuda şunları yazıyor.
Rosstat’ın resmi verilerine göre, Şubat 2025’te ülkedeki sanayi büyümesinin neredeyse sıfıra düştüğünü ve sadece yüzde 0,2 seviyesinde kaldığını belirtiyor. Ona göre hemen hemen bütün sektörlerde yavaşlama yaşanıyor. Bu, Rus ekonomisi açısından çok ciddi bir belirtidir. Merkez Bankası’nın enflasyonu kontrol altına almak için belirlediği %21’lik eşi benzeri görülmemiş yüksek faiz oranı, sadece bireysel işletmeleri değil, Rus sanayisinin tüm sektörlerini yok ediyor. Şirketlerin gelirleri üzerinde borç faizi ödemelerinin yarattığı yük hızla büyüyor ve geçen yıl sonu, 2024 itibarıyla son 8 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Durum özellikle makine mühendisliğinde zordur, burada net borç/EBITDA oranı 6’dır. İnşaat sektöründe bu rakam biraz daha düşüktür – 5.1 ve ticari hizmetler, ağaç işçiliği, otel işletmeciliği ve catering gibi endüstrilerde 4’e ulaşır. Lipsitz, “Yüksek enflasyonla birlikte nüfus ekonomik başarılar için ödeme yapmaya başlar, ancak enflasyonla mücadelenin bedeli ekonomik büyümedir… Durgunluk böyledir… Ve bu nedenle işlerin o noktaya gelmesine izin vermemek daha iyidir. Ancak öncelik savaş olduğunda, ekonomistlerin uyarılarını kim dinler,” diye yazdı.
Ve burada, diğer Rus uzmanların da ülke sanayisinin fiilen durgunluğa doğru ilerlediğini belirttiğini eklemekte fayda var: Askeri üretimdeki büyüme, askeri olmayan sektörlerdeki düşüşü telafi etmeye yetmiyor. İhracat çöktü, üretim durdu, fabrikalar boşalıyor. Bu geçici bir zorluk değil; Rusya’nın çıkış yolu bulamamış gibi göründüğü sistemik bir kriz.
