ABŞ prezidenti Donald Trampın ikinci məktubu da Azərbaycana yetişdi. Ağ Ev sahibi prezident İlham Əliyevə göndərdiyi məktubda Azərbaycan xalqını Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisinin 25 illiyi və Cənub Qaz Dəhlizinə ilk qazın verilməsi münasibətilə təbrik edib.
Ötən dəfə olduğu kimi Donald Trampın bu təbrik məktubu ilə ötən ilin eyni vaxtına göndərdiyi məktubu müqayisə etdim. Ötən il də Tramp İlham Əliyevə göndərdiyi məktubda Azərbaycan xalqını Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi münasibətilə təbrik etmişdi. Xatırlayırsınıza Trampın Cümhuriyyət bayramı ilə bağlı İlham Əliyevən göndərdiyi builki məktubuyla ötən ilki məktubu müqayisə etdikdə önəmli fərqi vurğulamışdım. Ağ Ev sahibi ötənilki məktubunda sadəcə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yoluyla həllinə ümidini vurğulamışdı. Cümhuriyyətimizi təbrikiylə bağlı builki məktbunda isə çox önəmli cümləyə yer vermişdi: “Qarşıdan gələn aylar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün imkanlar açacaq, bu isə ABŞ-Azərbaycan əməkdaşlığının genişləndirilməsinə daha yaxşı şərait yaradacaq”. Bu cümlə üzərində hələ də baş sındırırıq ki, Tramp “yaxın aylar” və “yeni imkanlar” dedikdə nəyi nəzərdə tutub?
İndi keçək Trampın sərgiylə bağlı məktublarının müqayisəsinə. Tramp budəfəki məktubunda ancaq enerji məsələlərinə toxunub, Trampın məktubundakı aşağıdakı cümlələr də bundan xəbər verir:
– “Azərbaycanın böyük neft yataqları dünya enerji bazarına sabitlik gətirir”;
– “Sizin qaz hasilatınız isə Türkiyə və Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə töhfə verəcəkdir”;
– “Enerji layihələrinizin uğurunu möhkəmləndirəcək iqtisadi və hüquqi islahatları davam etdirməyinizi dəstəkləyirəm”;
– “Böyük dövlətlərimizin və Qafqaz regionunun daha firavan, dinc və təhlükəsiz olması naminə Sizinlə əməkdaşlıq etmək əzmindəyəm”.
Bəs Donald Tramp sərgiylə bağlı ötən il göndərdiyi məktubda nələri vurğulamışdı?
Əlbəttə, Ağ Ev sahibi ötənilki məktubunda da enerji əməkdaşlığının əhəmiyyətini vurğulayırdı. Sadəcə, ötən il hələ Cənubi Qaz Dəhlizinin tikintisi davam edirdi, ona görə də bu nəqliyyat xəttinin üzərində xüsusi dayanmamışdı. Budəfəki sərgidə isə Cənubi Qaz Dəhlizininin birinci mərhələsi tamamlanıb və Azərbaycan qazı Türkiyəyə istiqamətlənib.
Donald Trampın ötən ilki təbrikində ən diqqətçəkən cümlə bu idi: “ABŞ məhkəmə sistemində islahatlar, demokratiyanın inkişafı sahələrində Azərbaycanla əməkdaşlığa hazırdır”. Builki təbrik məktubunda isə ötənilki cümlə bu şəkildə ifadə olunub: “Enerji layihələrinizin uğurunu möhkəmləndirəcək iqtisadi və hüquqi islahatları davam etdirməyinizi dəstəkləyirəm”.
Ağ Ev sahibi Azərbaycanla əməkdaşlıqda diqqəti xüsusi olaraq “məhkəmə sistemində islahatlara” və ya “demokratiyaya” yönətlmək istəmir. Trampın hansısa ölkədə demokratiyanı inkişaf etdirmək və məhkəmə islahatları sürətləndirmək kimi dərdi yoxdur. Bunu onun il yarımlıq prezidentliyi də göstərir.
Elhan Şahinoğlu
