Azerbaycan tarihinin en önemli günlerinden bir tanesidir 28 Mayıs. Hatta öyle bir tarihtir ki, başka hiçbir tarihlere benzemez. Hatta tarihten öte bir tarihtir, ebedi sönmeyecek bir ateştir.
28 Mayıs 1918 Tiflis’te 6 maddelik İstiklal Beyannamesi’ni ilan ederek Doğu’nun ve İslam aleminin ilk cumhuriyetini ilan edilmiştir. Bu istiklaliyet Azerbaycan halkının uzun yıllardan beri devam eden milletleşme sürecinde temel taştır. Bağımsızlık çok kısa yaklaşık 2 yıl kadar sürmüştür. Fakat ekonomiden eğitime, askeri yapalınmadan demokratikleşmeye kadar bir çok alanda tam bir çağdaş Azerbaycan Cumhuriyetini oluşturmak için gereken bütün reformlar yapılmıştır. İlk Parlamento, ilk bayrak, çağdaş sınırlar, askeri reformlar ve Milli Ordunun kurulması, ilk üniversite, kadınlara oy hakkı, vatandaşlık kanunu ve bütün vatandaşlara eşit haklar, yurt dışına öğrenci gönderimi ve s.
Ülke içi reformlar bir yana ülkenin yurt dışında temsili ve yabancı ülkelerce tanınması için o günün şartlarında olağan üstü çaba, Osmanlı ile Batum Anlaşması, Paris Barış Konferansına katılım, Woodrow Wilson’a sunulan bağımsızlık beyannamesi ve s. Bunların hepsini sadece yaklaşık 2 yıl bağımsız kalabilen bir Cumhuriyet yapmıştır.
Tabii ki Cumhuriyet’in 102. Yılını kutladığımız bugünlerde Cumhuriyet’in kurucularını anmak herbirimizin minnet borcudur. Cumhuriyet’in 102. Yılını kutlarken, başta Mehmet Emin Resulzade, Feteli Han Hoyski, Yusif bey Yusifbeyli, Ali Merdan bey Topçubaşı ve Cumhuriyet’in kurulmasında emeği geçen herkesi minnetle yad etmek ülkenin bağımsızlığı uğrunda şehit düşmüş vatan evlatlarını anmak elbette boynumuzun borcudur. Ülkenin kurucularını anmadan bağımsızlığı kutlamaya çalışmak hiç şüphesiz gaflettir!
Asla unutmamalıyız ki günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını 1991 yılında kazanmamıştır, bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir! Bayramınız kutlu olsun efendiler!
Dr. İlkin MİKAYILOV
