اولین واکنش خامنه ایی به عنوان رهبر دینی-سیاسی جمهوری اسلامی ایران در قبال اشغال اوکراین توسط نیروهای روس دیروز به صورت ویدئو در رسانه های اجتماعی در حالی منتشر گشت (واکنشهای زیادی را به همراه داشت) که شش روز از عملیات گسترده نظامی روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین در خاک اوکراین گذشته و افکار عمومی جهان علی رغم اینکه اعمال همطراز با جنایات جنگی ارتش روسیه را نظاره گر میباشند اما شاهد یکی از بی نظیرترین مصادیق شجاعت و وطن دوستی توسط مردم اوکراین در دفاع از سرزمین خویش میباشد.
علی رغم اینکه روسیه به عنوان یکی از قدرترین قدرتهای نظامی که همچنین دارای بیش از 6000 هزار سلاح کشتار جمعی هسته ایی میباشد، با کشور اوکراین از دیدگاه نظامی قابل مقایسه نمیباشد اما در چند روز اخیر کادر رهبری اوکراین به همراه ارتش و پلیس و همچنین نیروهای داوطلب، جانانه در مقابل نیروهای مجهز اشغالگر ایستادگی نموده اند. به طوری که تحسین افکار عمومی جهان را برانگیخته است. در شرایطی که فدراسیون روسیه به رهبری پوتین با نقض آشکار قوانین حقوقی بین المللی به خاک کشوری مستقل حمله برده و قبل از آن نیز در سال 2014 بخشهای غربی اوکراین را با توسل به نیروی نظامی عملا جدا نموده بود و در شرایطی که حتی در خود فدراسیون روسیه انتقادات شدید و اعتراضات بسیار بر علیه سیاستهای برتری جویانه، خشونت بار و توسعه طلبانه پوتین در جریان است، مقامات رژیم ایران با چشم پوشی بر وجدان جهانی در حمایت بدون قید و شرط از یار و متفق سیاسی خود برآمده و به نوعی وجدان عمومی را زیر پا گذاشتند.
ابراهیم رئیسی رئیس جمهور جدید ایران که خود ید طولایی در نقض حقوق بشر در زندانهای رژیم ایران به عنوان قاضی شرع داشته در تماسی تلفنی با پوتین اظهار کرد که امید وار است این حرکت نظامی (روسیه) به نفع ملتهای منطقه باشد. رئیس جمهوری که تنها کمتر از یکماه پیش در کاخ کرملین مهمان تحقیر گشته توسط همان ولادیمیر پوتین بود؛ اما اکنون نه در کنار مردم تنها مانده اوکراین بلکه در کنار سیاستمداریست است که در کاخ خویش در اورال مشغول فرماندهی نیروهای خویش جهت قتل عام مردم غیرنظامی اوکراین میباشد.
دیروز نیز رهبر ایران نیز طی برنامه سخنرانی که به صورت ویدئو کنفرانس در جلسه ایی که در تبریز برگزار شده بود حمایت خود را از اشغال نظامی روسیه و مشروعیت بخشی به اشغالگری پوتین نشان داد. همچنین با انتشار چند پیام تویتری به اظهار نظر و بیان موقعیت خود در قبال اشغالگری آشکار پوتین پرداخت. خامنه ایی به عنوان فردی که پس از مرگ خمینی نزدیک به سی سال به عنوان ولایت مطلقه فقیه یعنی به معنی خاص کلمه به عنوان دیکتاتور در راس امور قرار دارد نه از جهت شکل بلکه از جهت ماهوی رویکردی به مانند رژیم روسیه را هم در قبال مردم خود و هم در مواجهه با ملل دیگر مخصوصا کشورهای همجوار منطقه در پیش گرفته است. رویکردی کاملا مرکز محور، ایدئولوژیک-مکتبی، توسعه طلبانه و البته خشونت بار که هرگونه روش غیرانسانی و نقض حقوق بشر را در راستای اهداف خویش مباح میداند. خامنه ایی بدون توجه به این حقیقت که کشور اوکراین کشوری مستقل و دارای حاکمیت ملی خویش است اشغالگری روسیه را به زعم خود با ذکر براهینی!!! نتیجه طبیعی سلسله سیاستهای ایالات متحده و غرب در اوکراین دانست و تلویحا دولت اوکراین را مسئول وضعیت موجود دانست. خامنه ایی در سخنان خود نبود حمایت مردمی در اوکراین را یکی از مهمترین دلایل اشغال اوکراین دانسته و عملا دخالت پوتین را در اوکراین جهت تغییر دولت قابل قبول و لازم دانست.
سخنان خامنه ایی در این خصوص نه از لحاظ تاریخی و نه از جهت جو سیاسی کنونی بی پشتوانه و جهل گونه بوده همچنین از جهت سیاسی و از دید حقوقی-انسانی غیر قابل دفاع است. علی رغم وضعیت ضعیف اوکراین از دید نظامی، این کشور با داشتن کادر رهبری و به خصوص ولودیمیر زلنسکی به عنوان پرزیدنتی جوان و وطندوست و دموکراتیک توانست در مدت کوتاهی نیروی عظیمی از مردم را سازماندهی نموده و در مقابل ارتش روسیه ایستادگی نماید.
اما در خصوص اینکه خامنه ایی ایالات متحده را مسئول اصلی رفتار نظامی روسیه قلمداد نمود بایستی خاطرنشان کرد که هر کشوری آزاد است سیاست خارجی خود را متناسب با خط مشی خویش رقم زند. اینکه کشور اوکراین در سالهای اخیر خط مشی سیاسی خود را در جهت نزدیکی به اتحادیه اروپا و دنیای غرب و دوری از هژمونی روسیه رقم زده حق طبیعی سیاسی هر ملتی است. اما از دید خامنه ایی رفتار توسعه طلبانه پوتین در کشورهایی که از دید سیاست خارجی روسیه “خارج نزدیک” محسوب میگردد رفتاری طبیعی است، چون که کشور ایران نیز به جهت سیاستهای همان خامنه ایی علی رغم مبارزات تاریخی این ملت در نزدیک به سیصد سال با اشغالگری روسها، به عنوان یکی از مستعمرات روسیه شناخته شده است.

نویسنده: جلال روشنی
کارشناس مسائل ایران-مرکز مطالعات استراتژیک قفقاز
Celal.rushen.a@gmail.com