از آغاز عملیات آزادسازی قره باغ از اشغال ارمنستان ایران همواره نگران کوتاه شدن مرزهایش با ارمنستان و نهایتا آزادسازی قره باغ از سوی آزربایجان بود.
این مسئله دلایل مختلف دارد اما شاید مهمترینش؛ نگرانی ایران از افزایش قدرت آزربایجان و تاثیر آن بر آزربایجان جنوبی باشد. در طول جنگ تقریبا ۱ونیم ماهه ارمنستان و آزربایجان، ایران علاوه بر کمکهای نظامی و غیرنظامی به ارمنستان سعی کرد با مطرح کردن جهادیهای اسلامگرا مشروعیتی برای ورود احتمالی به منطقه قفقاز جنوبی بدست آورد اما سیاستهای حساب شده دولت آزربایجان شمالی عملا مانع از دست یابی ایران به اهداف خود شد. البته روسیه نیز تمایلی به حضور ایران در قفقاز جنوبی ندارد که خود مقوله دیگری است.
در بیان نامه صلح ارمنستان و آزربایجان که با پیشگامی و ابتکار روسیه صورت گرفت، عملا هیچکاره بودن ایران بار دیگر ثابت شد. حتی در این بیان نامه هیچ اشاره ای به آن جهادیهای مورد اشاره ایران و مدیای فارسی زبان از جمله بی بی سی فارسی نشد.
در طول جنگ نیز فعالین حرکت ملی آزربایجان در طی دو فراخوان موفق شدند ضمن آنکه افکار عمومی تورکها در ایران را به نفع دولت آزربایجان رقم زنند، همچنین توانستند مانع از حمایت علنی دولت ایران از ارمنستان اشغالگر شوند.
ایران به دلیل کریدور نخجوان نگران از دست رفتن مرزش با ارمنستان است که البته این امر نیز ممکن نمی باشد چرا که مرزهای ارمنستان حداقل تا سال ۲۰۳۰ تحت حفاظت روسیه و پیمان امنیتی مشترک است. البته این کریدور وابستگی آزربایجان و تورکیه را به ایران کمتر خواهد نمود و این مهم ضمن آنکه دلایل اقتصادی برای ایران دارد، موجب خواهد شد اهمیت استراتژیکی ایران برای این دو کشور کمتر از گذشته باشد.
امروز آقای الهام علییف به همراه همسرش از مناطق تازه از اشغال آزاد شده و همچنین مرز مشترک با ایران (آزربایجان جنوبی) دیدار می کردند. این در حالی بود که در طرف مرز ایران لشگریانی از استان های مختلف ایران حضور داشتند اما آقای علییف دست به دست همسرشان در نقطه صفر مرزی با ایران با خیالی آسوده مشغول بررسی مرزهای کشورش بود. آقای علییف در پیامی معنادار و با اشاره به رودخانه ارس/آراز، گفت اینجا مرز ما با ایران است مرز دوستی دو کشور!!!
جناب رئیس جمهور مطمئن باشید مردمان آنسوی ارس به خوبی معنای پیام شما فهمیده اند….
۲۶ آبان ۱۳۹۹
کریم اصغری