. Бұл Орталық Азияның қауіпсіз дамуы, Ферғана алқабының тұрақтылығы үшін аса маңызды оқиға. Ескендір Зұлқарнай рахмет.

Біздің дәл іргемізде болып жатқан бұл тарихи оқиғаның Қазақ елі үшін қандай маңызы бар? Л.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті оқытушысы, шығыстанушы Жанат Момын­құлов­тың айтуынша, Хожанд қала­сын­да болған бұл келісім – ай­мақ­тың тұрақтылығын нығайтып, мем­лекетаралық қатынастарды жаңа деңгейге көтеретін маңызды қадам. Мәңгілік достық туралы дек­лара­ция аймақ елдерінің көпжақ­ты ынты­мақтастық пен өзара сыйлас­тыққа деген адал дайындығын көрсетеді.

«Бұл – географиялық фактор ғана емес, сонымен қатар бұрыннан келе жатқан шекара дауларын шешу­ге қол жеткізген саяси бірліктің, ұлт­ара­лық сенімнің және тату көршілік қаты­настары жаңа дәуірінің қуатты дәлелі. Келісімдер аймақтың ең күрделі шекара мәселелерін шешіп отыр. Әсіресе Ферғана алқабы – аса күрделі географиялық түйін ретінде кеңес кезеңінде «арнайы мақсаттармен» шимайланған анклавтарды қамтыған. Бір елдің шетте қалған аумағы басқа мемлекеттің аумағымен қоршалуы шекаралық шиеленіс туғызып келді. Аймақтағы сегіз анклавтың біразы Қырғызстан­да орна­ласып, Өзбекстан­ға тиесі­лі болды. Тәжікстанның Өзбек­стан аумағында үш анклавы, Қырғыз­станның Өзбекстанда бір анклавы бар. Ондаған жылдар бойы сарапшылар осы аумақтық мәселелерді қауіпті шиеленістің ошақтары ретінде қарастырды. Енді шекаралар құқықтық тұрғыда түбе­гейлі рәсім­деліп, достық және одақ­тастық қаты­настарды нығайтуға деген сая­си шешім, ресми ерік-жігер бол­­ған­дықтан, Орталық Азияның осы бөлігінің тұрақты дамуы мен өр­кен­­деуіне сенім ұялататын берік жағ­дай қалыптасты», дейді сарапшы.

Оның айтуынша, бұл достық келісімі бүкіл Орталық Азияда инте­гра­циялық жақындасу үрдістерін нығайтып, біз үшін осы елдер арқылы болашаққа жоспарланған Оңтүстік Азияға апаратын жолдарды ашу мүмкіндігін күшейтеді. Аймақта сая­си одақтарды нығайту – біздің елдің де тұрақтылығын, оңтүстік шекара­мызды бекемдеудің, аймақтық инте­гра­цияның болашағына мықты негіз.

«Бір айта кетерлігі, таяу күндері Өзбекстан президенті Ш.Мирзиёевтің Алматыға келіп, Қасым-Жомарт Тоқаевпен бейресми кездесу өткізуі атал­ған саммитке дайындықпен де бай­ланысты болуы мүмкін. Яғни 4 мем­лекет осындай ірі дипломатиялық үрдісті ілгері­летіп, аймақтық бірлік­ке қолдау­ды ашық көрсетіп отыр. Ал­дағы апта Самарқандта Орталық Азия-Еуропа одағы саммиті өтеді. Мамырда Араб шығанағы ел­дерімен аймақтық саммит, одан соң Орталық Азия елдері прези­дент­терінің кеңесу саммиті аймақта маңызды үдерістер­дің бас­талып жат­қанынан хабар бере­ді. Қазақстан­ды Орталық Азия­ның маңызды бөлігі ретін­де көрсету, ілгерілету ұлты­мыздың даму бола­шағы тұрғысынан өте маңызды таңдау әрі шешім болмақ», деп ойын түйіндеді Жанат Момынқұлов