Şimdiye kadar Referandum yapılmasına şiddetle karşı çıkan Irak Türkmenlerinin referandumda evet oyu kullanabileceklerine ilk ben dikkat çektim. Neden böyle düşündüm biliyor musunuz? Türkmen Yüksek Koordinasyon Kurulu’nun kararından dolayı. Türkmen Yüksek Koordinasyon Kurulu’nun 17 Eylül 2017’de 12nci toplantısında, Irak’taki son gelişmeler ve 25 Eylülde yapılmak istenen ve Türkmen Halkı tarafında red edilen referandum ve alınan tedbirler görüşülmüş, Türkmen Yüksek Koordinasyon Kurulunun ABD Bağdat Büyükelçisi Sayın Douglas Silliman yaptığı toplantı değerlendirilmiş, dört büyük devlet ve BM’nin Barzani’ye sunduğu öneri ele alınmış ve bu önerinin Türkmen Halkının çıkarının aleyhine olduğu ve 3 ilde yapılacak referandumdan daha tehlikeli olduğu sonucuna varılmıştı.(1) Bu kararın son açılımı, referandum sonrası Irak ordusunun bölgeye yapacağı saldırı sonrasında Türkmenlerin kendi kaderlerini Kürtlerle eşitlemesi demektir yani kader birliği! Ancak Türkmenler için dezavantaj, Bağdat ordusunun Erbil’den önce Kerkük’e fiziki yakınlığı.

Bu açıdan bakıldığında Kerkük Türkmenleri referanduma evet demeleri durumunda Erbil’deki peşmerge kuvvetlerinden önce Irak ordusuyla temas edecekler. Kerkük’te ki peşmerge güçlerinin büyük bir çoğunluğu Talabani’nin partisi KYP ile irtibatlı, hatta Bağdat’ın görevden aldığı Kerkük Valisi Necmettin Kerimi Talabani’nin özel doktorluğunu yapmış bir Kürdistan Yurtsever Partili. Hatırlıyorsanız Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başdanışmanı ve Mesut Barzani’nin yakın dostu İlnur Çevik, Irak’ta yeni bir iç savaşın çıkabileceğini, Heşdi Şabi güçlerinin Kürtlere saldıracağını düşündüklerini gündeme getirmiş, İran’ında Bölgesel Yönetimine saldırma ihtimalinden endişeli olduklarını söylemiş, “Kürdistan henüz birlik üzerine dayalı bir idare oluşturmuş değil. Süleymaniye bir yoldan, Erbil ve Duhok başka bir yoldan yürüyor. Bu bölgenin gerçeğidir” açıklamasında bulunmuştu. Gerçekten de Kuzey Irak’ta mevcut partilerin referandum hususunda mutabakata vardıklarını söylemek çok güç. Örneğin; Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) 2015’te ortaya çıkan siyasi krizden sonra başkent Erbil’e girişi yasaklanan Goran (Değişim) Hareketi’nden Meclis Başkanı Yusuf Muhammed’in, bağımsızlık referandumunun ertelenmesi çağrısı yapması gibi.(2)

KYP İran ve Fransa bağlantısı nedeniyle bağımsızlık referandumuna Barzani’nin partisi KDP kadar coşkulu destek vermiyor. Irak Türkmen Cephesi’nin bir türlü yıldızının barışmadığı Kerimi, Türkmenlerin itirazlarına rağmen PKK güçlerini Kerkük’e davet etmekte sakınca görmemişti. Kerkük’te 500 civarında PKK militanı olduğu tahmin ediliyor. Kerkük’ü bekleyen tehlike Irak ordusundan önce Şii Türkmenlerin gönüllü katıldıkları Haşdi Şabi milis güçleri. Bağdat’tan gelen İran destekli ve mezhepçi yaklaşımıyla bilinen yaklaşık 70 araçlık ve ağır silahlarla donatılmış, Haşdi Şabi milisleri, 25 Eylül’de referandumun yapılacağı Kerkük’ün güneyindeki Dakuk ilçesiyle Tazehurmatu kasabasına çoktan yerleşti bile.(3) Ancak milis güçler dışında Anbar vilayetinde, Rava, Kaim ve Ana gibi cephelerde DEAŞ’a karşı savaşmaya hazırlanan Irak ordusunun Kürt bölgesine yeni bir cephe açması İbadi’nin tehditlere rağmen pek gerçekçi gözükmüyor O nedenle referandumun yapıldığı bölgelerde Kürtlere saldırmak ihalesi Haşdi Şabi’ye kalıyor. Haşdi Şabi’nin Kerkük’e hücum etmesi durumunda şehirde aktif konuşlanan PKK güçlerinin diğer peşmerge kuvvetlerine destek vereceklerini söylemek kehanet olmaz. İşte burada sorulması gereken silahlı güce sahip Irak Türkmen Cephesinin tutumun ne olacağı? Bu sorunun cevabını da Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Erşat Salihi’nin ABD Bağdat Büyükelçisi Douglas Silliman ile Bağdat’ta görüştükten sonra yaptığı açıklamada bulmak mümkün. Erşat Salihi, referandumda ısrar edilmesi halinde Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde Türkmen-Kürt ve Kürt-Arap savaşının çıkma riski var diyor.(4)

Barzani cephesinde şimdilik gevşeme yok! Hem de Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül’de yapmayı planladığı bağımsızlık referandumuna ilişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi; söz konusu oylamanın bölgede istikrarsızlığa yol açabileceği uyarısında bulunmasına rağmen.(5) Hatta Barzani; kendisiyle telefon görüşmesi yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a uluslararası tarafların referandumun ertelenmesiyle ilgili önerilerinin Kürdistan yönetimi açısından kabul edilebilir olmadığını belirttiği gibi bağımsızlık referandumunun ertelenmeyeceğini de söyledi.(6) Son dakika gelişmesi olmazsa referandum yapılacak gibi görünüyor. Nitekim; Erbil’in Pirmam ilçesinde Mesud Barzani başkanlığında, 25 Eylül’de yapılacak bağımsızlık referandumuyla ilgili bir araya gelen Kürdistan Referandum Yüksek Konseyi; Kürdistan’ın bağımsızlığına yönelik tam garanti gelmemesi halinde referandumunun zamanında yapılacağını açıkladı.(7) Referandum süreci bize ‘aşiret reisi Barzani’den devlet adamı nasıl inşa edilir’i gösteriyor. Ortadoğu’da yedi düvele meydan okuyan, halkının bağımsızlığı için dünya devlerine meydan okuyan bir lider profili çiziliyor. Ve bunu kim yapıyor dersiniz? ABD Başkanı Donald Trump’ın eski seçim kampanyası direktörü ve danışmanı Paul J. Manafort. Yani Amerikan aklı devrede.

Paul J. Manafort; Kürdistan Özerk Yönetimi’nin referandumu için kollarını sıvamış. Rusya soruşturması kapsamında başı dertte olan Trump’ın istifa eden eski kampanya direktörü Paul Manafort, Beyaz Saray yönetiminin karşı çıkmasına rağmen Kürt referandumunun kabul görmesi için lobi faaliyetleri yapıyor. Manafort’un lobi faaliyetleri karşılığında ne kadar ücret aldığı ise bilinmiyor. Nasıl olsa Erbil yönetiminde petrol parası çok. ABD Adalet Bakanlığı verilerine göre Kuzey Irak yerel yönetimi; bağımsızlık için Washington’un desteğini almak amacıyla son bir kaç yıl içerisinde senatörlere ve düşünce kuruluşlarına önemli meblağlar ödedi. ABD, referandumun evet ile sonuçlanması halinde bunun IŞİD ile mücadeleye zarar vereceğini düşünerek, Barzani yönetiminin Irak merkezi hükümetiyle sorunların çözümü için ABD ve BM aracılığıyla diyalog kurmasını savunuyor. (8)

Size bir şey söyleyeyim mi? ABD referandum sonucunu çoktan öngördü ve siyasi yatırımlarını o sonuca göre planlıyor. Nereden mi biliyorum? Türkiye’de ABD Senatosu, ülkenin 2018 Savunma Bütçesini kabul etti. Toplamı 700 milyar dolar olan bütçenin 60 milyar ile yaklaşık onda birinin, Afganistan, Irak ve Suriye’de kullanılması kararı alındı. Savunma Bakanlığı’nın IŞİD’le mücadele için talepleri, Kuzey Irak’a ödemeler de içeriyor. Bakanlık, 36 bin kişilik peşmerge gücüne maaş olarak 365 milyon dolar ödenmesini öngörüyor. Irak’ta bir yandan Bağdat’a, diğer yandan Erbil’e gönderilmesi planlanan çok sayıda ağır silah, taktik araç ve mühimmatla rapor, IŞİD’le mücadelenin yanında “İran ve Rus nüfuzuna karşı siyasi ve fiziki denge de oluşturulacağını” savunuyor. Bakanlık ayrıca Bakanlık 2018’de Irak ve Suriye’de toplam 5765 Amerikan askerinin görev yapmasını öngörüyor.(9) ‘Türkiye ne yapıyor?’ derseniz Birleşmiş Millet genel sekreterinin sofra düzenine bakın anlarsınız derim.

Bakınız:
1- http://www.turkmensani.net/tr-tr/index.php?option=com_content&view=article&id=3906:2017-09-18-04-42-09&catid=45:irak&Itemid=124
2- http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41356504
3- http://www.hurriyet.com.tr/kerkukte-flas-hamle-hasdi-sabi-konuslandi-40583078
4- http://www.kerkuk.net/?p=43314
5- http://tr.euronews.com/2017/09/22/bmgkdan-ikby-referandumuna-tepki
6- http://www.basnews.com/index.php/tr/news/kurdistan/379856
7- http://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/2109201713
8- http://tr.euronews.com/2017/09/21/trumpin-eski-danismani-kurdistanin-bagimsizligi-icin-lobi-yapiyor
9- http://rasthaber.com/dunya/haber/12644-pesmergenin-maasi-abd-den

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39