KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Türkiye
  4. »
  5. Türkiye’nin darbe, Kazakistan’ın Kürt sorunu mu var

Türkiye’nin darbe, Kazakistan’ın Kürt sorunu mu var

Hasan Oktay Hasan Oktay - - 8 dk okuma süresi
345 0

Türkiye’nin darbe, Kazakistan’ın Kürt sorunu mu var?ömür
CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal, “Önümüzdeki aylar Türkiye’de iç ve dış siyasette çok önemli kırılmalar olacak. Türkiye bunları konuşacak” dediğine göre bu süreci iyi takip etmeli. Türkiye’de gizli bir ekonomik kriz olduğunu savunan Baykal’ın, dış siyasetteki endişelerini dile getirmesi son derece doğal ve anlaşılabilir ancak özellikle Rusya üzerinden bazı açıklamalarda bulunması, Rusya’yı memnun edebilecek bir devlet organizasyonuna tanıklık edebileceğimizin işareti gibi. Baykal’ı, “Dış siyaset sadece dış siyaset olarak algılanmamalı bu iç siyaseti dolayısıyla ekonomiyi de etkilemekte. Bunu yaşamaktayız. Ülkede gizli ekonomik kriz var. Rusya ile olan gerginlik yüzünden turizm ve tarım ihracatımız çökmüştür.” ifadeleriyle konuşturan sizce ne olabilir? Baykal’ın bu açıklamasını Amerikan dış politika dergisi Foreign Affairs’te yayımlanan Washington’daki Ortadoğu Enstitüsü uzmanı Gönül Tol imzalı “Türkiye’nin Gelecekteki Askeri Darbesi” başlıklı bir makalesi eşliğinde okuduğunuzda puzzlenin parçaları birleşebilir.

Şimdi, bu analizdeki iddiaları gündeme taşıyan sıradan bir isim olsa neyse. Gönül Tor, Washingon’da bulunan Middle East İnstitute Mei’nin Türkiye masasının kurucusu ve direktörü. Gönül Tol; “Sadece bir senaryodan ibaret olsa da, bir darbe olasılığı bugün de var” iddiasını; “Eğer PKK ile devlet sarmalı arasında süregelen savaş kontrolden çıkacak olursa, eğer kitlesel şiddet batı şehirlerinde güvenlik zaafiyetinin ortaya çıkmasına neden olursa ve büyük bir ekonomik düşüş yaşanır ve eğer hükümetin otoriter tavırlarında artış söz konusu olursa, ordu harekete geçebilir. Şartlar hükümet karşıtı protestoların artışa geçmesine neden olabilir.” şeklinde açıklıyor. Bkz (http://odatv.com/foreign-affairsten-turkiye-analizi-0506161200.html)

Bu iktidar değişikliği hazırlıkları Orta Asya’nın Balkanları kabul edilen Kazakistan’ı da sarıp sarmalıyor. Birkaç gün önce Kazakistan’ın kuzeybatısındaki Aktöbe eyaletinde İslamcı militan olduklarından şüphelenilen bir grubun iki silah dükkânına ve askeri birliğe saldırı düzenlemesi, Kazakistan’da eşine rastlanır bir durum değil. İçişleri Bakanlığı sözcüsü Elmas Sabudayev’in saldırganların “geleneksel olmayan radikal dinci grupların işi” olduğunu söylemesi, yabancı parmağını ve Müslüman görünümlü CIA patentli terör grupları akla getirebilir. Aktöpe’nin coğrafi konumu ve yeraltı zenginlikleri ve etnik yapısı, ABD patentli enerji savaşlarının ilk hamlesinin yapıldığı yer olmasında tercih nedeni olsa gerek.

Rusya, Belarus ve Kazakistan, dünyanın doğalgaz rezervlerinin yüzde 20’sini, petrol rezervlerinin de yüzde 15’ini teşkil ediyor. Bu nedenle ABD için hesaplaşılması gereken rakip statüsünde. Kazakistan’da radikal İslamcı saldırılar nadir olarak görülüyor. Ancak petrol ve doğalgaz yataklarının bulunduğu ve kuzeyde Rusya ve güneyde Özbekistan ile sınırları olan Aktöbe eyaletinde Aktöbe; 2011 yılında ülkenin ilk intihar saldırısına da sahne olmuştu. Aktöbe’de bakır, kromit ve fosforit çıkartılmakta. Aktobe Bölgesinde büyük bir Kazak etnik çoğunluk Kazaklar oluştursa da 2. büyük etnisite Ruslardan müteşekkildir. Hatta Volga Almanlarının da hatırı sayılır bir nüfusundan söz edilebilir. Ayrıca Ukrayna, Tatar, Çeçen, Ermeni, Yahudi ve azda olsa arasında Yunan (Grek-Rum) nüfus bulunuyor. Ancak Türkiye’nin başını ağrıtan Kürt teröristler Kazakistan’da yok! O halde Kazakistan’ın Kürt Sorunu nedir?

Kazakistan üzerinden Rusya ve Çin’i vurmak isteyen Uluslararası sermaye; Putin yönetimindeki Rusya’nın, “yakın yurtdışı” olarak adlandırılan Orta Asya’daki konumunu sağlamlaştırmaya yönelmesinden rahatsızlığını saklamıyordu. Kazakistan silahlı kuvvetleri envanterinde bulunan silahların yüzde 70’ine yakını yenilendi. Neden buna gerek duyuldu? Çünkü Ukrayna krizi; Amerika Birleşik Devletleri’ni ve NATO üyesi müttefikleri, Rusya ile stratejik, ekonomik ve siyasi bir karşı karşıya getirdi. Bu rekabet değil savaştı. Moskova, yeni savaş gemilerinin, savaş uçaklarının ve nükleer füzelerin geliştirilmesi de dahil olmak üzere, askeri gücünü arttırma amaçlı önlemler aldı. Aynı zamanda Belarus, Kazakistan ve Ermenistan gibi yakın müttefikleriyle ve bazı başka ülkelerle Avrasya Birliği’nin kurulmasının temellerini attı.

Kazakistan Rusya’yla birlikte Avrasya Ekonomik Birliği’nin ve ayrıca Şangay İşbirliği Örgütü’nün bir üyesi. Vladimir Putin; Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan’ın oluşturduğu Avrasya Ekonomik Birliği’nin, kendi altyapısının gelişimini Çin’in Yeni Ekonomik İpek Yolu ile entegre edeceğini açıklamıştı. İran’da bu projenin parçası olmak istediğini deklare etmişti. Bu çerçevede dünyanın en önemli altyapı projesi olan ve Yeni İpek Yolu Ekonomik İnisiyatifi adı da verilen Çin’in Tek Kemer, Tek Yol inisiyatifine katılma yönünde kendi çıkarlarını içeren ve sağlama alan talepte bulunmuştu. İran, Türkmenistan ve Kazakistan yetkilileri, transit taşımacılığı için eşit tarife belirlemek amacıyla bir araya geldiler. Türkiye’de bu oluşuma destek verdi ve Türkiye ile Kazakistan’ın, enerji, ticaret ve taşımacılık alanında Avrasya’nın iki temel ülkesi konumunda olduklarını bildirdi.

İran ve Kazakistan arasında sanayi, ticaret ve yatırım alanlarında ekonomik işbirliğinin geliştirilmesine ilişkin protokol, İpek Yolu üzerinden transit taşımacılık alanında uzun vadeli işbirliği programı ve bankacılık alanında işbirliği gibi anlaşmalar imzalandı. İran ve Kazakistan arasında demir yolu ve gemicilik alanında işbirliği protokolleri ile yatırım fonu konusunda işbirliği anlaşmasıyla birlikte kuzey-güney transit yolu meydana getirecek olan Kazakistan-Türkmenistan-İran demiryolunun tamamlanması bekleniyor. Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev kısa süre önce Ulusal Banka’yı, ulusal ekonominin dolarsızlaştırılmasıyla görevlendirmişti. Şangay İşbirliği Örgütü’dür (ŞİÖ) üyesi olan Kazakistan’ın1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla, toplam dış borcu 26 milyar 600 milyon dolar. Eğer şimdi Kazakistan’da bombalar patlıyorsa işte nedeni budur!

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir