28 Mayıs 2018’de Fransız havacılık devi Dassault Grubu’nun CEO’su 93 yaşındaki Serge Dassault Paris’te ofisinde hayatını kaybetti. 2016 sıralamasına göre 14,8 milyar Euro’luk servetiyle Serge Dassault Fransa’nın en zengin kişisiydi. Serge Dassault’un ölümü üzerine bir mesaj yayınlayan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “Ülkemiz, hayatını Fransız endüstrisinin mücevherini yapmaya adayan kişiyi kaybetti” dedi. Havacılıkta adını askeri Mirage savaş uçağı serisi ile duyuran Dassault halen Falcon iş jetleri ile Rafale savaş uçaklarını imal ediyor. Grup havacılığın dışında yazılım ve medyada faaliyet gösteriyor. Serge Dassault’ın Türk dostluğu nereden geliyor veya Türk dostu olabilecek ne yapmış? derseniz hemen size şunları söyleyebilirler; Serge Dassault, Fransız meclisine getirilen sözde Ermeni soykırımı yasa tasarısı için hükümete mektup yazmış ve girişimin önlenmesi için ciddi çabalarda bulunmuştu. Türkiye’yi çok seven Serge Dassault, ülkedeki Falcon iş jeti satışlarını da yakından takip ediyordu. Aynı zamanda Falcon kullanıcısı olan iş adamları Aydın Doğan, Mehmet Cengiz Dassault’un dostları arasındaydı. İmalatçının Türkiye temsilcisi olan Soylu Havacılık ve kurucusu Alişan Soylu’ya Serge Dassault’an en iyi satış yapan temsilci plaketi vermişti.(1)

Türkiye’nin hava sanayisine dolaylı destek sunduğu söylenebilir. Türkiye’nin Milli Muharip Uçak Programı’nda (TF-X) tasarım çalışmalarına yaklaşılırken bu konudaki deneyimini göstermek isteyen firmalardan Serge Dassault’ın sahibi olduğu Fransız Dassault Systèmes, uzun zamandır faaliyette olan ancak Türkiye’de savunma alanındaki çalışmalarını son dönemde çok hızlandıran bir firma. Dassault Systèmes, Fransa’nın en büyük gruplarından biri olan Groupe Industriel Marcel Dassault S.A. bünyesinde, 1981 yılında kuruldu. Özellikle Fransız Hava Kuvvetleri için geliştirdikleri uçaklarla öne çıkan ve tanınan grup, yıllar içinde birçok sektöre yatırım yaparak bu sektörlerde faaliyet göstermekte. Firmanın genlerinde savunma ve havacılık sanayinin çok önemli bir yer tutuyor. Dassault Systèmes kendini “3DEXPERIENCE” firması, yani üç boyutlu deneyimler firması olarak tanımlıyor. Dassault Systèmes’in sunduğu deneyimler, firma içi ve dışı tüm paydaşları bir araya getirerek, sanal dünyanın gerçek dünyayı geliştirmesi için sosyal inovasyonu da besliyor. Firma, şu anda 140 ülkede, farklı sektörlerden her büyüklükte firmayı kapsayan 200 bini aşkın müşteriye değer katmaya devam ediyor.(2)

Serge Dassault’ın babası ve annesi Yahudi kökenli. Fransız havacılık sanayinin duayenlerinden asıl adı Marcel Ferdinand Bloch olan Marcel Dassault 22 Ocak 1892’de Paris’te doğdu. Lycee Condorcet ve bir çeşit havacılık ve uzay yüksekokulu Supaero’dan mezun oldu. Fransız ordusunun I.Dünya Savaşı’nda kullandığı propeller adlı uçağı yapan Dassault, Société des Avions Marcel Bloch havacılık şirketini kurdu. 1919’da mobilya sektöründe faaliyet gösteren zengin bir Yahudi aile Hirsch Mınckes ve Jeanne Selz (3) çiftinin kızları, 28 Nisan 1901 Paris doğumlu Madeline Minckes ile evlendi. Hirsch Mınckes’ın ailesi; Ukrayna’nın batısında yönetim birimi İvano-Frankovsk Oblastından. Bu evlilikten Claude ve Serge adında iki oğlu oldu. Madeline Minckes 1992’de öldü. 1936’da Marcel Dassault’ın şirketi hükümette bulunan komünist partinin de dâhil olduğu solcu koalisyon tarafından Société Nationale de Constructions Aéronautiques du Sud Ouest (SNCASO) adıyla devletleştirildi. Marcel Dassault yönetimde kalmaya devam etti. 1940’da Vichy hükümeti tarafından tutuklanarak hapse atıldı. 1944’te Almanların işbirliği teklifini Yahudi kimliğinden dolayı reddedince Buchenwald kampına gönderildi. Burada hayatta kalmayı başaran Marcel Bloch, 1949 yılında soyadını Dassault olarak değiştirdi. Fransız ordusunda general olan Marcel’in kardeşi General Darius Paul Bloch, Alman işgali sırasında Fransız yeraltı direnişinde görev aldı. General Bloch’un buradaki kod adı ‘tank’ anlamına gelen ‘char d’assault’ idi. 1949 yılında hem Marcel hem de kardeşi Darius soyadlarını bu kod adından esinlenerek Dassault olarak değiştirdi. 1950 yılında da Katolikliği kabul etti.

Savaştan sonra Avions Marcel Bloch olan şirketin ismi Avions Marcel Dassault olarak değişti.1954 yılında şirkette elektronik bölümü açıldı. Bu bölümün ilk konusu hava radar sistemleri oldu. Daha sonraki faaliyet konuları ise havadan-havaya misiller ve navigasyon sistemleri oldu. 1950’lerden ‘70’lerin sonuna kadar bütün dünyaya yaptıkları ihracatla büyük başarı gösterdiler. En büyük başarıları ise askeri havacılık sektöründe ürettikleri Dassault Mirage jetleri ve sivil havacılık için ürettikleri Falcon serisi uçaklar oldu. Ürettikleri Mirage ve Falcon uçakları bütün dünyada kullanıldı ve kullanılmaya devam ediliyor. Birçok şirket satın alması, şirket birleşmesi ve hükümet müdahalesine rağmen Marcel Dassault’un oğlu Serge Dassault 2000 yılına kadar şirketin başında kalmayı başardı. 2000 yılında ise onursal başkan unvanını alarak koltuğunu Charles Edelstenne’ye bıraktı. Bugün yüzde 50,55’i hala Dassault Group’a ait olan Dassault Havacılık’ın demiryolundan reasürans’a kadar birçok kolda iştirakleri bulunmaktadır. Hatta bunların arasında Fransız Thales şirketi de mevcut.

Dassault ailesine ait olan Dassault Group ise birçok alanda faaliyet gösteriyor ve yönetiminde Serge ve Claude Dassault görev alıyordu. Group’un sahip olduğu şirketler arasında başta Dassault havacılık olmak üzere, uzay havacılığı sektöründe S.A.B.C.A., lojistik sektörde Sogitec, Hybrid araç konusunda üretim ve araştırmalar yapan SVE, Medyada “Le Figaro”, sporda FC Nantes takımı bulunuyor. Ayrıca emlak ve açık arttırma konularında da faaliyet gösteren şirketleri bulunuyor. Marcel Dassault 1986 yılında 96 yaşında Paris’te zenginlerin yaşadığı bir banliyö olan Neuilly-sur-Seine şehrinde öldü.(4) Dassault ailesi Fransanın en büyük günlük gazetelerinden Le Figaro’nunda sahibi.(5)