Terörle Mücadelede Askeri Operasyon- Sivil Yönetim Uyuşmazlığı
Türkiye Cumhuriyeti yaklaşık olarak 35 yıldır PKK terörü ile mücadele etmektedir. Genel olarak terörle mücadele sürecinde güvenlik politikaları uygulanırken bazı dönemlerde ise diyalog yolu kullanılmaya çalışılmıştır. Lakin PKK, hedefi olan sözde Özgür Kürdistan’a ulaşabilmek için bir süre sonra kanlı saldırılarına devam etmiştir. Bunun karşısında ise PKK’yı saldırılarına karşı ve terörü bitirmek etmek için çeşitli stratejiler uygulanmıştır. Geçmişte PKK ile mücadele sürecinde operasyon kontrolleri genel olarak TSK’nın elindeydi. Ancak AKP iktidarı sonrası operasyonlar ile ilgili kararlar siviller yöneticilere devredilmiştir.
Türkiye’de Çözüm Süreci’nin bozulmasından sonra AKP iktidarı, PKK terörünü bitirme kararı almıştır. Bu süreçte il ve ilçe merkezlerine yerleşen teröristlere karşı temizlik operasyonları başlatıldı. Operasyonlara başlanıldığı ilk dönemde operasyon yetkileri valilerdeydi. Bir süre sonra ise bu yetki askere verildi. Bu durum savunmadan taarruza geçiş olarak yorumlandı ve terör örgütüne karşı etkili operasyonlar yapıldı. Ancak operasyon komutası valilerde bulunmaktaydı.
PKK’ya karşı önemli operasyonlar yapılmasına ve birçok il, ilçe merkezinden terörün temizlenmesine rağmen el yapımı patlayıcı (EYP) tuzakları nedeniyle Mardin Nusaybin’den art arda şehit haberleri gelmeye başladı. PKK terör örgütü, kendisi için hayati öneme bu ilçeyi elinde tutabilmek için büyük bir mücadele vermektedir. Bunun için ilçeye yaklaşık 1000’e yakın teröristi yerleştirerek bölgeye büyük miktarda silah yığmış ve tonlarca bombayı tuzaklamıştır. Terör örgütü kurduğu tuzakları patlattıktan sonra Türk güvenlik görevlilerinin üzerine yayılım ateşi açmaktadır. Bu saldırıların neticesinde strateji değiştiren güvenlik güçleri artık riskli binaları uzaktan imha edecektir. Şimdiye kadar patlatılması için tespit edilen bina sayısı 200 civarındadır.
Bu strateji değişikliğinin yanı sıra güvenlik görevlileri ile Mardin Valisi arasında bir koordinasyon probleminin olduğu dile getirilmektedir. Ancak bölgede görev yapan asker ve polislerden öğrenildiği kadarıyla Vali’nin terörle mücadele eden görevlilerin işlerini zorlaştırdığına dair eleştiriler yapılmaktadır. Bunun karşısında bölge hakkında rapor hazırlayan ekibin oluşturduğu yol haritası kapsamında bölgedeki operasyonları üst rütbeli askerlerin komuta edeceği ortaya anlaşılmıştır. Mardin Valisi genel bir valiler kararnamesi ile değiştirilecektir.
Terörle mücadele ya da savaş zamanında izlenilecek stratejilerin komutası sivil yöneticilerde bulunduğu vakit birçok noktada sıkıntı yaşanabilir. Örnek olarak hayati bir zaman diliminde ani bir strateji değişikliği gerektiğinde, yanlış planlamaların önüne geçmesinde, yaşanacak ani saldırı da koltukta oturan yöneticiden öte hem askeri stratejiler konusunda eğitimi olan, yıllarca verilen mücadele çerçevesinde tecrübesi kazanan ve çatışma bölgesini askeri stratejiler açısından tanıyan kişilere bırakılması düşmana karşı mücadelede daha etkili sonuçların alınmasını sağlayacaktır. Çünkü savaş ve çatışma iki silahlı kuvvetin arasında yaşanan bir olaydır. Sivil bir ismin askeri stratejilere karşıması başarılı bir sonucun önündeki en önemli engeldir.
Tarihte yaşanan bazı olaylara bakıldığında örnek olarak Hitlerin II. Dünya Savaşı’nda yenilmesinin nedenlerinden biri sivil kökenli olmasına rağmen askeri operasyonları yönetmesi gösterilmektedir. Başka bir örnek olarak ise Osmanlı Devleti zamanında şehzadelerin sancaklara gönderilmesinden vazgeçilerek tecrübe kazanmalarının önüne geçilmesi ve ileri dönemde askeri strateji bilmeyen padişahların devleti yönetmesi nedeniyle Osmanlı Devleti savaşlar da yenilmeye başlamıştır.
Yukarıdaki örnekler kapsamında Türkiye, terörle mücadele sürecinde alınacak kararları ve strateji değişikliklerini askere bırakması daha başarılı sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Bu süreçte sivil yöneticiler, atayacakları görevliler ile kontrol yetkisini kullanmalıdır. Bu kapsamda operasyonların valilerden üst rütbeli komutanlara devredilmesi terörle mücadele de önemli bir adımdır.
Amerika Araştırmaları ve Terör Uzmanı Emrah Kaya/ Kafkassam
Facebook-Twitter: @emrhky0407
