Bugün ve yarın itibariyle Türk Tarihinin en önemli günlerinden iki gününü anmak lazım. Bizim kısa da olsa başarılı bir parlamento tecrübemiz oldu. Midhat Paşa’nın Kanun-ı Esasi ve Meclis-i Mebusan yolunda şu ülkeye kazandırdıkları onun yedi ceddine rahmet vesilesi olacakken gafil millet yedi ceddine söğüp duruyor. 1877-78’de 11 ayda toplam 5 ay kadar müzakerelerin yürütüldüğü bir meclisimiz vardı. Buradaki parlamenterlerin meclis zabıtlarındaki konuşmalarını okumadan, ezbere, aleyhine konuşanlar sayesinde bu meclise düşman edildik. Hiç şaşırtıcı değil çünkü galiplerin tarihini okuya okuya büyüyoruz. Acayip bir saltanat ve oligarşiyi savunma refleksi genlerimize işlemiş. Adamlar, biz garibanlara istedikleri adama küfretmemizi, istedikleri adamı göklere çıkarmamızı nasıl da sağlamışlar. Hâlbuki zabıtları okuyunca gayet açıklıkla görülüyor ki olgun ve politik bilinci yerinde parlamenterlerimiz varmış. Bunlar bu tecrübeyi nerede edindiler, benim için şimdilik muamma. Demokrasiyi benimsediği açıkça görülen bu parlamenterler, oligarşik ve hegemonik düzenin kılına zarar gelmesini istemeyen kimi şuursuz çoğu hinoğlu hin cengâverlere yenik düştükleri tatlı bir tecrübe yaşayıp, eriyip gittiler. Belki de aradan sıyrılmalarına imkan verecek güçlü politik istinat noktaları olsaydı direnebilirlerdi. Şimdilerde pek moda olan Türküyle, Kürdüyle, Boşnağıyla lafı ulus devlette bir yere oturtulamıyor ama o zamanlarda temel doğru atılmıştı. Müslümanıyla, Rumuyla, Sırpıyla, Bulgarıyla, Yahudisiyle, Ermenisiyle bir “Osmanlı Milleti” ortaya çıkarılmaya ramak kalmıştı. Müdahale çok yönlü oldu direnecek nokta yoktu. En önemlisi halka dayanmak pek de mümkün değildi tabii ki. Halk o bilinci günümüzde de kazanmış görünmüyor.
13 Şubat’ta Meclis-i Mebusan’ın “tatil edilmesi” adı altında süresiz kapatılmasına yönelik Bakanlar Kurulu kararı padişaha sunuldu. Ertesi günü tarihiyle padişahın iradesi gereği Meclis-i Umumi’nin tatil edildiği ilan edildi. Ekteki Takvim-i Vekayi’nin 16 Şubat 1878 tarihli 2099 numaralı sayısı bu tarihi kararın ilan edildiği sayıdır. Bundan kısa bir süre sonra artık ihtiyaç kalmayan Takvim-i Vekayi de kapatılacak ve ancak İkinci Meşrutiyet devrinde yeniden açılacaktır. O zamana kadar devletin ve milletin kanun ihtiyacı padişah İkinci Abdülhamid’in iradeleri ve Bakanlar Kurulu’ndan geçen bazı kararnamelerle sağlanacaktır.