Mısır’da 3 Temmuz 2013’te askeri darbeyle görevinden uzaklaştırılan ülkenin seçilmiş ilk cumhurbaşkanı Muhammed Mursi ve 35 kişi, “Devletin çıkarlarına zarar vermek amacıyla Hamas, Lübnan’daki Hizbullah örgütü ve İran Devrim Muhafızları’yla suç amaçlı iş birliği yaptıkları” iddiasıyla casuslukla suçlandı. Mısır ve Türkiye arasındaki ilişkiler, ülke tarihinde demokratik yollarla ilk kez iktidara gelmiş Müslüman Kardeşler örgütünden Muhammed Mursi’nin askeri bir müdahale ile devrilmesi sonrası kötüleşmişti. Mursi’den iktidarı alan General Abdülfettah El Sisi, takip eden aylarda yapılan seçimlerle Devlet Başkanı olmuştu. Türkiye Sisi yönetimini tanımazken, Sisi’nin göreve başlamasıyla Mısır’da “terör örgütü” ilan edilen Müslüman Kardeşler’in üst düzey bazı yöneticileri Türkiye’ye sığınmıştı.

Mısır’da olağanüstü hal Ağustos 2013’te, Raba ve El-Nahda oturma eylemlerinin şiddet kullanılarak dağıtılmasının ardından için ilan edilmişti. Bu uygulama, sistematik hak ihlallerinin önünü açmış, Mısır güvenlik güçlerine yıllarca, idari gözaltı adı altında, adil yargılanma hakkına yönelik yasal güvencelere saygı göstermeksizin binlerce kişiyi gözaltına alma yetkisi vermişti. Mısır yetkilileri, yargılama öncesi uzun süreli gözaltıları yapabilmek için olağan ceza yasasındaki ilgili maddeleri temel aldılar ve toplu davalarda özel terörizm birimlerini kullandılar, bu da gayri adil yargılamaların ardından verilen yüzlerce ölüm veya ömür boyu hapis cezasıyla sonuçlandı.(1) Ülkede yargılanmalar halen devam ediyor. Ülke ekonomik krizle, işçi grevleriyle boğuşuyor.

Ağustos 2017’de Mısır’daki binlerce tekstil işçisi, General Abdül Fettah El Sisi’nin batı destekli acımasız diktatörlüğüne rağmen, daha yüksek ücretler ve daha iyi çalışma koşulları için greve gitmişti. Nil Deltası’ndaki Mısır’daki işçi sınıfı mücadelesinin tarihsel bir merkezi Mahalla El-Kübra kentinde bulunan ve Mısır’ın devlete ait en büyük tekstil fabrikası Mısır Eğirme ve Dokuma Şirketi’ndeki (MSWC) greve, 16.000 kadar işçi katılmıştı. MSWC’de, toplamda 25.000’den fazla işçi istihdam ediliyor. Mısır Arap Cumhuriyeti’nde tekstil ve konfeksiyon sektörü, eski bir tarihe sahip ve bugünde Mısır ekonomisinde önemli bir yeri bulunan sektörler arasında yer alıyor. Sektörün stratejik önemi, yatırım, işgücü, kredi ve ihracat gelirlerinde sahip olduğu büyüklüklerden ileri gelmektedir. 5 Ağustos’ta, altı bin işçi, ücretlerin ve sosyal hakların iyileştirilmesi ve ertelenen ikramiyelerin ödenmesi talebiyle greve gitti. Mevcut grev, Mısır’ın tüketici fiyatları enflasyonunun Temmuz ayında yüzde 33’e (Mısır lirasının, 12 milyar dolarlık bir kredinin IMF tarafından onaylanmasından sonra dalgalanmaya bırakıldığı geçtiğimiz Kasım’dan beri en yüksek oran) sıçramasının ardından patlak verdi. Greve, şirkete ait toplam 26 fabrikadan işçilerin katıldığı bildirildi. Ayın 8’inde, greve 10.000 işçi daha katıldı. İşçiler, şirket yönetiminin işçi temsilcileri ile görüşüp yüzde 10’luk bir ücret artışı önermesinin ardından, yeniden çalışmaya başlamayı reddettiler. Teklifi reddeden işçiler, grevin, yalnızca, şirket karlarından alacakları paylarda bir artışı, gıda ödeneğinin arttırılmasını ve terfi politikasının değiştirilmesini içeren taleplerinin karşılanmasını istedi. Ama işçiler grevi kararlı biçimde sürdürünce, bütün taleplerin karşılanacağı vaadi verildi, grev böylece sona erdirildi.(2)

Mısır’daki ekonomik ve toplumsal krizin derinleşmesi ve protestoların ve grevlerin bir kez daha yükselişe geçmesi ile birlikte, emperyalist güçler arasında yeni bir devrim korkusu artıyor. Avrupa Konseyi Dış İlişkiler Bölümü’nün kısa süre önce yayınladığı, “Mısır diken üstünde: Avrupa Mısır’da yeni bir krizi nasıl önleyebilir” başlıklı bir belge, şu uyarıda bulunuyor: “Bugün ülkedeki en büyük kaygı nedeni Mısır ekonomisidir. Siyasi istikrarsızlık ve güvenlik kaygıları, 2011 devriminden beri, gelirlerin dibe vurmasına yol açacak şekilde, yatırımcıları ve turistleri caydırmıştır. Sisi’nin kurumsallaştırdığı siyasi baskı, durumu daha da kötüleştirmiştir.” Mısır bu sorunları atlatmak için arayışlar içinde. Bu nedenle gözünü Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğalgaz ve petrol yataklarına dikti. Sisi yönetimi Mısır’ın Akdeniz açıklarında keşfedilen ve dünyanın en büyük rezervlerinden birisi olacağı belirtilen doğalgazı 2017 bitmeden çıkarmak niyetinde. Zohr doğalgaz yatağında 850 milyar metreküp gaz rezerv bulunuyor. ilk etapta günde 28 milyon metreküp doğalgaz çıkarılması hedefleniyor. İtalyan ENI şirketi tarafından 2015 yılında keşfedilen Zohr sahasında Eni’nin yüzde 60, Rus Rosneft’in yüzde 30 ve İngiliz BP’nin yüzde 10 hissesi mevcut. Mısır doğalgaz istihsalinde kendisine müttefik bulmakta zorlanmadı. Gaz üretiminde Akdeniz’den yararlanmayı ve Yunanistan üzerinden Avrupa’ya satmayı amaçlayan Kıbrıs Rum Yönetimi, Yunanistan ve Mısır bir araya gelerek konsorsiyum oluşturdu.

Geçtiğimiz günlerde Kıbrıs Rum Yönetimi; Yunanistan ve Mısır’ın katıldığı enerji zirvesine ev sahipliği yaptı. Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis Lefkoşa’da Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi ve Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ile bir araya geldi. Rum ve Yunan liderler daha önce de bir diğer enerji konulu 3’lü zirvede İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile yine Kıbrıs’ta buluşmuştu.(3) Lefkoşa’da gerçekleştirilen 5. Üçlü Doruk Zirvesi sonrası açıklamalarda bulunan Güney Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades, Yunanistan Başbakanı Aleksis Tsipras ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fettah Al Sisi, Kıbrıs-Yunanistan-Mısır arasındaki işbirliğinin üç ülke halkları ama aynı zamanda tüm bölgenin yararına genişlediğini söylediler. 6. Görüşmenin ise Girit’te yapılacağı duyuruldu. Kıbrıs, Yunanistan ve Mısır ekonomisinde önemli bir sütunu oluşturan turizm alanında işbirliğinin güçlendirilmesiyle ilgili olarak, üç ülkenin, turizmin bölgede artırılması amacıyla ortak etkinlikleri öngören bir üçlü İşbirliği Protokolü imzaladığı açıklandı.(4)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fettah Al Sisi’nin Güney Kıbrıs ziyareti Rum yönetimince kendilerine destek değerlendirmesiyle basına servis edildi. Güney Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades Sisi’yi Kıbrıs konusundaki son gelişmeler, İsviçre’nin Crans-Montana Konferansı ve özellikle de olumlu bir çözüme ulaşılmasını engelleyen nedenler konusunda bilgilendirerek, Türkiye’nin güvenlik ve müdahale haklarının korunması, Türk ordusunun Kıbrıs Cumhuriyeti topraklarında daimî olarak kalması yönündeki taleplerinden söz etti.

Anastasiades, Kıbrıs-Mısır arasında ama aynı zamanda Doğu Akdeniz geniş coğrafyasında işbirliklerinin, uluslararası hukuk ama özellikle de BM Deniz Hukuk’u Anlaşmalarına dayalı olduğunu vurguladı. Mısır Hükümeti ve halkına, Kıbrıs’ta kabul edilemez bu durumun sona ermesi yönünde sunduğu destekten dolayı içten saygılarını sundu. Kıbrıs sorununa değinen Mısır Cumhurbaşkanı da, sorunun çözümü yönünde Cumhurbaşkanı Anastasiades tarafından yapılan çabaların uluslararası toplum tarafından saygıyla karşılandığını belirterek, BM kararları ve federal çözüm temelinde, adanın yeniden birleşmesi çabalarını Mısır’ın desteklemeye devam edeceği güvencesi verdi. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El-Sisi’nin Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ne yaptığı ziyaretle ilgili Türkiye’den sert bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında Sisi’nin Güney Kıbrıs Rum Kesimi ile yaptığı anlaşmaların hiçbir şekilde Kıbrıs’taki Türk tarafını bağlamayacağı vurgulandı. Gerek GKRY, gerekse Mısır’ın mevcut yönetimlerinin meşru süreçler yerine, gasp ve darbe yollarıyla göreve geldikleri göz önünde bulundurulduğunda, özellikle ada etrafındaki doğal kaynaklar üzerinde meşru hak iddia ediyor olmalarını hayretle karşılandığı belirtildi. Söz konusu kaynaklar üzerinde Kıbrıslı Türklerin eşit ve yadsınamaz hakları bulunduğunu bu vesileyle yinelendi. enerji konusunda atılacak herhangi bir adımın Kıbrıs Türk tarafının gıyabında atılamayacağı, bölgede hak ve menfaatlerimizin korunduğu mukabil adımların atılmakta olduğu bildirildi.(5)

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye’nin sert tepkisi Mısır’da yankılanmakta gecikmedi. Mısır Başsavcılığı Türkiye adına casusluk yaptıkları iddia edilen 29 kişi hakkında yakalama kararı çıkardı ve 15 günlük gözaltı kararı verdi Mısır istihbarat biriminin yaptığı incelemeye göre söz konusu kişilerin Müslüman Kardeşler’in yeniden güç kazanmasına yardımcı olabilecek faaliyetler içinde oldukları iddia ediliyor. 29 kişinin “Katar tarafından finanse edildiği, talimatları da Türk istihbaratından aldığı” gibi komik iddialar havada uçuşuyor. Bu faaliyetler içerisinde üst düzey bazı kişilerin telefonlarının dinlendiği iddiaları var. Hakkında yakalama kararı çıkarılan kişilerin hangi milletten oldukları açıklanmadı. Söz konusu kişiler hakkında aynı zamanda kara para aklama suçlamaları bulunuyor. Savcılıktan yapılan açıklamada zanlılar, Mısırlıların konuşmalarını dinlemek ve verileri Türk istihbaratına vermek üzere vatandaşlarına uluslararası telefon hizmeti sunmakla suçlandı. “Türk güvenlik ve istihbarat birimleri ve uluslararası Müslüman Kardeşler örgütü unsurları ile” birlikte çalışmakla suçlanan zanlıların, ülkedeki şartlarla ilgili bilgileri topladıktan sonra bunları Türk istihbaratına sızdırdıkları iddia edildi.

Savcılığın iddialarına göre bu eylemler Müslüman Kardeşler’in ülkede kontrolü ele geçirmesi için yardım olarak değerlendirildi. Zanlılar kara para aklama, yasadışı döviz ticareti ve “kamuoyunu Mısır’ın devlet kurumlarına karşı kışkırtacak” sahte haberler yapmak üzere yurtdışında medya kuruluşları oluşturmak ile suçlanıyor. Zanlıların evlerinde yapılan aramalarda gözetleme amacı ile donatılmış bilgisayarlar ve uluslararası telefon görüşmeleri yapmak için çeşitli aygıtlar bulundu (6) Mısır’da, “Türkiye adına casusluk yaptıkları” iddiasıyla gözaltına alınan 29 kişiyle ilgili haberlere ülke medyası olağanüstü ilgi gösterdi. Özel El Wafd gazetesi, “Erdoğan Mısır’ı gizlice gözetliyor” başlığı atarken, resmi yayın organlarından Rose el-Youssef, “Mısır istihbaratı, Müslüman Kardeşlerin Türkiye için çalışan en büyük casusluk şebekesini gözaltına aldı” başlığını kullandı. Mısır’ın bir diğer resmi yayın organı El Ahram ise “Ankara, Mısır devletine zarar verip iktidarı ele geçirmek için Müslüman Kardeşler ile ortak plan yaptı” iftirasını manşetine taşıdı.(7)

Tüm bunlara rağmen Konya Ticaret Odası’nın girişimleri ile düzenlenecek olan Konya-Mısır İş Forumu önümüzdeki hafta gerçekleştirilecek. Foruma Mısır’dan en az 70 işadamının katılması bekleniyor. Konyalı ihracatçılarla görüşmeler gerçekleştirecek olan Mısırlı işadamları, hem Türkiye hem de Konya ile Mısır arasındaki ticaret hacminin artırılması için girişimlerde bulunacak. Toplantıyı destekleyen kuruluşlar arasında Mevlana Kalkınma Ajansı ve Türk-Mısır İşadamları Derneği (TÜMİAD) var. Toplantı kapsamında Türk-Mısır İşadamları Derneği (TÜMİAD) Başkanı Atilla Ataseven; Mısır ekonomisiyle ilgili katılımcıları detaylı bilgilendirecek.(8) uzun lafın kısası Mısır yönetiminin 29 kişi hakkında Türkiye adına casusluk yaptıkları iddiaları, karın ağrısından kaynaklanıyor. Mısır’ın karnı Güney Kıbrıs ve Yunanistan’la yaptığı doğalgaz anlaşmasının Türkiye tarafından tanınmayacağının açıklanmasından dolayı ağrıyor. Hem Kıbrıs Türkleri hem de Türkiye Mısır’ın 1974’te ENOSİSci EOkAcı katillere yardım için asker ve silah sevkiyatını unutmuş değil!

Bakınız:
1- https://www.amnesty.org.tr/icerik/misir-yetkililer-olaganustu-hal-guclerini-insan-haklarini-daha-cok-engelleme-amacli-suistimal-etmek-yerine-mezhep-temelli-siddete-karsi-kullanmalilar
2- http://www.wsws.org/tr/articles/2017/08/15/egyp-a15.html
3- http://tr.euronews.com/2017/11/21/kibrista-rum-yunan-misir-zirvesi
4- http://www.abhaber.com/uc-ulke-lideri-kibris-yunanistan-misir-isbirliginin-bolgenin-yararina-genisledigini-soyledi/
5-http://misirbulteni.com/turkiye-misirin-rumlarla-imzaladigi-anlasma-yok-hukmunde/
6- http://www.dw.com/tr/m%C4%B1s%C4%B1rda-t%C3%BCrkiye-ad%C4%B1na-ajanl%C4%B1k-su%C3%A7lamas%C4%B1/a-41492090
7- http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42101068
8- http://misirbulteni.com/konyada-misir-ekonomi-zirvesi-duzenlenecek/

Ömür Çelikdönmez
Twitter: @oc32oc39