KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Azerbaycan
  4. »
  5. Lukaşenkonun Azerbayacan’a resmi ziyareti

Lukaşenkonun Azerbayacan’a resmi ziyareti

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 10 dk okuma süresi
288 0

Azerbaycan’ın dış politikasında BDT ülkeleri ile ilişkiler de önemli yer tutmaktadır. Bu açıdan ülkemizin Beyaz Rusya ile işbirliği olumlu sonuçlar vermektedir. Milli lider Haydar Aliyev’in temelini koyduğu ülkelerimiz arasındaki ilişkiler şu anda stratejik ortaklık düzeyindedir.
Azerbaycan-Beyaz Rusya ilişkilerinde daha Sovyet döneminde oluşmuş geleneksel ilişkilerin büyük rolü var. Böylelikle, SSCB’nin dağılmasından sonra hem Azerbaycan, hem de Beyaz Rusya karşılıklı işbirliğini korumayı başara bilmişler. Dolayısıyla Beyaz Rusya ve Azerbaycan arasında devletlerarası diyaloğun gelişiminden söz ederken tarihi mantığa dayanmak önemlidir. Bugün ekonomik gelişme temposuna göre Azerbaycan ve Beyaz Rusya eski Sovyet mekanında lider ülkeler olduğu dikkate alındığında, aralarındaki ikili işbirliğinin genişletilmesine dair ilginin daha da arttığını görebiliriz.
Azerbaycan Devlet Başkanı Sayın İlham Aliyev’in 2006 yılında Beyaz Rusya’ya resmi ziyareti iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi adına önemli bir adım idi. Bu resmi ziyaretle iki ülke arasındaki olan işbirliği ilişkileri yeni safhaya girdi, ekonomik, bilimsel ve kültürel alanlarda işbirliğinin, ayrıca siyasi diyaloğun kurulmasında esaslı dönüş yarattı. Aynı zamanda, bu, hem de her iki ülkenin bağımsızlık kazanmasından sonra Azerbaycan Devlet Başkanın Beyaz Rusya’ya ilk resmi ziyareti idi.
Devletlerarası ilişkilerin geliştirilmesi yolunda bir dizi önemli kararlar alındı. Ayrıca, çalışmaların somut yönleri belirlendi. Yolculuk süresince iki ülke arasında imzalanan “Kombine edilmiş yükdaşımalar anlaşması”, “Ulaşım alanında işbirliği hakkında memorandum”, “Beden eğitimi ve spor alanında işbirliği konusunda anlaşma”, “Eğitim alanında işbirliği konusunda anlaşma”, “Küçük işletmelerin gelişimi alanında işbirliği anlaşması” , “Tarım alanında ekonomik ve bilimsel-teknik işbirliği anlaşması” ve diğer önemli belgeler ise mevcut ilişkilerin daha da geliştirilmesi açısından önemlidir. İki ülke Devlet Başkanın imzaladığı “Azerbaycan Cumhuriyeti ile Beyaz Rusya Cumhuriyeti arasında 2015 yılına kadar sosyal-ekonomik işbirliği hakkında anlaşma” uzun vadeli planda işbirliğinin esasına dönüşmüştür. Aynı zamanda sosyo-ekonomik işbirliği programı bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçasıdır. İmzalanmış tüm belgeler ikili ilişkilerin genişletilmesi açısından olağanüstü önem kazanmaktadır.
Beyaz Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko 2007 yılında Azerbaycan’da resmi ziyarette bulundu. Hem bu resmi ziyaret, hem de Beyaz Rusya Başkanının 2010 yılının Haziran ayında ülkemize bir sonraki resmi ziyareti ikili ilişkilere yeni ivme kazandırdı. Bu resmi ziyaretler çerçevesinde işbirliğine ilişkin çeşitli anlaşmalar, ayrıca dostluk ve işbirliği anlaşması, “Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Beyaz Rusya Cumhuriyeti Devlet Başkanın Ortak Bildirisi” imzalandı.
Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’in 2012 yılının Ağustos ayının sonunda Beyaz Rusya’ya yaptığı resmi ziyaret gösterdi ki, yüksek düzeyde gerçekleştirilen düzenli toplantılar hoş geleneğe dönüşmüş ve halklarımız arasında kardeşlik ilişkilerine dayalı Beyaz Rusya-Azerbaycan işbirliği devlet başkanlarının dostluk ilişkileri daha da güçleniyor. Aynı zamanda bu resmi ziyaret sonucu devletler arasındaki ikili ilişkiler daha da genişleyerek stratejik işbirliği niteliği kazanmıştır. Hazırda Azerbaycan ile Beyaz Rusya arasında birçok karşılıklı ilgi uyandıran konularda başarılı işbirliği mevcuttur. Aynı zamanda bu işbirliğinin daha da derinleştirilmesi iki ülke arasındaki diyaloğun esas konusudur.
Nitekim, Lukaşenkonun 2016 yılı Kasım ayının 25’de Azerbaycan’a resmi ziyarette bulunmasının asıl amaçı karşılıklı işbirliğinin geliştirilmesidir.Beyaz Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko Azerbaycan’a resmi ziyareti sırasında Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev’le birlikte çeşitli belgelere imza attı.
Bakü’deki görüşmede devlet başkanları, iki ülke arasında kısa bir süre içinde ticaret hacminin artırılmalısı konusunda anlaşmaya vardılar. Bunun için potansiyel var. Örneğin 2017 yılında Beyaz Rusya ile Azerbaycan arasındaki ticaret hacmini 700 milyon dolara ulaştırılması planlanıyor. Lukaşenko’nun Bakü’ye verdiği tekliflerden diğeri ise şudur: “Biz Azerbaycan’da tarım kurumlarını tam tahvil vermeye hazırız”. Artık iki ülke arasındaki işbirliğinin somut örneği var: Gence’de Beyaz Rusya markalı traktörlerin üretimine başlandı.
Ayrıca Beyaz Rusya Azerbaycan’ın ilaç üretimi pazarına da ilgi gösteriyor. Azerbaycan ilaç yapımında tamamen ithaldan bağlıdır. Azerbaycan hükümeti bu bağımlılığı azaltmak için çeşitli devletlerle görüşmeler yapmaktadır. Bakü etrafında birkaç ilaç fabrikasının inşaatı başlandı. Azerbaycan hükümeti bu işe büyük para ayırdı. Bu nedenle çeşitli devletler pay almak istiyorlar. Azerbaycan’da ilaç üretimine esas iki ülke ilgi gösteriyor: Rusya ve İran. Beyaz Rusya da bu sürece katılmak istiyor. Ayrıca Beyaz Rusya’da Azerbaycan gibi ilaç ithalatından asılı idi. Günümüzde ise kullanılan ilaçların yarısından çoku Beyaz Rusya’da üretiliyor.
Aleksandr Lukaşenko Bakü’ye yaptığı ziyaret sırasında iki ülke arasında enerji işbirliğinede değindi. Zira bu Lukaşenko için önemli bir konuydu. Nitekim, Beyaz Rusya Devlet Başkanı son zamanlar Rusya’nın Beyaz Rusya’ya karşı enerji politikasından memnun değildir ve alternatif seçenekler arıyor. Fakat “Beyaz Rusya Azerbaycan petrolünü hangi yolla elde edebilir ve fiyat bakımından bu her iki ülkenin çıkarlarına cevap verecek mi?” sorusu hala açık kalıyor. Ayrıca Sayın Devlet Başkanı İlham Aliyev’in sözleri de buna işare etmektedir: “Enerji alanındaki işbirliği uzun vadeli ve sağlam olmalıdır. Zira petrol işlemleri ve petrol ihracatı alanında elbette ki, uzun vadeli tedarikler gerekir”. Buna rağmen, Lukaşenko Azerbaycan Devlet Petrol Şirketinin Gürcistan ve Ukrayna’ya koyduğu yatırımların onun ülkesine de koyulacağına dair umut etmektedir.
Ayrıca Devlet Başkanı İlham Aliyev’in, Dağlık Karabağ konusunda Beyaz Rusya’nın ülkemize verdiği destekten dolayı memnun. “Beyaz Rusya Dağlık Karabağ sorununun uluslararası hukuk normlarına uygun çözümünden yanadır” fikri Devlet Başkanlarının imzaladıkları ortak bildiride de yer aldı. Bu paragrafta “ülkelerin egemenliği, toprak bütünlüğü ve sınırlarının dokunulmazlığı” cümlesine özel yer verildi.
Her ne kadar, Beyaz Rusya Kolektif Güvenlik Sözleşmesi Örgütü çerçevesinde Ermenistan’ın müttefiki sayılsa da, toprak bütünlüğü konusunda Azerbaycan’ın tutumunu destekliyor. Örneğin İlham Aliyev Aleksandr Lukaşenko ile görüşmesinde şöyle dedi: “Biz uluslararası kuruluşlarda birbirimizi aktif destekliyoruz. Bizim ya Beyaz Rusya’nın, ya da Azerbaycan’ın üye olmadığı kurumlarda hep birbirimizi desteklememiz, özellikle değerlidir. Zira eğer sen herhangi örgütün üyesisense, toplantılarında iştirak ediyosan, hep yalana, iftiraya, adaletsizliğe maruz kaldığın zaman cevap verebilirsin. Fakat Beyaz Rusya Azerbaycan’ın katılmadığı bazı kuruluşların üyesidir, ayrıca biz Beyaz Rusya’nın yer almadığı bazı kurumların üyesiyiz. Ancak biliyoruz ki, eğer bu kurumlar çerçevesinde ülkelerimize karşı asılsız saldırı girişimleri olursa, her zaman kendi ilkesel tutumumuzu anlatacağız. Bu, çok değerlidir. Sanırım, burada yer alanlar benim ne hakkında konuştuğumu biliyorlar “.
Sonuç olarak, Aleksandr Lukaşenko Azerbaycan-Ermenistan çatışmasına pragmatik açıdan yaklaşıyor. Lukaşenko Azerbaycan’a geldiği kadar Ermenistan’a resmi ziyaretde bulunmuyor. Zira, Lukaşenko Azerbaycan’la Ermenistan’a aynı tutumu sergilerse, Bakü ile ekonomik ve ticari işbirliğinin boyutlarını artırılabilir şekilde olmayacağını biliyor. Lukaşenko’ya ise hazırda yeni pazarlar gerekiyor. Beyaz Rusya Devlet Başkanın Azerbaycan’a ziyaretindeki asıl amac da Avrupa’ya çıkışı olmayan Beyaz Rusya mallarının Azerbaycan pazarına çıkışını sağlamaktır. Diğer yandan Beyaz Rusya Azerbaycan arasında ortak işletmelerin kurulması gündemdedir.
Ehtiram Aşırlı

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir