KUZEY KAFKASYADAKİ OLAYLARSELEFİ RADİKALİZMİN HABERCİSİ Mİ?

Rusya Federasyonu’na bağlı özerk Dağıstan Cumhuriyeti’nde 2015 yılının Aralık ayında siyasi otoriteler ve Selefi cami cemaati arasında başlayan ve bugüne değin süregelen olaylar hız kesmeden devam ediyor.
2015 yılının Aralık ayında iktidarın, faaliyetlerinin kontrol edilemediği gerekçesiyle başkent Mahaçkale’deki bazı camileri kapatma girişimi siyasi otoriteler ve müftü nazarında hezimetle sonuçlanmıştı. Siyasi iktidarın camileri kapatma girişimi cemaatten büyük tepki almış, ülkede patlak veren protestolar sonucunda müftünün camilere atadığı imamlar dahi görev yapamaz duruma gelerek geri çekilmek zorunda kalmıştı.
Yoğun protestolar neticesinde camiler üzerindeki mevcut otoritesini dahi yitirme durumuna gelen iktidarın ise bugün gelinen noktada Aralık ayındaki olaylardan hiçbir sonuç çıkarmadığı görülüyor. 29 Ocak Cuma günü, Cuma namazı vaktinden hemen önce polisin düzenlediği operasyonla Mahaçkale yakınlarındaki Şamhal köyünde yer alan bir Selefi camii kapatıldı. Caminin polis tarafından düzenlenen beklenmedik operasyon sonucu kapatılmasının ardından otoritelerce yapılan açıklamada ise cemaatin seçtiği mevcut cami imamının Dağıstan müftüsünün atayacağı isim ile değiştirilmesi halinde caminin yarım kalan faaliyetine devam edebileceği belirtildi.
Hemen 2 gün sonra, 31 Ocak tarihinde ise ülkenin Çeçenistan sınırında yer alan Hasavyurt şehrinin iki büyük Selefi camiinden biri olduğu bilinen Severnaya Camii, cami personelinin birtakım resmi evraklarının eksik olduğu öne sürülerek kapatıldı. Polis tarafından öne sürülen bu iddianın asılsız olduğunun ortaya çıkması üzerine yetkili makamlar tarafından yapılan açıklamada ise Severnaya Camii’nin kapatılma gerekçesi olarak ibadethanenin isyancı gruplar tarafından karargah olarak kullanıldığı savı öne sürüldü. Aralık ayında siyasi otoriteler tarafından Selefi camileri üzerine başlatılan ilk dalga operasyonlarında ise Severnaya Camii imamı bombaatar silah bulundurduğu gerekçesiyle tutuklanmıştı. Söz konusu imamın soruşturması devam ederken cemaat merkez müftülüğe danışmaksızın kendi kendine yeni bir imam seçmişti. Severnaya Camii, 1 Aralık tarihinde imam Süleyman Süleymanov’un Hasavyurt Hastanesi yakınlarında kimliği belirsiz kişi veya kişilerce öldürülmesinin ardından dikkatleri üzerine çekmişti.
Severnaya Camii’nin kapatılması, iki gün öncesinde Şamhal köyünde kapatılan camiden çok daha büyük bir yankı uyandırdı. Dağıstan’ın haftalık gazetesi Çernovik tarafından 2 Şubat tarihinde başkent Mahaçkale’de tertip edilen ve Severnaya Camii’nin kapatılması konusunu ele alan yuvarlak masa toplantısında Hasavyurt’ta polisin kendi öz iradesinden ziyade başkent yönetiminin emirlerini uyguladığı kaydedilirken, böylesine bir kararın Mahaçkale’den gelen bir emir olmaksızın salt bölgesel polis tarafından alınmasının mümkün olmadığı belirtildi. Dağıstan’ın çeşitli bölgelerinden gelen imamların oluşturduğu yuvarlak masa katılımcıları ise siyasi otoritelerce terörizm ile mücadele adı altında camilerin kapatılmasını basiretsiz bir eylem olarak gördüklerini duyurdu.
Aynı zamanda başkent Mahaçkale’de bir basın toplantısı düzenleyen Hasavyurt İmamlar Birliği üyeleri ise Hasavyurt’ta altı caminin imamlarının siyasi otoritelerce istifaya zorlandığını belirtti. Çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu yaklaşık on beş bin kişilik bir cemaate sahip olduğu söylenen camilerin imamlarından biri konuya dair yaptığı açıklamada cami cemaatinin duruma bir hayli tepkili olduğunu dile getirirken bahsi geçen Vahabi camilerinin kapatılmasının yalnızca Selefilerin bir sorunu olmaktan ziyade tüm Müslümanları ilgilendirdiğine dikkat çekti. Camiler üzerindeki güncel baskının yalnızca Dağıstan ile sınırlı olmadığı bilinirken, Rusya Federasyonu’nda otoritelerin bugüne değin Tambov, Kaliningrad, Pyatigorsk gibi birçok şehirde on beşin üzerinde camiye yıkım kararı verdiği kaydediliyor.
Severnaya Camii’nin kapatılmasının hemen ardından 2 Şubat’ta sokaklara dökülen binlerce kişilik protestocu grup ise siyasi iktidarın planları bozmuş gibi görünüyor. “La ilahe illallah” ve “Allahuekber” nidalarıyla Hasavyurt valiliğine doğru yürüyüşe geçen cami cemaatinin çevreden aldığı destek ile birlikte güçlenerek beş binin üzerine çıktığı kaydedildi. Beklenmeyen bu toplu hareket karşısında otoritelerin şaşkına döndüğü belirtilirken kızgın kalabalığının çevreye zarar vermediği yalnızca valilik önündeki şehir meydanında toplu halde Cuma namazı kıldıkları belirtildi. Şehrin güvenliğini sağlamakla yükümlü polis güçlerinin önlemlerini aldıkları kaydedilirken polis ve protestocular arasından herhangi bir şiddet olayının yaşanmadığı belirtildi. Bu büyük eylem karşısında şaşkına dönen siyasi otoritelerin ise caminin anahtarlarını tekrar kendi imamlarının eline verdikleri kaydedildi.
Hasavyurt’taki protestolar yalnızca toplumsal bir olay olmakla kalmayıp bir hayli ilginç bir durumu da gözler önüne serdi. 1999 yılındaki ikinci Çeçen-Rus savaşının ardından bugüne değin şehrin sosyolojik yapısının oldukça değiştiği görülürken Hasavyurt’taki olaylar neticesinde yetkililer tatarından yapılan değerlendirmede ülkedeki Selefilerin sayısının yıllar içinde yüzlerce kat arttığı kaydedildi. Severnaya Camii’nin kapatılmasının ardından başlayan protestoların akabinde siyasi otoritelerin geri adım atarak imamlara görevlerini iade etmesinin ise hükümetin prestijini sarstığı düşünülüyor. Protestoların hükümettense cemaat lehine sonuçlanmış olmasının ülkede birlik olarak hükümetin her türlü politikasına karşı durulabileceği mesajı taşıdığı kaydediliyor. Hasavyurt’ta başlayan protestoların yalnızca Selefi kaynaklı olmaktan ziyade hükümetin İslam konusundaki politikalarına halk tarafından genel bir tepki taşıdığı görüşü savunulurken, Hasavyurt eylemlerinin de gösterdiği üzere Dağıstan Cumhuriyeti’ndeki İslamcı hareketin büyüklüğü gözler önüne seriliyor.

Alkın Saygı Retrievedfrom http://www.jamestown.org