KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Kökteş Sözler İzinden Totemik Türk Dilinin Kökenleri: “Ata” Sözcüğü Örneği

Kökteş Sözler İzinden Totemik Türk Dilinin Kökenleri: “Ata” Sözcüğü Örneği

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 3 dk okuma süresi
309 0

Etimoloji literatüründe bir dilden öteki dillere belirli bir zaman dilimi içinde geçen sözlere “Alıntı” veya “Ödünçleme” denir. Öte yandan bir dil ile öteki dillerde aynı kökene sahip ortak sözlere “Kökteş Sözler” denir. Bu durumda Ödünçleme ve Kökteş Sözler birbirinden farklı ele alınan konulardır.

Bir dilde Kökteş sözlerin varlığı, o sözün herhangi bir dilden alıntı/ödünçleme yapıldığı anlamına gelmez. Kökteş sözlerin dillerde bulunması o sözcüğün çok eski dönemlerde dillerin ortak kökenine işarettir. Bu bağlamda iki dil arasında her ne kadar ortak Kökteş Sözler fazlaysa o kadar ortak ana kültür kökleri söz konusu iki dilde derin ve içiçedir.

Türkiye Türkçesinde “baba” anlamına gelen “ATA” sözcüğünün bazı ufak söyleniş farklarıyla dünyanın farklı zamanlarda farklı kıtalarında yaşayan uygarlıkların dillerinde aynı anlamda bulunması, bütün bu uygarlıkların geçmişte ortak bir kökeni olduklarının ipucunu vermektedir.

1936 Yılında Türk Dil Kurultayı’nda Saptanan “Ata” Söcüğünün Farklı Dillerde Kullanışı:

1- Türk Lehçeleri:

• Uygur, Tatar, Kırgız ve Batı lehçeleri……….Ata

• Kuman, Televüt lehçeleri………………………Atta

• Çuvaşça……………………………………………….Atey

• Kazanca……………………………………..Etey, Ata

• Altayca…………………………………………….Ada

2- Ön-asya Diller

• Sümer dili…………………………………Ad, Adda

• Elam dili…………………………………………Atta

• Hitit dili………………………………………….Atta

• Luwi ……………………………………………..Tati

3- (Sözde) Hint-Avrupa Dilleri:

• Grekçe………………………………………….Atta

• Latince…………………………….Atta, Atavus

• Got………………………………………………Atta

• Eski Nort………………………………………..Atte

• Eski Yukarı Almanca……………………..Atto

• Eski Slavca…………………………………..Atetz

• Polap dili……………………………………….Otay

• Orta İrlanda dili……………………………….Aite

• Votyak dili……………………………………..Atay

• Macarca……………………………………….Atya

4- Diğer dillerde:

• Kalmuk dili…………………………………..Atey

• Bask dili………………………………………Aita

• Eskimo dili (İnuit) …………………….Atatak

. Moğol dili……………………………….. Etseg

ATA SÖZÜNÜN TÜRKÇE OLMADIĞINI VEYA ÇOCUK DİLİNE AİT BİR SÖZ OLDUĞUNU DÜŞÜNENLERİN DİKKATİNE:

“ATA” sözü, Türk dili ve kültüründe genellikle soyundan gelindiğine inanılan bir varlığı veyâ yine soya dayalı olarak kendisine özel bir önem verilen yaratıcı doğa unsurlarını nitelemek için kullanılan bir sözdür. Örneğin: Zılant Ata (Yılan Ata), Barak Ata, Yel Ata…

Tanrısal özelliklere sâhip oldukları için Tanrı sınıflandırılması içerisinde yer alan ve Tanrı olarak anılan isimlerin sonuna eklenen Han veyâ Hanım unvanı yerine “ATA” veya “ANA” sözü kullanılmaktadır. . Örneğin: Alaz Han (Alaz Toyun, Alaz Ata), Kübey Hanım (Kübey Hatun, Kübey Ana).

Totemik Dil
Ümid Yazar

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir