KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Kırgızistan’da Türk kargo uçağını kim düşürdü?

Kırgızistan’da Türk kargo uçağını kim düşürdü?

Ömür Çelikdönmez Ömür Çelikdönmez - - 13 dk okuma süresi
385 0

Çok iddialı bir başlık biliyorum. Komplo teorilerine yatkınlığımı bilen biliyor. Kırgızistan’daki Türk kargo uçağının da hangi açıklama yapılırsa yapılasın sabotajla düşürüldüğü kanaatindeyim. Tıpkı geçtiğimiz Aralık ayında Moskova’daki askeri Çkalovski Hava Üssü’nden kalkan Kızılordu Korosunu taşıyan Rus uçağının Karadeniz’de düşmesi gibi Kırgızistan’da düşen uçağın teknik arıza ve veya olumsuz hava koşulları nedeniyle yere çakıldığı söylenecek. Ancak ben daha farklı nedenlerin olduğunu düşünüyorum ve bu nedenleri sizlerle paylaşacağım. Kızılordu Korosunu taşıyan Rus uçağı, Rusya, Çin’e beşinci nesil çok fonksiyonlu savaş uçağı Su-35’in ilk teslimatını yapmasının ardından Karadeniz’in sularına gömülmüştü. Anlaşılan Çin-Rusya işbirliği küresel güçlerin hoşuna gitmemişti. ( Bkz. Ömür Çelikdönmez/ 26 Aralık 2016/ http://www.kafkassam.com/rus-ucagini-isidin-kafkas-emirligi-mi-kafkasyadaki-fetoculer-mi-dusurdu.html )

Bişkek seferini yapan Boeng 747 tipi kargo uçağı Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’teki Manas Uluslararası Havaalanı yakınlarında bulunan bir kasabaya düştü. ACT Airlines’a ait uçak, TK6491 sefer sayısı ile Türk Hava Yolları (THY) Kargo adına Hong Kong-Bişkek seferini gerçekleştiriyordu. Kırgızistan Acil Durum Başkanlığından gelen açıklamaya göre, kargo uçağı 16 Ocak saat 04.45’te uçak havaalanına iniş yaptığı sırada kötü hava şartları dolayısıyla düştü. Bazı kaynaklar kulenin uçağı yanlış yönlendirdiğini ve kazanın bu nedenle meydana geldiğini iddia etti. Bu iddia sabotaj ihtimalini güçlendiriyor. Bişkek’e iniş sırasında düşen ACT kargo havayollarına ait Boeing 747-400F uçağında hayatını kaybeden Türk mürettebatın isimleri Kaptan Pilot İbrahim Gürcan Dirancı, İkinci Pilot Kazım Öndül ile Yükleme Uzmanları Melih Aslan ile İhsan Koca. ( Bkz. http://qha.com.ua/tr/yasam-olaylar/kirgizistan-da-dusen-turk-kargo-ucaginin-murettebati-belli-oldu/151986/ )

Kazada ölen Emekli Hava Pilot Tuğgeneral Kazım Öndül, Afganistan’da görev yapmış, 2009’da dönemin ABD Dışişleri Bakanı olan Hillary Clinton tarafından övgüyle bahsedilen bir asker emeklisi. Emekli Tuğgeneral Kazım Öndül, 2007-2008 uçuş eğitim yılı için Akıncı’daki 4. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda düzenlenen törende, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ’dan ödül almıştı. Düşen uçak, 2003 yılında Boeing tarafından imal edilmişti. 124 ton kargo kapasiteli uçak, 5 bin 230 kilometre menzilli. Saatte en fazla 922 kilometre hıza çıkabilen Boeing 747-400F’te iki pilot görev yapıyor. Uçağın düşürülme nedeninin kazada ölen Emekli Hava Pilot Tuğgeneral Kazım Öndül’ün önceki görevleriyle ilgisi olduğunu sanmıyorum.

Bölgesel ve küresel rekabetin kesişme noktasındaki Kırgızistan, Avrasyacı ile Atlantikçi blok arasında sıkışmış bir ülke. Kırgızistan jeopolitik konumu açısından Türkiye’ye benzerlik gösteriyor. batı ve doğu, kuzey ve güney bölgeleri arasında bir köprü niteliğinde. Avrupa, Çin, Arap (Müslüman) İran gibi dört farklı kültürel uygarlığın kesiştiği bir ülke olması nedeniyle esnek ve dengeli bir dış politikayı izliyor. Kırgızistan ile Çin’in SSCB döneminden kalan sınır sorunu mevcut. 1996’da‘Kırgız-Çin Devlet Sınırı Andlaşması’ ve 1997’de ‘Sınır Bölgelerinde Silahlı Kuvvetlerin Karşılıklı Olarak Azaltılması Andlaşması’ imzalanarak bu sorunlar çözüme kavuşturuldu.1996’da Şanghay toplantısında, beş ülke Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasında ‘Sınır Bölgelerinde Askeri Alanda Güven Arttırıcı Tedbirler Andlaşması’ imzalanmıştı. Kırgızistan yönetimi Çin’le ilişkilerini sıcak tutmaya çalışıyor.

26-30 Nisan 1998’de, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev’in, Çin Halk Cumhuriyeti’ne ikinci resmi ziyareti sırasında İki Ülke Arasında Ticari-Ekonomik İşbirliği Anlaşması imzalandı. Kırgızistan Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasındaki İşbirliği ve Dostluk İlişkilerinin Daha da Geliştirilmesi ve Derinleştirilmesi Hakkında Ortak Bildiri hazırlandı. Ayrıca Çin Hükümeti tarafından Kırgızistan’a, 5 milyon yuen tutarında insani yardım yapılması konusunda, mektup mübadelesi gerçekleştirildi. Geçtiğimiz hafta çalışma ziyareti için Çin’in başkenti Pekin’de bulunan Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile görüştü. İkili işbirliğinin güçlendirilmesi ve ortak projelerin hayata geçirilmesi gibi temel konuları ele alan liderler bölgesel ve uluslararası konularda görüş alışverişinde bulundu. (Bkz. https://www.aydinlik.com.tr/dunya/2017-ocak/kirgizistan-ve-cin-iliskileri-guclendirme-karari-aldi ) Dolayısıyla uçak kazasının bu görüşmenin üzerinden çok kısa bir süre sonra gerçekleşmesi, sabotaj ihtimalini güçlendiriyor. Atlantikçi blok adına Kırgızistan’da tetikçilik yapabilecek FETÖ yapılanması bu açıdan bakıldığında dikkat çekiyor.

Türkiye’de darbe girişiminde bulunan FETÖ’nün Kırgızistan’daki faaliyetleri, Sovyetler Birliğinin dağılmasının hemen ardından başladı. Örgütle bağlantılı olduğu belirtilen Sebat Uluslararası Eğitim Kurumları, Kırgızistan Eğitim Bakanlığı ile 2 Mayıs 1992’de işbirliği anlaşması imzaladı. Anlaşma Sebat Eğitim Kurumlarına, okul açma hakkı getiriyordu. FETÖ bağlantılı eğitim kurumlarının ilkokulu Bişkek’teki erkek lisesi oldu. Yeni bağımsız ülkenin yaşadığı sıkıntıları ve Kırgız halkının Türkiye’ye olan yakınlığını kullanan FETÖ, ülke genelinde hızla yayıldı.

Yedi bölgede okullar ve yurtlar açarak faaliyetlerini sürdüren Sebat Uluslararası Eğitim Kurumlarının bünyesinde bugün, 9 ilk ve ortaokul, 16 lise, Silk Road ve Cambridge adı altında iki uluslararası okul ile Uluslararası Atatürk Alatoo Üniversitesi bulunuyor. Kitaplar çıkartan, dergiler yayınlayan, konferanslar düzenleyen Sebat Eğitim Kurumlarının okullarında her yıl 10 bin öğrencinin eğitim aldığı biliniyor. FETÖ’ye yakın bu okullardan mezun olanlar çeşitli dernekler kurarak örgütleniyor. Başarılı öğrencilere “ücretsiz eğitim” verdiği algısını güçlü tutmaya çalışan Sebat Eğitim Kurumlarının Kırgızistan’da 100 milyon doları aşkın malvarlığının olduğu vurgulanıyor. Bu kurumlarda yaklaşık 2 bin 200 kişi çalışıyor. Kırgızistan’da örgüte yakınlığıyla bilinen okullardan mezunların, devletin tüm kademelerinde görevli olduğuna dikkat çekiliyor. (Bkz. Ömür Çelikdönmez/ 5 Ekim 2016/ http://www.kafkassam.com/turkiyeden-kacan-dort-bin-fetocu-kirgizistanda.html )
Uçak kazasının ABD Başkanı Donald Trump’ın ekibinden Cumhuriyetçi Denny Rehberg’ın, Fetulah Gülen’in Türkiye’ye iade edileceği sinyalini veren bir yazı kaleme almasından sonra gerçekleşmesi dikkat çekici. ABD’li Cumhuriyetçi politikacı ve eski Montana Eyaleti Valisi Denny Rehberg, The Hill gazetesi için kaleme aldığı makalede, Gülen’in sınır dışı edilmediği sürece FETÖ’nün ABD’nin de içinde bulunduğu Türkiye ve müttefikleri için tehdit oluşturmaya devam edeceğini belirtmişti. (Bkz. http://www.internethaber.com/trumpin-adami-yazdi-gulen-turkiyeye-verilecek-1746785h.htm )

Kırgızistan’da yönetim, ciddi bir muhalefetle karşı karşıya. Kırgızistan’daki siyasi, ekonomik, kültürel krizi çözebilmek amacıyla içlerinde Kırgızistan’ın güçlü muhalif partileri olan Temiz Kırgızistan Partisi, Özgürlük Partisi, Güven Partisi, Ar Namus Partisi’nin de içinde bulunduğu; Müslümanlar Birliği, Afganistan Savaş Gazileri, Vatanseverler Birliği, Batıkent Gazi Vakfı’nın yanı sıra birçok sivil toplum kuruluşu dün imza töreninde bir araya gelerek Gölge Hükümeti resmileştirdiler. (Bkz. http://www.uzxalqharakati.com/tr/arsivler/4355 ) Kırgızıistan’da yolunda gitmeyen bir şeyler olduğu kesin. Ama ilginç olan fatura’nın Türkiye üzerinden Çin’e kesilmesi. Neden mi? Kırgızistan’da düşen uçak, İstanbul merkezli 2004 yılında kurulan ACT Havayolları “myCargo” markasıyla kargo taşımacılığı yapıyor. Şirketin internet sitesinde yer alan bilgiye göre, hisselerinin yüzde 50,9’u Türk işadamı Dağlar Çizmeci’nin, yüzde 49’u da Çinli HNA Group’un elinde bulunuyor. (Bkz. http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-38632968 ) MYTECHNIC ve myCargo, Yavuz Çizmeci ailesinin. Dğlar Çizmeci, Yavuz Çizmeci’nin oğlu. MYTECHNIC ve myCargo’nun ortağı olan, filolarında 350’ye yakın uçak bulunan Çinli HNA, Çin’in en büyük havacılık ve turizm şirketi. Şirket uçaklarının bakımı Türkiye’de yaptırılıyor. (Bkz. http://www.hurriyet.com.tr/cinli-hna-yla-birlikte-ucak-bakimi-ve-kargoda-150-milyon-dolari-buldu-hong-kong-gorundu-20463034 )

Türk şirketi kendisine partner kabul eden HNA Group Co, Ltd, Çin merkezli bir grup. Çin’in dördüncü büyük havayolu şirketi olan Hainan Airlines’ın bir parçası. HNA Group, 1993 yılında kuruldu. Son yirmi yılda, Çin’in reformu ve açılımı karşısında büyüdü ve zenginleşti. Yerel havacılık nakliye operatöründen, turizm, holding, sermaye, lojistik ve EcoTech’in çekirdek bölümlerini kapsayan bir holdinge geliştirilen HNA Group’un iş alanı, Hainan Adası’ndan Güney Denizine kadar dünyaya yayılmıştır. Grup bünyesinde 12 kayıtlı şirket bulunuyor. 2015 yılında HNA Group yaklaşık 190 milyar RMB’lik gelir elde etti ve dünya genelinde yaklaşık 200.000 çalışanı var. HNA Group, Temmuz 2015’te ilk kez 2015 Fortune 500’de, yıllık geliri 25.6 milyar dolar olan 464 numaralı sıraya yerleşti. Temmuz 2016’da HNA Group, Fortune Global 500 arasında bir kez daha yer aldı ve NO olarak derecelendirildi.

Yıllık geliri yaklaşık 29.56 milyar ABD doları olan Grup, 353. sıralamada. Grubun geçen yıla göre pozisyonu % 111 artmış. Aralık 2015’ten itibaren HNA Group yaklaşık 1250 uçaklık bir filoya sahip ve yaklaşık 1000 yurtiçi ve yurtdışı güzergâhta hizmet veriyor ve 260 civarında şehirlere uçuş yapılıyor. Yılda 90 milyon yolcuya hizmet veriliyor. HNA Capital’in ana faaliyet konusu leasing, sigorta vb. Menkul kıymetler, bankacılık, vadeli işlemler, fonlar, yatırım bankacılığı, sigorta ve internet finansmanı gibi geleneksel ve yenilikçi finansal hizmetlerdir. Finansal kiralama şirketi uçak, gemi, konteyner ve benzeri alanlardaki profesyonel leasingi kapsıyor. Altyapı vb. Ve Bohai Capital, Çin’in A-share piyasasında ve dünyanın en büyük konteynır kiralama şirketinde listelenen tek kiralama şirketidir. Yaklaşık 550 uçaklık bir filoya sahip olan dünyanın en büyük 4. uçak kiralama hizmeti sağlayıcısıdır. HNA’nın sigorta şirketi 1100’den fazla mağazaya sahiptir. (Bkz. https://translate.google.com.tr/translate?hl=tr&sl=en&u=http://www.hnagroup.com/en/&prev=search )

Görüldüğü gibi, düşen sadece kargo uçağı değil! Kargo uçağının sembolize ettiği Kırgızistan Çin ilişkileri hedef alındığı gibi Türkiye Çin yakınlaşması da maalesef bu uçak kazasına kurban edilmek istenmiştir. Orta Asya ve Ortadoğu’da enerji kaynaklarından vazgeçmek istemeyen Amerika’nın parmağını göz ardı etmeyin. Çin’le Pasifikte Rusya ile Avrupa’da çatışma hazırlığı yapan Amerika anlaşılan, Kırgızistan’da ortaya çıktı ve gücünü gösterdi.

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir