KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Erdoğan Rusya’yı tetikte tutuyor

Erdoğan Rusya’yı tetikte tutuyor

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 6 dk okuma süresi
254 0

Türkiye’nin Rusya’yla ilişkileri görünen o ki iki tarafı da diken üstünde tutuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugünlerde Rusya’yı yeni bir Suriye operasyonunda ortak olarak methediyor, tereddüt yaratan bazı açıklamaların ardından S-400’lerin alımında sorun olmadığını söylüyor.

Erdoğan’ın geçen haftaki Ukrayna ziyareti Rusya’yı iki açıdan rahatsız etmişti. Birincisi Erdoğan’ın Kırım’la ilgili yaptığı açıklamalar, ikincisi de Türkiye’nin Rus tarım ürünlerine koyduğu yeni kısıtlamalar.

Türkiye-Ukrayna Üst Düzey Stratejik Konseyi toplantısı için 9 Ekim’de Ukrayna’ya giden Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko’yla görüştü. Bazı anlaşmalar imzalayan taraflar, yılda 3,8 milyar dolar düzeyinde olan ikili ticareti 10 milyar dolara çıkarmak için çalışacaklarını söylediler. Ayrıca Türkiye’nin önde gelen savunma sanayii şirketlerinden ASELSAN, 2018’de Ukrayna silahlı kuvvetlerine haberleşme sistemi tedarik etmek üzere $43,6 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.

Toplantının sonuçlarından memnun olduğunu belirten Poroşenko, Erdoğan’la düzenlediği ortak basın toplantısında görüşmelerin “güvene dayalı, çok yapıcı bir ortamda geçtiğini” söyledi.

Erdoğan ise Ukrayna’nın egemenlik ve toprak bütünlüğünü desteklemeye devam edeceklerini vurgularken “Kırım’ın yasa dışı ilhakını tanımadık, tanımayacağız.” dedi. Erdoğan ayrıca Türkçe konuşan Kırım Tatarlarının durumunu takip etmeye devam edeceklerini belirtti ve Kırım Tatarlarının haklarını savunduğu için Ukrayna’ya teşekkür etti.

Erdoğan’ın Kırım’la ilgili sözleri bu konuda son derece hassas olan Moskova’da belirgin bir rahatsızlık yarattı. Moskova’nın söylemine göre Kırım, Ukrayna’nın eski Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesinin ardından mart 2014’te yapılan referandumla Ukrayna’dan ayrılma ve Rusya’ya yeniden katılma kararı aldı. Rusya, Kırım halkının bu kararı uluslararası hukuka ve BM Şartı’na uygun olarak demokratik yollardan aldığını iddia ediyor. Ancak Ukrayna ve Türkiye dâhil dünyanın geri kalanı referandumu meşru kabul etmiyor ve Rusya’nın yarımadayı ilhak ettiğini savunuyor.

Dolayısıyla Rus yetkililerin Erdoğan’ın sözlerini hasmane olarak algılaması şaşırtıcı olmadı. Senato üyesi Aleksey Puşkov Twitter’dan paylaştığı mesajda Kırım’ın statüsünün değişmeyeceğini ve bunun Erdoğan’ın onayına bağlı olmadığını yazdı. Federasyon Konseyi Uluslararası İlişkiler Komitesi Birinci Başkan Yardımcısı Vladimir Cabarov da bu tip açıklamaların Erdoğan’a yakışmadığını belirtti. Duma’da etnik grupların işlerinden sorumlu komitenin başkan yardımcısı Ruslan Balbek ise Erdoğan’ın Kırım’a resmi bir heyet göndermesini ve oradaki duruma dair objektif bir fikir edinmesini söyledi.

Ancak herkesin tepkisi bu kadar sert olmadı. Kırım Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Georgi Muradov, Erdoğan’ın bu sözlerinin Kırım’daki durumu etkilemeyeceğini söylerken Rus medyasına verdiği demeçte de Erdoğan’ın esnek bir yapıda olduğunu, gerektiği zaman tutum değiştirdiğini belirtti.

Rusya Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Franz Klintseviç de Erdoğan’ın Kırım konusundaki tavrının değişken olduğunu ve Suriye gibi temel meselelerde iş birliğini aksatmayacağını söyledi. Türkiye’nin Kırım konusunda “henüz karar veremediğini” ve ortada durduğunu öne süren Klintseviç, Suriye’deki iş birliğinin önemini vurguladı. Klintseviç’e göre tarihte nadiren gelen bir fırsatla Rusya-Türkiye ilişkileri bugün dünyanın kilit bir bölgesinde durumu değiştirebilir.

Tesadüf mü, değil mi bilinmez ama Erdoğan’ın Ukrayna’da olduğu gün Ankara beklenmedik bir kararla Rusya’dan tarımsal ürün ithalatına yeni kurallar getirdi. Yeni düzenlemeye göre Türkiye’ye tarımsal ürün göndermek isteyen Rus ihracatçılar bunun için Türkiye’nin ticari veya diplomatik temsilciliklerinden özel izin almak zorunda olacak. Kimi Rus uzmanlara göre Türkiye bu yeni düzenlemeyle Kırım menşeili Rus ihraç ürünlerini tespit etmek ve engellemek istiyor. Zira Ukrayna uluslararası toplumun Kırım Cumhuriyeti’ne tam bir abluka uygulamasını istiyor.

Ancak bu kısıtlamalar uygulamada çok daha pragmatik bir amaca yönelik olabilir. Anlaşılan o ki Türkiye bu adımla Rusya’nın kendisine halen uygulamakta olduğu yaptırımları kaldırtmaya çalışıyor ve bununla kasım 2015’te bir Rus uçağını düşürmesi ile başlayan yaptırım misillemelerinin son bulmasını istiyor.

Ancak Türkiye’nin planı ters tepebilir. Rus Tarım Bakanı Alexander Tkaçev 11 Ekim’de yaptığı açıklamada Rusya’nın tepkisiz kalmayacağını, bu adım karşısında “öteki yanağını uzatmayacağını” söyledi. Bakan şöyle konuştu: “Bunu beklemiyorduk. Oysa tam aksine gümrük rejiminin sadeleştirilmesi gerekiyor. Bu tip gelişmeler devam ederse gerekli cevabı sebze, narenciye, mandalina ve portakal alımında vereceğiz.”

Yekaterina Chulkovskaya

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir