Dilimizin ve milletimizin adı nedir?-1
Resmi qanunvericilik ve cemiyyetde genis istifade baxımından dilimizin adına “Azerbaycan dili” deyirler. Halbuki dilimize bu adın verilmesi 3 baxımdan problemlidir:

Evvela, “Azerbaycan” ölkenin, yeni coğrafiyanın adıdır. Cografiyanın dili olmaz. Dil insana ve millete aitdir.Bir de dövletin resmi dili var.Devletimizin resmi adı da “Azerbaycan Respublikasıdır” ve “Azerbaycan dili” adi buna da uygun deyil.

İkincisi, “Azerbaycan dili” Azerbaycanda sanki sadece tek dilin olduğu menasına gelir.Halbuki Azerbaycanda cemiyyetde tek dil yoxdur. Biri en cox danısılan ve en işlek dil olsa da, cox sayda dil var. Meselen, azlıqların dili var: Rusca, Ermenice ve s. “Azerbaycan dili” bu baxımdan da realligi ifade etmekde yanlış ifadedir. Bu mentiqle ölkedeki dilleri ifade etmek üçün “Azerbaycan dilleri” (yeni Azerbaycanda danışılan diller) termini istifade edilmelidir ki, bunun de ne qeder menasız ifade olduğu hamıya yeterince aydındır.Yeni verdişimizi kenara qoysaq mahiyet baximindan “Azerbaycan dili” ifadesi ile “Azerbaycan dilleri” ifadesi eyni derecede mentiqsizdir.

Üçüncusü, verdiş edildiyi üçün milletin dili veya resmi dil menasında da “Azerbaycan dili” ifadesi ilk baxışda bize qeribe gelmir, ancaq “Almaniya dili”, “Fransa dili”, “Rusiya dili” ve s. kimi terminler istifade etdiyimizde bu ifadenin ne qeder yanlıs adlandırma olduğu dilçilik ve dünyadaki hakim siyasi ifade baxımdan da açıqca ortaya çıxır.

Yuxaridaki her üç maddeye uygun olaraq “Azerbaycanca” ( “Rusiyaca”, “Fransaca”, “Almaniyaca” da kimi) da “Azerbaycan dili” kimi problemlidir..

O zaman dilimizin adi nedir? sualina cavab vermek üçün tarixe basvurmaq lazımdır. Tarix de hazırda Azerbaycanın en işlek ve en çox adamin danışdığı dilin adının 1937-ci ile qeder resmi senedlerde “Türk dili” olduğunu açıqca aydın göstermekdedir. Dünyada sehv elemiremse eyni kökden insanların meydana getirdiyi Misir, Seudiyye Erebistan, Suriye ve diğer ereb ölkelerinde dilin adi “Ereb dili”dir.
“Türk dili” ifadesine “Türkiye ile eyni olmasin” diye bir etiraz var ise (Ancaq qeti narahat olmayın bele qetse Türkiyede “Türk dili” deyisecek. Bir de görduz orda da “Türkiye dili” ya da “Türkiyece” oldu.) , o zaman dilimizi “Azerbaycan Türkcesi” seklinde de adlandırmaq mümkündür.

Dilimizin adina etiraz edenler özlerini 1935-ci ilde tesevvur etsinler, o zaman dilimizi nece adlandıracaqlardi? sualına obyektiv cavab versinler..

Dr. Nazim Cafersoy