KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Demirel ve Ecevit yaşasaydı ‘Mümbiç tamam İncirlik devam’ der miydi?

Demirel ve Ecevit yaşasaydı ‘Mümbiç tamam İncirlik devam’ der miydi?

Ömür Çelikdönmez Ömür Çelikdönmez - - 9 dk okuma süresi
684 0


Türkiye’deki İngiliz İslamcılarına göre Robert Koleji mezunu Bülent Ecevit Sabetayist, İslamköylü Süleyman Demirel’de hem Amerikancı hem de Mason’du. Hatta bu İngiliz İslamcılarına kalsa “Keşke Yunan galip gelseydi. Ne Hilafet yıkılırdı, ne Şeriat kaldırılırdı, ne Medrese lağvedilirdi, ne hocalar asılırdı, hiçbiri olmazdı.” Oysa kazın ayağı hiçte öyle değil! Solcu Bülent Ecevit başbakanlığındaki koalisyon hükümeti (CHP/MSP) 1 Temmuz 1974’te haşhaş ekimini serbest bıraktı. 20 Temmuz 1974 günü de, Türk Silahlı Kuvvetleri, uluslararası antlaşmalardan kaynaklanan hakları kullanarak, Kıbrıs’a çıktı. ABD, uluslararası düzeyde itibarının sarsıldığı bir dönemde Türkiye’den gelen bu sıradışı ve beklenmedik hamleye silah ambargosuyla yanıt verdi. 30 Aralık 1974’te ambargo kararı alındı. Satışlar 5 Şubat 1975 günü durduruldu. 200 milyon dolarlık bir yardım da askıya alındı.

Ecevit Hükümeti 19 Eylül 1974’te istifa etmişti. Ara dönemde Sadi Irmak Hükümeti vardı. Milli Savunma Bakanlığı, 9 Şubat 1975’te ABD yardımının kesilmesi durumunda ABD üslerinin kapatılacağını açıkladı. 31 Mart 1975’te kurulan ve Süleyman Demirel’in başbakanlığındaki Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti de aynı tavrı sürdürdü. Türkiye, dışişleri tarihimize onurlu birer sayfa olarak geçecek iki adım attı. Birincisi, Kıbrıs’tan çekilme baskılarının arttığı bir dönemde, 13 Şubat 1975 günü Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin kurulmasıdır. İkincisi ise 25 Temmuz 1975 günü ABD ile Türkiye arasındaki askeri işbirliği anlaşmasının tek taraflı olarak feshedilmesidir. 21 Amerikan üssü ve tesisinin faaliyeti durduruldu ve bu tesisler Türk Silahlı Kuvvetleri’nin tam denetim ve gözetimine devredildi.(1)

Süleyman Demirel’in Başbakan olduğu 1975 yılının 25 Temmuz’unda ABD’ye ait Türkiye’deki 21 üs ve tesis kapatıldı. Amerikan bayrakları indirilerek yerine Türk bayrakları çekildi. Bunlara “İncirlik Üssü” de dahildi. Ancak, İncirlik, münhasıran ABD tarafından kullanılması önlenmekle beraber NATO’ya açık tutulacaktı. Bu Bakanlar Kurulu kararnamesi yayımlandığında ABD’nin Türkiye’deki 21 üs ve tesisinde 5 bin Amerikalı asker ve sivil personel bulunuyordu.(2) Son birkaç yıldır ABD ile Türkiye arasında yaşanan kriz gündemden hiç düşmüyor. Buna rağmen bir çok kere iki ülke arasındaki ilişkilerin en iyi dönemimi yaşadığını yeri geldikçe yazdım çizdim. Kriz sürecinde kamuoyunu etkileyen nüfuz aktörleri özellikle iki hususu tartışlar. Birincisi Türkiye’deki ABD Üslerinin öncelikle İncirlik Üssünün kapatılması, ikincisi Türkiye’nin NATO’dan çıkması.

Aslına bakarsanız bu tartışmalar geyik muhabbetinden öteye geçmedi. Solcu Ecevit ve Mason Demirel iradesini kim gösterebilirdi? Geçtiğimiz günlerde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Alman basınına yaptığı açıklamada “Amerikalılarla, Menbiç ve Fırat’ın doğusundaki kentlerin istikrara kavuşturulması yönünde mutabık kaldık.” ifadesini kullanmıştı. Gerçekten böyle miydi? ABD Avrupa Kuvvetleri Orgeneral Curtis Scaparrotti’nin, Türkiye’nin önemli bir NATO ortağı olduğunu vurgulamasına ne demeli? ABD’nin terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG ile çalışmasının Türk-Amerikan ilişkilerine etkisiyle ilgili, “Benim buna yaklaşımım şudur, birlikte çalışırken iki ülkenin acil menfaatlerinin yanı sıra uzun dönem menfaatlerine de bakmamız gerekir.” demesi de Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun sözlerini doğruluyor mu?(3)

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun 23 Şubat’taki Ankara buluşmasında iki ülke arasındaki Suriye düğümünü çözmek için kurulması kararlaştırılan üç ortak çalışma komisyonları faaliyete geçti. İlk toplanan ortak çalışma grubu Suriye komisyonu oldu. Toplantı; 8 Mart 2018’de her iki ülkeden 40 kişinin katılımı ile Washington’da gerçekleştirildi. ABD, Ankara’nın terör örgütü PKK/YPG’nin Menbiç’ten çıkarılması ısrarına prensipte olumlu yanıt verdi. Amerikan tarafı toplantıların bu ilk turunu ‘başlangıç görüşmeleri’ olarak nitelendirse de Ankara’nın terör örgütü ‘PKK’nın Suriye kolu YPG/PYD Menbiç’ten tamamen çıkartılsın’ ısrarına prensipte olumlu yanıt verdi.(4) Türk heyeti ile ABD’li yetkililer arasında çeşitli konuların ele alındığı ve iki ülke arasındaki ilişkilerin düzeltilmesi için oluşturulan 3 komiteden Suriye meseleleriyle ilgili olanı, Türkiye’nin taleplerinin kabul edilmesiyle sonuçlandı. Toplantının ana gündem maddesini Afrin ve Münbiç oluşturdu. Münbiç konusunda Amerikalılarla, Münbiç ve Fırat’ın doğusundaki kentlerin istikrara kavuşturulması yönünde mutabık kalınıldı.(5)

Ancak bazı teknik sorunların çözümü için yeni çalışma grupları oluşturuldu. Mümbiç’teki ABD askeri varlığının geleceği, ABD üssünün güvenliği, kentteki PKK/PYD/YPG unsurlarının tahliye ve tasfiyesi, Mümbiç ve diğer kentlerin yönetimi, Mümbiç’in demografik ve etnik yapısının dikkate alınması, iskâna açılması, Türkiye’den intikal ettirilecek Suriyeli göçmenler için barınakların kurulması, İranlı paramiliter güçler, rejim ordusu ve Rus kuvvetleri ile irtibat ve diyalog imkânları gibi konuların ele alındığı toplantıda gündeme gelen konuların nihai sonucu Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’un 19 Mart’ta gerçekleştireceği görüşmede şekillenecek. Ancak tüm bu gelişme ve görüşmelere karşın Ankara’nın ihtiyatlı bir iyimserlik içinde olduğu söylenebilir. Şimdi akla gelen ilk soru Amerikalılar neden Mümbiç’te Türk tarafının istekleri doğrultusunda hareket etme kararı aldı?

Bu sorunun cevabı; IŞİD’ciler dahil militanların eğitildiği iddialarıyla gündeme gelen Tanf üssüne, ‘ABD’nin ilave 200 asker sevk etmesiyle ilgili yayımlanan haberlerde mevcut. Asker takviyesi ile bölgedeki İran güçlerine karşı Amerikan askeri varlığı güçlendiriliyor. Bence bu bilginin doğru olma ihtimali yüksek çünkü ABD mart başında özel kuvvetler mensubu 600 askerini El Tanf’taki askeri üsse göndermişti.(6) Afrin, Mümbiç ve Fırat’ın doğusundaki kentlere yuvalanan terörist unsurların tenkil ve tedibi için, Washington’daki toplantının ardından, Türk Silahlı Kuvvetlerinin operasyonlarına yeşil ışık yakılmasıyla birlikte Amerikalıların derin bir oh çektikleri söylenebilir. Amerikalıların en çok rahatladıkları konunun başında ABD’nin İncirlik Üssü’ndeki faaliyetlerinin devamı geliyor. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), ABD’nin İncirlik Üssü’nde faaliyetlerinin devam ettiğini ve bunun aksini iddia eden haberlerin “spekülatif” olduğunu alelacele açıklayıverdi.

Pentagon Avrupa Kuvvetleri Komutanlığı (EUCOM) masasında görevli sözcü Johnny Michael, Amerikan Wall Street Journal gazetesinin “Ankara ile Washington arasındaki gerginlikten dolayı ABD’nin İncirlik Üssü’nden muharip operasyonlarını durdurduğu” iddiasını yalanladı. Michael, “ABD İncirlik’ten yürütülen operasyonlarını durdurmadı.” ifadesini kullandı. Wall Street Journal, adları belirtilmeyen Amerikalı yetililere dayandırdığı haberinde, ABD’nin İncirlik Üssü’ndeki muharip operasyonlarını ani bir şekilde durdurduğunu ve Ankara ile Washington arasındaki gergin ilişkilerden dolayı kalıcı olarak Adana’da bulunan üsteki askeri varlığında azalmaya gideceğini iddia etmişti. İncirlik Üssü’nün DEAŞ ile mücadelede önemli rol oynadığı belirtilen haberde, ocak ayında bir filo A-10 savaş uçağının üsten ayrılıp Afganistan’a gittiği, üste sadece yakıt ikmal tanker uçakları kaldığı öne sürülmüştü.(7)

Bakınız:
1- http://vatanpartisi.org.tr/genel-merkez/makaleler/yildirim-koc-40-yil-once-abd-uslerini-kapatmistik-14529
2- http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/guneri-civaoglu/incirlik-abd-ye-kapatilmisti-2374456/
3- http://www.haber7.com/dunya/haber/2569505-abd-avrupa-komutanindan-turkiye-aciklamasi/?detay=1
4- http://www.turkishny.com/headline-news/2-headline-news/263653-abd-turkiyenin-pkkypgnin-menbicten-cikarilmasi-israrina-olumlu-yanit-verdi
5- http://www.bik.gov.tr/turkiye-kesin-kararini-soyledi-abd-israr-edemedi/
6- https://tr.sputniknews.com/abd/201803091032573002-abd-den-iran-a-karsi-yeni-hamle-suriye-deki-tanf-ussune-ilave-iki-yuz-asker/
7- http://www.dunyabulteni.net/manset/418281/abdden-incirlik-iddialarina-cevap

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir