İngiliz istihbaratı kadın çalışanlarını koruyamıyor. Kadın casusları öldürenler acaba mesajı Kraliçeye mi veriyor? İkonik terör olduğu kesin. Biri Türkiye (Jacqueline Sutton 2015) diğeri Lübnan’da (Rebecca Dykes 2017) gerçekleşen iki cinayet vakıasının başkahramanının İngiliz kadın diplomatlar olması rastlantı mı? 10 Ekim 2015 Cumartesi Ankara’da canlı bomba dehşeti yaşandığında Jacqueline Sutton kendisinden önce ölen bir çalışma arkadaşının anma programına katılmak için gittiği Londra’da bulunuyordu. Türkiye’nin başkentinde yaşanan bomba olayından bir hafta sonra Erbil’e gitmek için İstanbul’a geldiğinde ilk uğradığı yer İngiltere’nin İstanbul Başkonsolosluğuydu. Erbil’e geçmeden önce bölgeyle ilgili son gelişmeler konusunda bilgilendirilen Jacqueline Sutton deneyimli bir gazeteci görüntüsüyle İngiliz istihbaratı M16’ya çalışıyordu.
Nitekim Atatürk Havalimanı’nda ölü olarak bulunan Jacqueline Sutton’ın, geçmişte defalarca casuslukla suçlandığı ve Eritre’deyken Kraliçe’nin istihbaratı MI6’ya çalıştığı için hapis yatan kadının, üst makamlarının girişimiyle serbest bırakıldığı anlaşıldı. Jacqueline Sutton donanımlı bir gizli servis elamanıydı. Arapça, Farsça, Kürtçe, İspanyolca olmak üzere beş dil konuşabilen Sutton, Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde Arap ve İslam Araştırmaları Merkezi’nde doktora yapmıştı. Sutton’un araştırmalarında; Irak ve Afganistan’daki kadın medya çalışanlarına uluslararası destek imkânları üzerine yoğunlaştığı öğrenildi. Ayrıca, BM Kadınlar için Avustralya Ulusal Komitesi, UNDP Irak, Uluslararası Seçim Sistemleri Vakfı (IFES), Dünya Bankası USC Annenberg Yaz Okulu gibi kuruluşlarda görevliydi. Telekom politikası, medya ve bilişim hukuku, seçim eğitim uzmanı, kamu sosyal yardım, kurumsal gelişim, stratejik iletişim ve insan kaynakları yönetimi uzmanıydı. Geçmişte BBC için de çalışan Jacky Sutton, birçok Afrika ve Ortadoğu ülkesi ile Londra’da gazetecilik yapmıştı.
Bu kuruluşlarla bağlantıları nedeniyle Daha sonra Birleşmiş Milletler’in yardım organizasyonlarına katılan İngiliz kadın; Afganistan, Tunus, Nijerya, Eritre, İran, Irak ve Gazze’de görev almıştı. İskoç kökenli olan Jacqueline Sutton; İskoçya’nın Glasgow kentinde bulunan University of Strathclyde mezunuydu. Jacqueline Sutton’ın Son çalıştığı kurum IWPR (Institute for War and Peace correspondent) yani Londra merkezli Savaş ve Barışta Muhabirlik Enstitüsü. Ortadoğu, Kuzey Afrika, Afrika, Asya, Avrupa, Avrasya ve Latin Amerika havzalarında faaliyet gösteren kuruluşun sadece üç ülkede; Londra merkez olmak üzere Hollanda ve Amerika’da Washington bürosu var. Burnumuzun dibinde Ermenistan, Azerbaycan, Balkanlar, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Ukrayna, Özbekistan’da projeler yürütüyor. Adı geçen kuruluşun Türkiye bağlantıları ile ilgili bilgiler önemli çünkü bu kuruluşun desteklediği projeyi yürüten akademisyenler ve gazeteciler İngiliz istihbaratının alt elemanı olarak görülüyor ve öyle değerlendiriliyor. Gelelim şimdi bam teline. Irak’ta IŞİD saflarında yüzlerce İngiliz uyruklu kterörist var. Jacqueline Anne Sutton gibi İslam ve Ortadoğu halkları konusunda doktorası olan, Arapçayı ana dili İngilizce gibi çatır çatır konuşan deneyimli bir casusun, kendi soydaşları ve yurttaşlarıyla irtibat halinde olması çocuk oyuncağı.(1)
Birkaç gün önce Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki Britanya Büyükelçiliği’nde çalışan İngiliz diplomat Rebecca Dykes otoyol kenarında ölü bulundu. BBC’ye konuşan üst düzey bir polis yetkilisi, Dykes’ın boğulduğunu söyledi. 30 yaşındaki diplomatın tecavüze uğradıktan sonra öldürüldüğü öne sürüldü.(2) 2017 Ocak ayından bu yana İngiltere’nin Beyrut Büyükelçiliği’de görevli olan Dykes, İngiliz hükümetinin Uluslararası Kalkınma Departmanı için çalışıyordu.(3) Lise öğrenimini kız yatılı okulunda tamamlayan 30 yaşındaki Rebecca Dykes, Lübnan’ın başkenti Uluslararası Kalkınma Departmanı ( DFID ) için bir program ve politika yöneticisi olarak çalışmadan önce, Dışişleri Bakanlığı’nın Londra merkezli Libya ekibinin üyesi olmuştu (4) Rebecca Dykes, 2010 yılında hükümet için çalışmaya başladı. Dykes, Uluslararası Kalkınma Departmanı’na katıldı ve Ocak ayından bu yana Lübnan’da bir program ve politika yöneticisi olarak çalışıyordu. Beyrut’a taşınmadan önce Libya ekibindeki Dışişleri ve Federal İşler Bürosu’nda politika yöneticisi kadrosundaydı. Daha önce Foreign & Commonwealth Office (FCO) Yabancı Milletler Topluluğu Ofisi’nde Irak Araştırma Analisti olarak çalışmıştı.(5) Manchester Üniversitesi mezunu. Londra’da gece eğitim veren Birkbeck Üniversitesi’nden Uluslararası Güvenlik ve Küresel Yönetişim alanında yüksek lisan yaptı. Mezuniyet sonrası Hong Kong’da gençlere dört yıl İngilizce eğitimi verdi. (6)
İngiltere’nin orta kesiminde bulunan Midlands’a bağlı Worcestershire ilçesinde, 1897’de Margaret Judson tarafından kurulan Malvern St James kız yatılı okuluna (7) katılmadan önce Hong Kong’da yaşayan Rebecca Dykes; Manchester Üniversitesi’nde antropoloji dersine devam etmişti. Çin’in yaygın dili olan Mandarin lehçesini okuyup yazabiliyordu. Mandarin ya da Beifanghua (北方話; Hanyu Pinyin: Běifānghuà) Çincenin en çok konuşulan lehçesidir. Kuzey Çin’de konuşulan tüm lehçeler Mandarin olarak sınıflandırılmıştır. Ancak genelde Mandarin daha dar anlamıyla Çin ve Tayvan’da resmî dil olarak kullanılan Standart Çince’ye (普通话,Putonghua/国语,Guoyu) işaret eder. Mandarin’in Beijing (Pekin) lehçesi, günümüzde standart Çince adıyla Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan’da resmî dil olarak kabul edilmiştir.
12 temel şiveden en çok kullanıcısı olanlar; Mandarin Kantonca (Guangdong), Fujian (Hokkien) ve Hakkadır. En çok konuşulanı Mandarindir, ancak göçmen topluluklarında en çok Kantonca kullanılır. Bunun sebebi, göç eden Çinlilerin genelde güney kesimlerden olmasıdır. Tüm bu farklılıklara rağmen, yazı dili Çince karakterler (漢字-Hanzi) neredeyse ortaktır. M.Ö. 3.yüzyıl’da ortaya çıkan ortak yazı dili, 20.Yüzyıl’da Mandarin dili esas alınarak yapılandırılmıştır.(8) Britanya Hükümetinin; Çatışma, İstikrar ve Güvenlik Fonu (CSSF) programıyla ilgili faaliyet gösteren Uluslararası Kalkınma Departmanı (DfID) için program ve politika yöneticisi olarak görev yapan Rebecca Dykes; 2014’te Libya’da Dışişleri Bakanlığı araştırması analisti ve politika müdürü olarak çalışmıştı.(9)
Rebecca Dykes’ı öldürdüğü iddiasıyla tutuklanan suçlu bir Uber sürücüsü. San Francisco, Kaliforniya menşeli Amerikan uluslararası ulaşım şebekesi şirketi olan Uber; kullanıcılarına özel sürücülerle özel araç hizmeti sunuyor. Uygulamanın arkasında ise Google var ve Uber, Google Maps üzerinden çalışıyor. Tüm büyük akıllı telefon platformlarında da bulunuyor. Kullanıcılar, akıllı telefonlarından bulundukları noktaya göre özel taksiler çağırabiliyorlar. Sürücünün kim olduğunu görüp, aracın gelişini de takip edebiliyorlar.(10) Tutuklanan Uber şirket elamanı 29 yaşında Lübnan yerlisi ve ismi Tarek Hesso Harb (“Tarık S. Houshia). Uber şirketi adı geçen katilin iki aydır kendilerinde çalıştığını ve güvenlik soruşturmasından nasıl geçtiğini bilemediklerini açıkladı. Lübnan güvenlik birimleri Tarek Hesso Harb’ın uyuşturucu kullanımı suçundan 2015 ve 2017 arasında tutuklandığı bilgisini paylaştı. Adam tam bir suç makinası. Uyuşturucunun yanı sıra aracına aldığı başka bayan müşterilerine de tacizde bulunmuş ve özel eşyalarını çalmış. Tarek Hesso Harb Rebecca Dykes’a aracında tecavüz ettiğini ve maktulün sarhoş olduğunu, direnmesi üzerine boğarak öldürdüğünü söylemiş.(11)
Britanya Kraliçesinin kadın diplomatı (ajan) Rebecca Dykes’ı öldüren odak, tecavüzle hem olayı basit adli vakıaya dönüştürerek iz kaybettirmiş hem de repütasyon yani maktulün ve mensubu olduğu devletin ‘İtibarı’yla oynamıştır. Rebecca Dykes’ı kim öldürdü? derseniz, ‘İngiltere Ortadoğu’da kimin ayağına basıyorsa o öldürmüştür’ derim. İngiltere Myanmar’da ve Kudüs’te kiminle karşı karşıya geldiyse kadın diplomatın katili odur. Geçtiğimiz hafta Londra’da Rothschild ailesinin malikânesi üstünde yaşanan hava araçlarının çarpışmasıyla Britanya Kraliçesinin kadın diplomatı Rebecca Dykes’ı öldürülmesi kesinlikle birbirinden bağımsız değil.
Bakınız:
1- http://fikrikadim.com/2015/10/ankara-patlamasi-ve-jacqueline-suttonun-olumundeki-sir/
2- http://www.internethaber.com/sok-haber-genc-diplomata-tecavuz-edip-oldurduler-1831828h.htm
3- http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42388039
4- http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/british-diplomat-rebecca-dykes-found-murdered-in-beirut-a8115851.html
5- https://www.gov.uk/government/organisations/foreign-commonwealth-office
6- http://www.dailymail.co.uk/news/article-5188489/UK-diplomat-murdered-Beirut-police-say.html
7- http://www.malvernstjames.co.uk/419/about-the-school/venue-hire/malvern-worcestershire
8- http://www.cinkultur.com/CIN_HAKKINDA/Cin_Dili_cince/
9- https://news.sky.com/story/who-was-murdered-uk-diplomat-rebecca-dykes-11176017
10- http://www.computerworld.com.tr/nasil-yapilir/uber-nedir-nasil-kullanilir/
11- https://www.alarabiya.net/ar/last-page/2017/12/19/ – http://www.telegraph.co.uk/news/2017/12/18/man-arrested-connection-murder-british-embassy-worker-rebecca/
Ömür Çelikdönmez
Twitter: @oc32oc39
