KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. Başbakan Binali Yıldırım’dan Kerkük resti!

Başbakan Binali Yıldırım’dan Kerkük resti!

Ömür Çelikdönmez Ömür Çelikdönmez - - 8 dk okuma süresi
257 0

Hatırlarsanız; İran ve Türkiye Genelkurmay başkanlarının karşılıklı ziyaretlerinden heyecanlanan bazı köşe yazarları ‘asrın dayanışması’ gibi absürt yorumları paylaştılar. Hatta bunlardan birisi İran füzelerinin menzilinde ‘Kâbe’ olduğunu yazdığını falan unutuvermişti. O hengâmede “ İran’ın Irak sınırlarından içeriye Türk ordusunun yapacağı uzun süreli bir askeri müdahale planına ışık yakacağını sanmıyorum. Askeri diplomasiye bakıp ham hayal kurmak akıl işi değil. Türkiye ve İran arasındaki her kademedeki temaslar iki ülke arasındaki güven problemine çözmeye yöneliktir ve dostluğu teyittir. Türkiye ve İran arasındaki iş birliği, bölgenin güvenlik ve istikrarına katkı sağlar. Her iki ülkenin Katar’la münasebetine bakılırsa körfez politikasının belirleyicisi İngiltere. Ancak kimse kusura bakmasın Irak’ta Amerika’nın borusu ötüyor!” değerlendirmesinde bulunmuştum.(1)

Tahran Ankara’ya mesajları Bağdat üzerinden vermeyi tercih ediyor. ‘Sana söylüyorum kızım sen duy gelinim’ diplomasisi bu. Türkiye’nin referanduma yaklaşımı ve Irak’ın toprak bütünlüğüne dair açıklamaları Bağdat yönetimini tatmin etmiyor ki iki de bir “Başika Başika” diye tutturuyorlar. Türkiye’nin referandum hassasiyetine karşılık, Irak’tan görmek istediği Başika ve Kerkük konusundaki sıcak yaklaşım yerini yavaş yavaş restleşmeye bırakıyor, hem de Kerkük üzerinden. Kerkük kırsalında Irak güvenlik güçlerinin hareketliliği ve Kerkük kent merkezindeki askeri üs ve petrol kuyularını Peşmerge’den almak için harekete geçmeleri, şahsi kanaatimce Türk yetkililer üzerinde hoşnutsuzluğa yol açtı.(2) Tartışmalı bölge Kerkük’ün mozaik etnik yapısı ve Türkmenlerin Peşmerge karşıtlığı nedeniyle Irak ordusuna kolay lokma görülmüş olmalı.

Ancak Koalisyon güçlerinin başını çeken Amerika’nın tepkisini hesaba katıp katmadıkları meçhul. ABD Savunma Bakanlığı, Pentagon Orta Doğu Masası Sözcüsü Binbaşı Adrian Rankine Galloway; Şii Haşdi Şabi’nin Kerkük’teki Peşmerge mevzilerine yönelik saldırılarına ilişkin yaptığı açıklamada, taraflara diyalog çağrısında bulundu, “Tüm taraflara gerginliği artıran adımlardan uzak durması çağrısında bulunuyoruz. Hangi taraf olursa olsun şiddet kullanımına karşıyız. IŞİD ile mücadeleden alıkoyacak ve Irak’ın istikrarının altını oyacak istikrar bozucu adımlara karşı uyarıyoruz” dedi.(3) Rudaw, ABD öncülüğündeki koalisyon uçaklarının Kerkük üzerinde uçuş yaptığını iddia etti. Kürdistan Demokrat Partisi (PDK) Irak Parlamentosu üyesi Şaxewan Ebdula, uluslararası koalisyonun Kürdistan hava sahasını Irak’a kapattığını söyledi.

Gelelim Başbakan Binali Yıldırım’ın Kerkük restine! 06.10.2017’de Kocatepe Camisi’nde kıldığı Cuma namazının ardından gazetecilere açıklamalarda bulunan Başbakan Binali Yıldırım, Irak ziyareti hakkında “Sayın İbadi’ den böyle bir davet gelmiştir.” demişti. Binali Yıldırım’ın yarın gerçekleşmesi beklenen Bağdat ziyaretinin ertelendiği Irak Dışişleri Bakanlığı kaynakları tarafından duyuruldu. Yoğun temaslar sebebiyle ertelenen ziyaret ileriki bir tarihte gerçekleştirilecek. İkili görüşmelerde referandum sonrası izlenecek yol haritasının konuşulması bekleniyordu. Rudaw’ın haberine göre ziyaretin iptal nedeni; Musul’un yakınında yer alan Başika kasabasında bulunan TSK’ya ait askeri üs alanı. Dışişleri müsteşarı Ümit Yalçın’nın Irak’lı yetkililerle Bağdat’ta birçok ortak meseleler üzerinde görüştüğü fakat Başika Üssü konusunda anlaşamadıkları iddia edildi. Iraklı yetkililere göre; Türkiye bu ay Başika’dan çekilme sözü verdi ama bunu yerine getirmedi.(4)

Bağdat’a gerçekleştireceği ziyaretin iptal edilmesinin ardındaki nedenin iki ülke arasında aşılamayan bazı pürüzler olduğu belirtildi. Türkiye ile Irak’ın, Kürdistan Bölgesi’ne karşı birlikte hareket etme planlamasında pürüzlerin aşılamadığı öne sürüldü. Türkiye Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Ümit Yalçın’ın Bağdat’a yaptığı ziyarette varılacak mutabakat için nokta konamayınca, Binali Yıldırım’ın bugün Bağdat’a yapması beklenen ziyaretten vazgeçildi. Ancak, iki ülkenin ipleri tamamen koparmadığı da bildirildi. Binali Yıldırım’ın planlanan ziyareti öncesinde Bağdat “Ocak ayındaki ziyaretinde verdiğin sözleri tut ve Başika’dan çekil” mesajı göndermişti. Türkiye ise Başika’dan çıkmamak için “Şimdi önceliğimiz başka” yaklaşımını sürdürüyor.(5) Ancak diplomatik temayüller gereği Başbakan Binali Yıldırım’ın Bağdat ziyaretinin ertelendiği Irak Dışişleri Bakanlığı kaynakları tarafından yoğun temaslar sebebiyle ertelenen ziyaretin ileri bir tarihte gerçekleştirileceği açıklamasıyla duyuruldu.(6) Bağdat ziyaretinin iptali, Başbakan Binali Yıldırım’ın Kerkük restidir!

Eski MİT Müsteşarı ve Irak Büyükelçisi Sönmez Köksal’ın İran ve Irak’la ilgili analizini Başbakan Binali Yıldırım’ın Bağdat ziyaretini iptal etmesiyle birlikte ele almak gerekir. Sönmez Köksal’ın açıklamasına yansıyan ayrıntıların Başbakan Yıldırım tarafından dikkate alınmış gözüküyor. Sönmez Köksal diyor ki; Barzani’nin referandumuna ihtiyatlı yaklaşmakta fayda var. Şimdilik Tahran ve Bağdat’la aynı tutumda görünüyoruz. Unutmayalım ki Bağdat Tahran’ın kontrolünde. Devrim Muhafızları,- Hizbullah ve Şii Haşdi Şabi güçleri sadece Irak’ta değil Suriye’nin her tarafında at koşturuyor. İran ise PJAK yani PKK ile anlaşma yaparak kendisine dönük terör eylemlerine son verilmesine karşılık, özellikle Suriye’de Devrim Muhafızlarının ve Haşdi Şabi’nin – PYD’yi rahat bırakmasını sağladığı biliniyor. İran’ın geleneksel Kürt politikası bütün Kürt örgütleriyle aynı zamanda hem dost hem düşman olmaya dayalıdır. Zarifi’nin Talabani’nin cenaze töreninde verdiği fotoğrafı unutmayalım. Kuzey Irak’ta Barzani’nin aşırı zayıflatılması PKK’nın ekmeğine yağ sürer. Aşiret ilişkisi yerine sınıfsal temele dayalı PKK ideolojisi zaman içinde -ekonomik sıkıntılarla beraber- geniş alan bulabilir. Kerkük konusu çok daha sıkıntılıdır. Bağdat’ın tam kontrolüne geçmesi dolaylı olarak İran’ın kontrolü anlamına gelir. Çok etnili otonom statüsü Türkiye açısından yaşamsaldır. Bu konuyu güncel dışında çok uzun vadeli düşünmek gerekir. Türkiye-ABD ilişkilerini bekleyen en önemli meydan okuma Suriye’nin geleceği ve bu gelecekte PYD’nin rolü ile elinde bulunan silahlarla eğitimli 60.000 kişilik silahlı gücü. Bu durum, en kötü ihtimalle geriye döndürülemeyecek bir veri/gerçek olarak değerlendirilmelidir. Türkiye geleceğe dönük bütün hesaplarını bu gerçeği göz önünde göre yapması kaçınılmaz.”(7)

Bakınız:
1- 4 Ekim 2017/ http://www.kafkassam.com/kuzey-kibristan-kuzey-iraka-turkun-atesle-imtihani.html
2- http://tr.abna24.com/news/onemli-haberler/irak-ordusu-kerkuke-operasyon-baslatti_860586.html
3- http://tr.zer.news/2017/10/pentagon-dan-kerkuk-aciklamasi.html
4- http://www.glokalhaber.com/irak-gezisi-neden-iptal-edildi-3482.html
5- http://tr.zer.news/2017/10/binali-yildirim-in-iptal-olan-bagdat-ziyareti.html
6- http://www.milliyet.com.tr/son-dakika-basbakan-yildirim-in-siyaset-2536961/
7- http://www.hurriyet.com.tr/mitten-atilan-fetoculer-hayat-boyu-izlenmeli-40611490

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir