ABD’nin Karadeniz Havzası’ndan sonra en zayıf olduğu ikinci bölge olarak görülebilecek Orta Asya’ya yönelik bölgesel girişimi C5+1 geçtiğimiz günlerde Washington’da dışişleri bakanları düzeyinde düzenlenen bir toplantıyla aktive edildi. C5 olarak bahsedilen ülkeler; Türkmenistan,Kazakistan,Kırgızistan,Tacikistan ve Özbekistan. +1 ise ABD’nin kendisi oluyor. Toplantıda ekonomik,ticari ve enerji tabanlı meseleler ve sınıraşan terör gibi konular konuşuldu. Karşılıklı dilekler ve şikayetler dillendirildi. Esasen bu inisiyatif Washington’un Orta Asya’da Rusya ve Çin’i yalnız bırakmayacağını kanıtlayabilmek için ortaya kondu. Rusya’nın Avrasya Ekonomik İşbirliği Örgütü ile ekonomik, Kollektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) ile askeri anlamda etki ettiği bölgede Çin de gerek ikili ekonomik ve ticari anlaşmalar, gerekse de “Tek Kuşak,Tek Yol Projesi” ile etkili olmaya çalışıyor. Rusya ve Çin’in ortak olduğu ancak manevi yönü daha ağır basan Şanghay İşbirliği Örgütü de cabası. Bu bakımdan ABD’nin işi çok zor ve coğrafi/siyasal dezavantajlar da dikkate alındığında bu durum yakın zamanda değişecek gibi görünmüyor. Zira bahsedilen ülkelerin demokrasi ve insan hakları yönündeki nasihatlere değil, ekonomik ve sosyal gelişimleri için desteğe, paraya ve diplomatik etkinliğe ihtiyaçları var. Rusya ve Çin, bölgede “üstü kapalı” bir ortak hegemonya oluşturdular diyebiliriz. Bu ülkeleri çok iyi tanıdıkları için de aralarındaki sorunları çok iyi kullanıp onlara karşı her daim ellerinde önemli bir koz tutuyorlar…
Göktürk Tüysüzoğlu